کلیک روی دروازه‌های ایران الکترونیک

تمدن بشر به دروازه های پیشرفت الکترونیکی رسیده است. امروزه بخش قابل توجهی از شاخص های موفقیت هر دولت، در چارچوب دستاوردهای الکترونیکی تعریف می شود.
در این میان ایران به عنوان محور تحولات خاورمیانه، همچنان در جدول رده بندی کشورهای الکترونیک رتبه شایسته خود را تصاحب نکرده است.
دکتر اصغر مهاجری استاد دانشگاه در این باره می گوید: «ساختارهای جامعه برای اقدامات مجازی مهیا نیست.در ایران اگر شاخصی را به عنوان رفتار و شهروند الکترونیکی در کشور مشاهده می کنیم، اساساً ساختارمند نیست و گاهی رفتارهای کلیشه ای جامعه مجازی با رفتارهای تقلیدی و شبیه سازی جامعه مجازی وجود دارد. ساختار جامعه مجازی به لحاظ اجتماعی و فنی در کشور ما استقرار نیافته و نسبت به میانگین وضعیت مطلوبی نداریم. ایران از نظر رفتار جامعه مجازی در مقایسه با کشوری مثل امارات یا شهر دبی فاصله زیادی دارد.» وی آمار موفقیت آمیز منابع رسمی در مورد الکترونیک شدن ایران را غیر واقعی می داند و می گوید: «متأسفانه آمارهای دولتی با آمارهایی که کارشناسان و اساتید در این زمینه ارائه می دهند همخوانی ندارد و آمار غیررسمی حاکی از وضعیت نامطلوب ما در جهان برای ضریب نفوذ و یا استفاده در سطح جهان است.بر اساس آمارهایی که ارائه می شود از نظر کاربران در خاورمیانه هم وضعیت مطلوبی نداریم. در کشور ما ساختار فنی، شبکه های اینترنتی، ساختار اجتماعی و بودجه گذاری دارای مشکلاتی است که باید اقدامات زیادی در این زمینه انجام شود.»
آنچه بدیهی است، این که دولت الکترونیک تنها با وجود شهروند الکترونیک محقق می شود و نبود برنامه ریزی صحیح اثر مستقیم بر سواد دیجیتالی شهروندان دارد.هرگونه بی توجهی نسبت به تربیت شهروند الکترونیک، موجب اتلاف انرژی و هزینه های مربوط به ایجاد دولت الکترونیک شده و آینده آن را به سوی شکستی محتوم پیش می برد.نیاز به توسعه آموزش و تربیت شهروند الکترونیکی به اندازه ایجاد زیرساخت های ارتباطی برای توسعه آی تی در کشور از اهمیت برخوردار است.
اینتلیجنس اکونومیست نشریه اقتصادی در شماره ماه مه سال ۲۰۰۷ و در آخرین رده بندی کشورهای الکترونیک، رتبه اول را به دانمارک و رتبه دوم را به طور مشترک به آمریکا و سوئد اختصاص داد. در این رده بندی ایران با ۳‎/۰۸امتیاز رتبه شصت و نهم را بدست آورده است، در حالی که سال گذشته با ۳‎/۱۵امتیاز در رتبه شصت و پنجم کشورهای الکترونیک قرار داشت.در این فهرست، هنگ کنگ در رتبه چهارم، سنگاپور ششم، کره جنوبی شانزدهم، تایوان هفدهم و ژاپن هیجدهمین کشور الکترونیک جهان است.دیدگاه و تعهد دولت های این کشورها به توسعه دیجیتال و ادامه پیشرفت در استفاده از باند پهن و سایر زیرساخت های پیشرفته در صعود این کشورها نقش مهمی داشته است.چین با ۴‎/۴امتیاز در رتبه پنجاه و ششم و هند با ۴‎/۷امتیاز رتبه پنجاه و چهارم را دارند.امارات متحده عربی با ۶‎/۲۲امتیاز سی و سوم، آفریقای جنوبی با ۶‎/۱۰ امتیاز سی وپنجم، مالزی با ۵‎/۹۷سی و ششم، ترکیه با ۵‎/۶۱امتیاز چهل و دوم، عربستان سعودی با ۵‎/۰۵امتیاز چهل و ششم، اردن با ۴‎/۷۷امتیاز پنجاه و دوم، مصر با ۴‎/۲۶امتیاز پنجاه و هشتم، نیجریه با ۳‎/۹۲امتیاز شصت و دوم، پاکستان با ۳‎/۷۹امتیاز شصت و سوم، الجزایر با ۳‎/۷۳امتیاز شصت و ششم، اندونزی با ۳‎/۳۹امتیاز شصت و هفتم و جمهوری آذربایجان با ۳‎/۲۶امتیاز در جایگاه شصت و هشتم ایستاده اند.
