ITS‌ خودرویی چیست؟

توسعه روزافزون صنعت خودروسازی در كشور و كاهش قیمت این محصول، افزایش تعداد خودروها را به دنبال داشته است. استاندارد نبودن جاده های كشور و خودروها، سرعت بالای وسایل نقلیه، فرهنگ غلط رانندگی به همراه تعداد فزاینده خودروها، آمار حوادث رانندگی را در كشور به شدت افزایش داده است، به طوریكه ایران در میان سایر كشورها رتبه اول را به نسبت تعداد خودروها در تلفات جاده ای به دست آورده است. خسارات مادی و معنوی سوانح جاده ای در ایران بسیار زیاد است. با كاهش خسارات ناشی از تصادفات می توان از اتلاف وقت و سرمایه های انسانی و اقتصادی جلوگیری كرد. حمل و نقل جاده ای با مسائل دیگری نیز روبرو است. راه بندان های طولانی، عدم هماهنگی بین مسافران و شركتهای مسافرتی، نبود مدیریت كارآمد در حمل و نقل بار و مسافر و ... هزینه های جابجایی بار و مسافر را در کشور افزایش داده است. كامیون ها و اتوبوس های خالی و از طرفی صف های طولانی بار و مسافر در بیشتر نقاط كشور مشاهده می شود. برای رفع این مشكلات به خصوص هزینه های تحمیل شده باید راهكارهای مناسبی بیاندیشیم. سیستم های هوشمند حمل و نقل(Intelligent Transportation Systems) با مدیریت مناسب و همه جانبه حمل و نقل (دریایی، هوایی، ریلی و جاده ای) در كاهش هزینه ها و در عین حال افزایش رضایت مندی مردم نقشی اساسی ایفا می كنند. در كشورهای توسعه یافته، دولتها و شركت ها با جدیت این مسأله را پیگیری می كنند. گزارشات منتشر شده از طرف اتحادیه اروپا، ایالات متحده و ژاپن بیانگر توجه ویژه به این مقوله است. این موضوع به اندازه ای جدی است كه هر ساله نمایشگاه هایی با عنوان ITS در نقاط مختلف دنیا برگزار می شود. سیستم های هوشمند حمل و نقل را می توان به زیرشاخه های زیادی تقسیم كرد. هر یك از این زیر گروه ها بخشی از ناوگان حمل و نقل را پوشش می دهند. تعداد زیادی از متخصصان با زمینه های كاری گوناگون در هر گروه مشغول به كارند. سیستم های هوشمند حمل و نقل خودرویی با هدف هوشمند كردن خودروها و به اشتراك گذاشتن اطلاعات سفری به عنوان زیر شاخه ای از ITS می توانند نقشی مهم در بهبود حمل و نقل جاده ای، افزایش ایمنی و كاهش هزینه ها داشته باشند. این شیوه با نصب تجهیزات ویژه در خودروها و برقراری ارتباطات میان خودرویی و در عین حال مركز كنترل، حمل و نقل جاده ای را متحول می سازد. شركت مهندسین مشاور مترا، با داشتن چندین سال تجربه در مطالعه و پیاده سازی سیستم های نوین حمل و نقل در كشور و با بهره گیری از تجارب متخصصین خود، مطالعات گسترده ای را در زمینه پیاده سازی سیستم های ITS آغاز كرده است. پروژه ITS در محور تهران-كرج و طرح شناسایی خودكار آلات ناقله در راه آهن جمهوری اسلامی هم اكنون مراحل اجرایی خود را طی می كنند. با مطالعات گسترده سیستم های ITS خودرویی در شركت مترا نتایج قابل توجهی به دست آمده است. این مطالعات شاخه های مختلفی مانند مكانیك، الكترونیك، مخابرات، عمران و حمل و نقل، صنایع و حقوق را شامل می شوند. پس از مطالعات مقدماتی، شركت مترا به این جمع بندی رسیده است كه پیاده سازی سیستم های ITS خودرویی همگام با كشورهای پیشرفته دنیا، به همكاری سازمان ها، نهادها و شركت های تولیدی نیاز دارد. دلیل این امر نیز گستردگی سیستم ITS خودرویی است. به منظور هماهنگی و برنامه ریزی برای تحقیقات و پیاده سازی این سیستم، شركت مترا موارد زیر را پیشنهاد می كند:
ارزیابی مزایای اقتصادی، اجتماعی و صنعتی بكارگیری سیستم های هوشمند ایمنی جاده ای;
