ولادت امام علی النقی (ع) بر تمامی شیعیان مبارک باد

● شناسنامه :
▪- ابو الحسن علی بن محمد (ع) امام دهم از ائمه اثنی عشر (ع) و دوازدهمین معصوم از چهارده معصوم(ع) . مشهور ترین القاب آن حضرت هادی و نقی است و نزد شیعه امامیه ایران به امام علی النقی معروف است . كنیه آن حضرت ابو الحسن است و چون پیش از ایشان حضرت امیر (ع) و امام رضا (ع) نیز كنیه ابوالحسن داشتند ایشان را ابو الحسن ثالث میگویند و نیز آن حضرت به جهت سكونت ممتد در سامرا به « الفقیه العسكری » معروف بود زیرا شهر سامرا شهری نظامی و به «العسكر» معروف بوده است و بعضی گفته اند «عسكر» محله ای در سامرا بوده است كه آن حضرت و فرزند ارجمندش امام یازدهم در آنجا سكونت داشته اند و به آن شهرت یافته اند ...
تولد ایشان در محلی به نام« صریا » یا « ضریه » (ضبط درست آن معلوم نیست) قریه ای در سه میلی شهر مدینه كه ساخته پدرش بود اتفاق افتاد ، در نیمه ذوالحجه و یا رجب سال ۲۱۲ق، بعضی هم ۲۱۴ق گفته اند و در ماه و روز تولد نیز روایت دیگری هست . وفات آن حضرت روز دوشنبه ۲۶ جمادی الآخر سال ۲۵۴ ق روی داد و در خانه خودشان مدفون گردید .
● سالهای امامت :
▪ امام هادی (ع) از جانب خدا و رسول (ص) و پدر بزرگوار خود به امامت « منصوص» بوده است و علاوه بر آن هیچكس پس از وفات حضرت جواد (ع) مدعی امامت نگردید و آن حضرت تنها شخصی بود كه به اجماع اصحاب و بزرگان شیعه شایستگی تصدی این مقام را داشت ...
▪ سالهای امامت آن حضرت مصادف بوده است با قسمتی از خلافت معتصم و تمام خلافت متوكل و منتصر و مستعین و در زمان خلافت المعتز بالله وفات یافتند ...
▪ آن حضرت در مدینه اقامت داشتند تا اینكه متوكل در سال ۲۳۲ ق به خلافت رسید. چنانكه در تواریخ مذكور است متوكل به حضرت امیر (ع) و اهل بیت كینه شدیدی داشت و كسانی كه دور و بر او بودند به بغض و عداوت با آل علی شهرت داشتند و از جمله آنها عبد الله بن محمد بن داود هاشمی معروف به «ابن اترجه» بود . او در مدینه متولی امر «حرب و صلات» بود و از حضرت هادی (ع) به متوكل سعایت میكرد . امام هادی (ع) نامه ای به متوكل نوشت و در آن تعرض و تحامل عبد الله بن محمد را یاد آور شد و سعایتهای او را در مورد خودش تكذیب كرد . متوكل نامه ای مودبانه و محترمانه به امام نوشت و در آن عزل عبدالله ابن محمد را از «حرب و صلات» خبر داد و از امام جهت مسافرت به بغداد دعوت نمود و یحیی بن هرثمه را مأمور این كار كرد ، هرثمه آن حضرت را در سال ۲۳۳ ق به سامرا برد .
▪ رفتار متوكل با امام به ظاهر محترمانه بود ولی پیوسته او را تحت نظر داشت و گاهی به حبس، توقیف و یا جستجوی منزل آن حضرت امر میكرد .
● آثار آن حضرت
احادیث و اقوال و مواعظ و حكم و اداب و ادعیه امام هادی (ع) در كتب مختلف مخصوصاً تحف العقول و الرده الباهره و اعلام الدین و بحار الانوار ثبت است . همچنین در جواب سوالات علمی و فقهی كه از آن حضرت می شده نامه های بسیار نوشته است كه بعضی از آنها باقی است و نیز سه تالیف به شرح ذیل به ایشان نسبت داده اند:
۱ ) رساله ای در رد اهل جبر و تفویض و اثبات عدالت و منزلت بین المنزلتین .
۲ ) مجموعه پاسخهایی كه به پرسشهای یحیی بن اكثم قاضی القضات بغداد داده اند .
۳ ) مجموعه ای از احكام دین كه ابن شهر آشوب در مناقب از خیبری و حمیری و از كتاب مكاتبات الرجال از عسكریین نقل كرده است .

تلخیص از دایره المعارف تشیع / ج ۲ / ص ۳۷۵

منبع : انتخابی از منابع گوناگون