«رابین رو» سردبیر اینتلیجنس اکونومیست می گوید: «رهبری فناوری در جهان به سرعت روبه جلو حرکت می کند.کسانی که امروز در ردیف های بالای جدول قرار دارند، نمی توانند آسوده خاطر باشند.تغییر فناوری ها و نگرش ها درباره استفاده از فناوری به این معناست که دستاوردهایی که به سختی کسب شده، می تواند به سرعت به دست رقبای آنها بیفتد.
شاخص آمادگی الکترونیکی یک کشور، محیط کسب وکار الکترونیکی و میزان تمایل بازار به فرصت های بازرگانی اینترنتی است که در این محیط ارائه می شود.معیار آمادگی الکترونیکی کشورها به سرعت در حال تغییر است.»
برای استفاده کارآمد مردم از اینترنت، ارتباطات باید سریع، امن و قابل دسترس باشد. دولت ها نیز باید از طریق اتخاذ سیاست های معقول ارائه خدمات از کانال های الکترونیکی و مصرف کالاها و خدمات آنلاین را فراهم کنند.
بر اساس یافته های یک مؤسسه تحقیقاتی، سن آغاز استفاده از دستگاه های الکترونیکی از ۸ سال در سال ۲۰۰۵ به ۶ تا ۷ سال در ۲۰۰۷ کاهش یافته است.کودکان به طور متوسط از سن ۶ تا ۷ سالگی استفاده از دستگاه های الکترونیکی مانند رایانه را آغاز می کنند.بر اساس این مطالعه، تلویزیون و رایانه های رومیزی عمده ترین دستگاه هایی هستند که کودکان در سن ۷ سالگی با آن آشنا می شوند و رادیوهای ماهواره ای و دستگاه های پخش دیجیتالی قابل حمل در سن ۹ سالگی به کودکان عرضه می شوند.
در کشورهای الکترونیکی همه امور جاری مملکت ودولت به صورت الکترونیکی انجام می شود اما شهروندان این کشورها در کشورهای غیرالکترونیکی با مشکل روبرو می شوند.فردی که در یک کشور الکترونیکی زندگی می کند، امور اداری ، مالی و بانکی را به صورت الکترونیکی انجام می دهد اما با تغییر کشور محل سکونت، پول، ویزا، تجارت و ارتباطات بی معنی می شود درحالی که هدف دولت الکترونیک آن است که خدمات و دسترسی به سرویس های مختلف برای مردم ۲۴ ساعته و در تمام ایام تعطیل و غیر تعطیل و از هر نقطه جغرافیایی امکان پذیر باشد. بر همین اساس آنچه در تحقق دولت الکترونیک نقش اساسی دارد، استفاده از ابزار متنوع سخت افزاری و نرم افزاری و همچنین قابلیت همزمانی این از سخت افزارهای مختلف است.
● ایران الکترونیک
وضعیت کنونی جامعه الکترونیک در ایران، کارشناسان را نگران از آینده ای نا معلوم کرده است. سکونت در شهر های بزرگ امروزه بر بستری از فناوری الکترونیک قرار گرفته است.در شهر الکترونیک رمز و راز زندگی هم برای شهروندان تغییر یافته و رنگ شهروند الکترونیک را به خود گرفته است و در حقیقت شهروندان این شهر خود را آماده می سازند تا با استفاده از ابزار فناوری برای زندگی در آن مهیا شوند.
در سال های اخیر مقوله شهروند الکترونیکی توانسته گستردگی فراوانی در جامعه ایجاد کند .
سازمان الکترونیک،می تواند خدمات خود را ازطریق بستر الکترونیک ارائه دهد و شهری که این خدمات در سازمان های آن استقرار پیدا می کند، شهر الکترونیکی است.شهروند الکترونیکی نیز شهروندی است که بتواند از خدمات الکترونیکی استفاده کند.
آموزش های شهروند الکترونیکی نظیر ICDL، E citizen (شهر الکترونیکی) و E kids (کودک الکترونیک) باید متناسب با هر سازمان و ارگانی برای الکترونیکی شدن تعیین شود تا بتوان معیارهای دسترسی به برنامه ریزی های کلان کشور الکترونیکی را عملی کرد.
تحقق پروژه شهروند الکترونیکی نیازمند عزم و اعتماد مدیران و دستگاه ها و اعتقاد آنها به سیستم های الکترونیکی است و مدیری که به این سیستم اعتماد داشته باشد در این زمینه سرمایه گذاری می کند.بسیاری از مدیران با وجود در اختیار داشتن ابزار فناوری، از آن به صورت نمایشی استفاده می کنند و این امر نیازمند فرهنگ سازی به صورت گسترده است.

سیدمحمد فخار

منبع : آموزش فناوری اطلاعات