قلعه‌های سارو ، سمنان

در ده كیلومتری شمال شرقی سمنان در نقطه‌ای كوهستانی به نام سارو آثار دو قلعه بسیار محكم و تسخیرناپذیر موجود است كه طرز ساختمان و انتخاب محل بنای آن‌ها قابل توجه و درخور تحقیق است. این قلعه‌‌ها در دو طرف كلاته یا مزرعه سارو كه چشمه‌ ساری زیبا است واقع شده‌اند. قلعه‌ شمالی بر اثر گذشت زمان و بروز سوانح طبیعی و خرابكاری افراد گنج‌یاب تا اندازه‌ای ویران شده و خالی از سكنه است، ولی اسكلت محكم آن ابهت خاصی به این دره بخشیده است.
قلعه‌ جنوبی كه بر روی قله بسیار بلندی بنا شده، به قدری محكم و تسخیرناپذیر است كه یكی از مهم‌ترین قلعه‌های دفاعی شرق ایران محسوب می‌شد. ظاهراً ساختمان قلعه سه طبقه بوده است و چنین به نظر می‌رسد كه طبقه اول آن جای چارپایان و طبقه‌ دوم محل سكونت رعایا و خانواده آنان و طبقه سوم كه دارای معبد و حمام و آبدارخانه بود و آن را بارگاه می‌‌نامیدند، محل سكونت سربازان مدافع و بزرگان قلعه بود.
از موارد جالب توجه در این قلعه، بردن آب چشمه كلاته سارو به بالای قلعه بود. با تسطیح زمین آب چشمه‌ای كه در حدود چند صد متر از قلعه پایین‌تر بود،‌ به بالای قلعه می‌رسید و مورد استفاده قرار می‌گرفت.
چهار گوشه‌ هر یك از قلعه‌های سارو، برج‌هایی به منظور دیده‌بانی ساخته شده كه بسیار جالب توجه و دیدنی است. تاریخ بنای اولیه قلعه‌های سارو را به دوره پیشدادیان و كیانیان نسبت می‌دهند، ولی در زمان‌های مختلفی چون دوره اشكانیان و اسپهبدان طبرستان، یكی از پایگاه‌های مهم آن‌ها بود و مورد استفاده قرار می‌گرفت. همچنین این قلعه به مدت دو قرن مركز تجمع افراد فعال فرقه باطنیان بود.