تجزیه و تحلیل دقیق و یكپارچه داده های جاده ای به منظور استخراج عوامل مؤثر در تصادفات و بررسی اقدامات پیشگیرانه;
تجزیه و تحلیل داده های موجود سوانح رانندگی برای تعیین اهداف و اولویت‌های تحقیقات آتی;
ایجاد پایگاه داده (data base) و استانداردسازی نحوه ثبت اطلاعات سوانح رانندگی، جهت دسترسی همگانی;
بررسی تكنولوژی های موجود ایمنی هوشمند در جاده ها بر اساس اطلاعات سوانح برای شناخت معایب، مزایا و نیز تدوین دستورالعمل های تست و تأیید عملكرد;
فراخوان پیشنهادات تحت عنوان " شرح مبانی و اصول سیستم های ایمنی درون خودرویی" و " سیستم های مخابراتی مربوطه" . ارزیابی گزارشات دریافتی برای برنامه ریزی های آتی;
برقراری همكاری بین المللی به منظور توسعه سیستم های هوشمند ایمنی جاده ای ( استانداردها، دستورالعمل های تست، مباحث حقوقی، مباحث اقتصادی و اجتماعی و ...);
ایجاد دستورالعمل های تست و تأیید تجهیزات ایمنی درون خودرویی;
ایجاد نقشه های جاده ای مناسب و بروز كردن آنها برای كاربرد در سیستم های هوشمند ایمنی;
تهیه نقشه دیجیتالی جاده ها به همراه اطلاعات مفید ترافیكی مانند سرعت مجاز خودروها، وضعیت جاده و ... .
ایجاد پایگاه نقشه دیجیتالی شهرها و جاده های ارتباطی- این نقشه ها بایستی در دسترس عموم و حتی المقدور رایگان باشند;
شناخت مشخصات فعلی و آتی سیستم كه در تهیه استانداردهای لازم نقش اساسی دارند;
تجزیه وتحلیل اولویت ها و مشخصه های مورد نیاز برای استاندارد سازی سیستم های هوشمند ایمنی جاده ای تحت نظارت ISO ، CEN ، ETSI (تعجیل در استانداردسازی پروتكل های مخابراتی در ارتباطات خودرو- خودرو و خودرو- جاده);
تدوین پروتكل ها و استانداردهای مربوط به داده های اضطراری (Emergency Call) و استفاده از آنها دركاربرد های خودرویی;
اقدامات لازم جهت تخصیص باند فركانسی مناسب به كاربردهای خودرویی ( برای مثال رادارهای كوتاه برد ۲۴ گیگا هرتزی تحت نظارت ETSI );
جمع آوری، پردازش و تولید داده¬های ترافیكی لحظه¬ای با استفاده از منابع گوناگون مانند خودروهای در حال حركت;
راه اندازی سرویس های تلفن خدمات اضطراری (مانند ۱۱۲ در اروپا) به منظور پاسخگویی به درخواست های اورژانسی (با قابلیت تعیین موقعیت تماس گیرنده);
تعیین متولی خاص برای بهبود و توسعه تلفن خدمات اضطراری (مانند ۱۱۲ در اروپا);
تجاری كردن سیستم های Emergency-Call و اطمینان از عملكرد صحیح و سازگاری آن با سرویس تلفن خدمات اضطراری (مانند ۱۱۲ در اروپا);
نصب و راه اندازی شبكه RDS/TMC جهت اطلاع رسانی به رانندگان;
بررسی راهكارهای لازم، جهت تسریع در گسترش سیستم های هوشمند ایمنی در خودروها;
ارزیابی مزایا و مخاطرات سیستم های هوشمند ایمنی جاده ای و ایجاد متدولوژی مناسب جهت تعیین قوانین مورد نیاز و ارائه دستور العمل های لازم برای ورود به بازار( مسائل حقوقی و اجتماعی);
تشویق مردم به استفاده از خودروهای مجهز به سیستم های هوشمند ایمنی( مانند كاهش حق بیمه و عوارض);
فرهنگ سازی برای توسعه سیستم های هوشمند ایمنی;
ترویج سیستم های هوشمند ایمنی با استفاده از تجارب موجود در دنیا ( همچون بازار مصرف و مزایای اقتصادی );
تجزیه و تحلیل گزارشات ترافیكی و مسافرتی جهت تعیین خط مشی ها و ارائه گزارش به دولت و مردم;
ایجاد انجمن علمی سیستم های هوشمند حمل و نقل ITS برای ترویج این سیستم ها و نظارت بر توسعه و گسترش آن
با بكار گیری این توصیه ها و همكاری سازمان های مختلف می توان آینده ای روشن را برای حمل و نقل جاده ای كشور انتظار داشت
نویسنده: سید شهاب الدین صحافی

منبع : کمیته فناوری اطلاعات وزارت راه و ترابری