روند مجلس و آینده آن

مجلس اولین نهاد سیاسی است که مردم ایران با آن آشنا شدند. در یکصد سال پیش و پس از تسلیم شدن دربار قاجار در مقابل مشروطه خواهان، فرمان مشروطیت یا به عبارت روشن تر فرمان مبارک همایونی، برای تشکیل مجلس صادر و با تشکیل اولین دوره مجلس شورای ملی گام عملی مهمی برای تشکیل حکومت مبتنی بر قانون در ایران برداشته شد.
مجلس پس از آن همواره رکن اصلی حکومت و محل منازعه و کشمکش موافقان و مخالفان حکومت قانون بوده و آزادی در تشکیل و اداره آن، نشانه وجود آزادی در کشور تلقی می شده کمااینکه در دوره استبداد صغیر، محمدعلی شاه با به توپ بستن مجلس، استبداد مجدد دربار را مستقر و مجاهدان نیز به محض ورود به تهران بهارستان را مرکز مبارزات خود قرار دادند. در دوران پایانی پادشاهی قاجار و پس از آن نیز مجلس کانون مهم تحولات بوده است.
در جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس همین سابقه تاریخی، مجلس شورای اسلامی، جایگاه مهمی در نظام داشته و همواره در تحولات سیاسی نقش اول را داشته است. نگاهی به ترکیب نمایندگان مردم و جایگاه مجلس اول در استقرار نظام و بیانات و نوشته های رهبر کبیر و فقید انقلاب اسلامی، بیانگر نقش طرازاول این نهاد در جمهوری اسلامی است.
«مجلس در راس امور است» و نیز «مجلس عصاره فضایل ملت است» از جملات تاریخی مربوط به این دوران است.خوشبختانه به رغم همه کم و کاستی ها و کم شدن تدریجی نقش و جایگاه این نهاد در نظام، هنوز مجلس نزد سیاسیون و ملت ایران از جایگاه رفیعی برخوردار است و انتخابات مجلس از پرشورترین انتخابات در ایران محسوب می شود.
آنچه موجب شد به این موضوع بپردازم روندی است که به نظر من به تدریج مجلس را از موقعیت پررنگ سیاسی خود دور می کند. نگاهی به روند کاهش قدرت مجلس در کشور و حوادثی که منجر به کناره گیری شخصیت های موثر سیاسی از رقابت های انتخاباتی مجلس در دوره های گذشته شده، به خوبی نشان می دهد که مجلس به مرور از نهادی که در راس امور است فاصله گرفته است.مطالعه و دقت در عدم توفیق نمایندگان دوره هفتم در ایفای نقش سازنده در اداره امور کشور و از جمله مواردی که در این چند روز اخیر شاهد آن بودیم شاهد خوبی بر این مدعاست.
چندی قبل از حضرت آیت الله انواری که خداوند به ایشان شفای عاجل عنایت فرماید نقل قول شد که «اگر امام خمینی می دانست که اینگونه افراد بر مجلس حاکم خواهند شد هرگز انقلاب نمی کرد.» برخوردهایی که در روزهای اخیر توسط هیات رئیسه و خصوصاً دوست و برادرم آقای باهنر با نمایندگان اکثریت و اقلیت شده و عدم توانایی یا نجابت بیش از حد نمایندگان در برخورد با ایشان، نشانه خطرناکی از افول مجلس به یک نهاد دست چندم است.
مردم این روز ها از خود می پرسند چرا مجلس در مقابل این روزها سکوت کرده است؟ کارشناسان و اقتصاددانان می پرسند اگر سند مهم چشم انداز بیست ساله و نیز سند برنامه چهارم به گوشه ای افتاده و رئیس جمهور با تشخیص فردی، دستورات فراقانونی صادر می کند چرا نمایندگان محترم که برای دفاع از حقوق ملت، سوگند یاد کرده اند اقدامی نمی کنند؟ در آخرین روز فعالیت مجلس در هفته گذشته جمعی از نمایندگان با تهیه یک طرح سه فوریتی قصد داشتند موضوع جیره بندی بنزین را لغو کنند ولی آقای باهنر حتی از طرح این موضوع هم جلوگیری کرد. من به ماهیت این طرح و اینکه باید این طرح مورد تصویب قرار می گرفت یا خیر نمی پردازم، چون این موضوع در صلاحیت نمایندگان است، منظور من این است که چرا باید حرمت نمایندگان توسط هیات رئیسه اینگونه شکسته شود؟
به قول معروف اگر حرمت امامزاده را متولی نگه ندارد از دیگران چه توقعی است؟ و نکته مهم تر اینکه دقیقاً در همین شرایط مجلس را به مدت سه هفته تعطیل کردن چه مفهومی جز این دارد که هیات رئیسه مجلس قصد داشته جلو هر نوع اظهار نظر و نقش آفرینی نمایندگان را بگیرد. اگر قرار باشد مجلس از جایگاه واقعی خود در نظام اینقدر فاصله بگیرد، باید به ادامه مردم سالاری در جمهوری اسلامی بدبین بود.
به نظر من حفظ اصالت ها در جمهوری اسلامی و از جمله حفظ آزادی و حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش، موکول به حفظ اقتدار و شأن مجلس است. انتخابات آینده فرصت خوبی برای همه دلسوزان کشور و نظام است. شخصیت های سیاسی و افراد باسابقه و دلسوز کشور و مهم تر از آنان جریانات سیاسی باتجربه باید از این فرصت تاریخی برای ارتقای سطح مجلس به خوبی استفاده کنند.
امروز ایران برای عبور از گردنه های خطرناک در عرصه سیاست خارجی و نیز به نظم کشیدن مجدد عرصه مدیریت کشور، نیازمند مجلسی نیرومند و مملو از شخصیت های طرازاول است. بزرگی نظام به بزرگی مجلس، بستگی خواهد داشت.
نمی توان انقلابی و ملی بود و در مقابل روند ضعیف شدن تدریجی مجلس آرام نشست. ایران مجلسی می خواهد که عصاره فضائل ملت و در راس امور باشد تا نه آقای باهنر و نه هیچ کس دیگر نتوانند حق مسلم نمایندگان را نادیده بگیرند.

حسین مرعشی

منبع : روزنامه شرق