داروها در زنان باردار و شیرده

اگر شما باردار هستید، قصد باردارشدن دارید یا به كودك خود شیر می‏دهید قبل از مصرف هرگونه دارو، حتی داروهای گیاهی با پزشك خود مشورت كنید. زیرا برخی داروهای OTC هم می‏توانند موجب ایجاد نقص در جنین یا مشكلاتی در كودك شیرخوار شما شوند.
اگر شما باردار هستید، قبل از باردار شدن به مطالب زیر توجه كنید:
در صورتی كه سیكل قاعدگی منظم باشد، تشكیل نطفه حدود ۲ هفته پس از شروع پریود (وسط سیكل قاعدگی) رخ می‏دهد. در واقع شما ممكن است تا هفته سوم بارداری متوجه باردار بودن خود نشوید. جنین در هفته دوم تا هشتم بارداری بیشترین حساسیت را دارد. زیرا در این دوره اندامهای جنین مانند قلب و كلیه شكل می‏گیرد و هر دارویی كه شما مصرف می‏كنید یا هرچه كه می‏نوشید، استنشاق می‏كنید یا در معرض آن قرار می‏گیرید می‏تواند كودك شما را تحت تأثیر قرار دهد. لذا بهتر است همیشه احتمال حاملگی خود را در نظر داشته باشید.
اگر به دلیل مشكلات یا بیماریهای خاصی نیاز به مصرف دارو دارید، قبل از باردار شدن با پزشك خود مشورت نمایید. ممكن است غیر از مصرف دارو روشهای درمانی دیگری جهت رفع مشكل شما در دوران بارداری وجود داشته باشد.
● اسیدفولیك:
در خانمهایی كه در دوران بارداری مقدار كافی اسیدفولیك دریافت نمی‏كنند جنین در معرض خطر بیشتری جهت ابتلا به برخی مشكلات در مغز یا طناب نخاعی قرار دارد (اسید فولیك از ناهنجاری سلولهای عصبی جنین و سقط جنین جلوگیری می‏كند) این مشكلات می‏تواند در اوایل بارداری (هفته سوم تا چهارم) رخ دهد. از این رو بهتر است اگر قصد باردار شدن دارید سه ماه قبل از بارداری اسیدفولیك را به میزان مناسب دریافت كنید. نیاز روزانه خانمها به اسیدفولیك حدود ۴/۰ میلی گرم است. منابع اسیدفولیك شامل سبزیجات با برگ سبز (كاهو، تره فرنگی)، پرتقال، موز، شیر، لوبیا سبز و جگر می‏باشد. ممكن است به توصیه پزشك لازم باشد از داروهایی كه حاوی اسیدفولیك است استفاده كنید.
● اگر باردار هستید نكات زیر را مدنظر داشته باشید:
▪ همیشه قبل از مصرف هر دارو و حتی داروهای گیاهی با پزشك خود مشورت نمایید.
▪ تا حد امكان در سه ماهه اول بارداری هیچ دارویی مصرف نكنید زیرا در این دوره جنین در معرض خطر بیشتری است (به جز داروهایی كه پزشك یا ماما تجویز نموده است).
▪ استامینوفن ساده جهت دریافت كوتاه مدت برای سردرد در دوران بارداری داروی مناسبی است.
▪ از مصرف آسپرین (بدون تجویز پزشك) خودداری كنید. زیرا ممكن است موجب تولد نوزاد با وزن كم و یا مشكلاتی در حین زایمان شود.
▪ از مصرف داروهایی مانند ایبوبروفن، ناپروكسن و داروهای هم خانواده آنها در دوران بارداری خصوصاً سه ماهه سوم خودداری كنید زیرا ممكن است موجب بروز برخی مشكلات قلبی در كودك شود.
اگر به كودك خود شیر می‏دهید مطالب زیر راهنمای مناسبی جهت مصرف در دوران شیردهی می‏باشد:
▪ قبل از مصرف هر دارو یا محصول گیاهی با پزشك خود مشورت نمایید.
▪ استامینوفن و ایبوبروفن داروهای مناسبی جهت تسكین درد در مادران شیرده می‏باشند.
▪ در دوران شیردهی از مصرف آسپرین خودداری كنید. آسپرین در شیر ترشح می‏شود و می‏تواند موجب ایجاد دانه‏های پوستی و خونریزی در كودك شود.
▪ از مصرف طولانی مدت آنتی هیستامینها خودداری كنید. آنتی هیستامینها در شیر ترشح می‏شوند و می‏توانند باعث بروز عوارض جانبی مانند گیجی، گریه و مشكلات خواب در كودك گردد. همچنین آنتی هیستامینها می‏توانند باعث كاهش تولید شیر شوند. برخی داروهای آنتی‏هیستامین عبارتند از : كلرفنیرامین، دیمن هیدرینات و دیفن‏هیدارمین.
▪ اگر شما نیاز به مصرف داروی خوراكی دارید دارو را بلافاصله بعد از شیردادن یا قبل از طولانی‏ترین دوره خواب كودك خود مصرف كنید.
▪ كودك را از نظر بروز عوارض جانبی تحت نظر داشته باشید این علائم شامل دانه‏های پوستی، اشكال در تنفس، سردرد یا سایر علائمی كه كودك شما تا قبل از مصرف دارو نداشته، می‏شود.

تهیه و تنظیم : دكتر نسرین پرهیزكاری

منبع : پایگاه اطلاع رسانی پرستار و پرستاری