علل شکست رژیم‌های غذایی

شاید شما هم از زمره افراد چاقی باشید كه بارها رژیم های مختلف درمانی را امتحان كرده ولی در حین دوره رژیم لاغری از ادامه آن صرف نظر كرده اید. بسیاری هم پس از كاهش وزن و با گذشت مدت زمانی كوتاه دوباره شروع به پرخوری كرده و به وزن قبلی و یا حتی به بیشتر از آن می رسند. این مسئله باعث سرخوردگی شده و معمولاً تمایل به ادامه رعایت رژیم غذایی یا شروع مجدد آن از بین می رود. در مطلب زیر به بررسی علل شكست در رژیم های غذایی مختلف پرداخته می شود. اولین و مهمترین انگیزه لازم برای رعایت یك رژیم غذایی علمی و خوب این است كه شما هدف خود را از كاهش وزن دقیقاً مشخص كرده و همیشه در طول دوره رژیم غذایی به آن فكر كنید. بسیاری از بیماران چاق كه برای كاهش وزن مراجعه می كنند اولین خواسته شان این است كه سریعاًوزن كم كنند. تبلیغات وسیعی هم در این زمینه صورت گرفته و این باعث شده تا بیماران از مسیر اصلی خود منحرف شوند اما باید گفت صرفاً «نخوردن» باعث تحقق آمال و آرزوها نخواهد بود بلكه فرد باید خود را تغییر دهد یعنی عادات غلط غذایی و فعالیت های تغذیه ای خود را عوض كنید و این ترك عادت مستلزم گذر زمان مناسبی است. مطمئن باشید اگر در رفتارهای تغذیه ای خود تغییر ندهید نمی توانید وزن خود را كم كنید. معده یك بافت عضلانی است و مثل همه عضلات دیگر بدن در صورت كار زیاد بزرگتر می شود. باید سعی كنید با رعایت رژیم غذایی مناسب و تغییر در رفتارهای غلط تغذیه ای برای یك دوره زمانی كاملاً مشخص كار كمتری از معده خود بكشید و حجم معده خود را كوچك نمایید.
• رعایت رژیم های غذایی غیراستاندارد
امروزه كتب مختلفی در زمینه رژیم نوشته شده است در این كتب روش های آب درمانی، رژیم های گیاه خواری، رژیم های میوه خواری، رژیم بستنی و هزاران مورد دیگر توصیه شده است. علم تغذیه رژیم های تك خواری را نفی می كند و پیشنهادش این است كه رژیم غذایی مفید و موثر رژیمی است كه از هر پنج گروه مواد غذایی تشكیل شده باشد یعنی در تركیبات آن پروتئین، كربوهیدرات (قند و شیرینی)، چربی، ویتامین ها و املاح به طور مشخص و دقیق لحاظ شده باشد. گروه های غذایی مختلف حاوی مواد مورد نیاز برای بدن است كه مكمل هم هستند. همه چیز در یك نوع ماده غذایی وجود ندارد بنابراین عدم رعایت رژیم صحیح غذایی سبب كمبودهای جبران ناپذیری می شود كه ممكن است عوارض مهلكی را به دنبال داشته باشد. افرادی كه از رژیم های گیاهخواری استفاده می كنند باید بدانند كه آهن موجود در گیاهانی مثل اسفناج از نوع غیرقابل جذب برای بدن است و درصد كمی از آن جذب می شود. آهن قابل جذب برای بدن آهنی است كه منشاء پروتئینی داشته باشد (گوشت قرمز). بنابراین كمبودهای ناشی از رژیم های گیاه خواری مثل كمبود آهن عوارض خطرناكی چون كم خونی، ریزش مو و موارد دیگری را كه مربوط به آهن بدن است به دنبال خواهد داشت كه همین مسئله خود باعث ترس از رژیم به خاطر عوارض بد آن و بالاخره شكست در برنامه های مذكور می شود.
• رژیم غذایی تنها راه حل نیست
طی تحقیقات به عمل آمده اگر روزانه ۱۱۰۰ كیلوكالری از میزان غذایی كه می خورید كم كنید در عرض یك هفته یك كیلوگرم از وزن بدن شما كاسته خواهد شد. در تحقیق دیگری همین مقدار كالری كاسته شده است با این تفاوت كه ۶۰۰ كیلوكالری از مواد غذایی روزانه كم شده و ۵۰۰ كیلوكالری فعالیت بدنی جهت به اصطلاح سوزاندن مواد غذایی و در حقیقت دفع انرژی مصرفی تجویز شده است ولی جالب است كه در حالت دوم بیش از یك كیلوگرم در هفته كاهش وزن مشاهده شده است. حال اگر ۷۰ كیلوگرم هستید حدود ۲۵۰۰ كیلوكالری نیاز روزانه شما به مواد غذایی است در حالت اول شما بایستی غذایتان را تقریباً نصف كنید چرا كه بایستی ۱۱۰۰ كیلوكالری روزانه كمتر بخورید و بتوانید هفته ای یك كیلوگرم وزن كم كنید ولی در حالت دوم شما فقط یك چهارم غذای خود را كم می كنید و با افزودن فعالیت بدنی بیش از یك كیلوگرم در هفته كاهش وزن مشاهده می كنید. در حقیقت در حالت دوم شما گرسنگی كمتری احساس خواهید كرد چرا كه غذای بیشتری را مصرف می كنید بنابراین توصیه می شود رژیم غذایی را تنها راه حل برای كاهش وزن در نظر نگرفته و وزن خود را توام با رژیم غذایی و فعالیت بدنی كم كنید.
• تكیه بر داروهای لاغری
اگر به دنبال میانبرهایی برای كم كردن وزن خود می گردید بدانید كه داروهای لاغری میانبر صحیحی برای شما نیستند. استفاده از این گروه از داروها صرفاً در موارد خاصی كاربرد دارد كه بایستی با تجویز پزشك و تحت نظر آن صورت گیرد. داروهای مورد تایید كتب مرجع تغذیه انگشت شمار بوده كه لازم است اطلاعاتی از آنها داشته باشید. گروهی از آنها باعث كاهش اشتها می شوند (مثل سیبوترامین) كه با توجه به اینكه روی آزاد شدن هورمون های خاصی مثل سروتونین و كاته كولامین ها اثر می كند عوارض خطرناكی از جمله افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب، اضطراب، تعریق و عصبانیت دارد. گروه دیگر روی جذب مواد غذایی چرب تاثیر كرده (مثل اورلی استات) كه فقط ۳۰ درصد از چربی های خورده شده را دفع می كند و این در حالی است كه روی جذب سایر مواد غذایی مثل شكلات و شیرینی هیچ تاثیری ندارند بنابراین تصور نكنید كه با مصرف این داروها شما هر اندازه كه دلتان بخواهد می توانید از مواد غذایی گوناگون استفاده كنید. بدانید كه این داروها از ۱۰۰ گرم چربی مصرف شده تا حدود ۳۰ گرم را دفع می كند و البته عوارضی چون اسهال چرب، كاهش ویتامین های محلول در چربی مثل A، D، E، K را شاهد خواهید بود.
انگیزه لازم برای رژیم گرفتن را برای خود مشخص كرده و دائماً به فكر آن باشید. رژیم غذایی مناسب دریافت كنید، از ورزش غافل نشوید و در كارتان جدیت و پشتكار به خرج دهید. عادات غذایی بد خود را شناسایی كرده و آنها را تغییر دهید. هیچ دارویی نیست كه بتوانید با آن یك شبه ره صدساله بپیمایید.

دكتر رضا آمری نیا

منبع : روزنامه شرق