مجتمع بندری شهید رجایی، چشم به راه توسعه

در بندر شهیدرجایی کار گروهی با نام "کمیته بازاریابی و جذب سرمایه‌گذاری" تشکیل شده است که طرح سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در این کمیته مطرح می‌شود و در صورت انطباق با طرح جامع بندر با علاقه‌مندان قرارداد بلندمدت BOT منعقد می‌گردد و قطعه زمین مناسب به شرکت‌ها واگذار می‌گردد. در این مجتمع بندری به میزان ۴۵۰ هکتار زمین تحت نام اراضی پشتیبانی وجود دارد که به کلیه زیرساخت‌های زیربنایی نظیر خطوط جاده- اتصال به راه‌آهن سراسری بندر- برق با ولتاژ کافی- آب- فاضلاب- شبکه مخابراتی- نزدیکی به اسکله‌های بندر مجهز است.
یکی از مزیت‌های سرمایه‌گذاری در منطقه ویژه اقتصادی بندر شهیدرجایی این نکته عنوان شده که شرکتهای سرمایه‌گذار می‌توانند کلیه تجهیزات- قطعات یدکی و متعلقات مرتبط با فعالیت خود را بدون پرداخت هیچ‌گونه سود و عوارض گمرکی به داخل منطقه وارد کنند و در پروژه خود از آن استفاده نمایند که این موضوع می‌تواند باعث اقتصادی بودن فعالیت آنها و افزایش قدرت رقابت‌پذیری باشد. هدف از جذب سرمایه‌گذاری و اعطای زمین به شرکت‌ها به‌هیچ عنوان کسب درآمدزائی برای اداره کل بنادر نبوده بلکه هدف اصلی افزایش کارایی و کانتینر در بندر- جذب خطوط کشتیرانی بیشتر به بندر- افزایش کارایی بندر و ... است که همگی به‌واسطه فعال نمودن بیش از پیش بخش خصوصی در بندر میسر می‌گردد.
در حال حاضر بندر شهید رجایی به عنوان مهمترین بندر کشور کسب رتبه اول جذب سرمایه‌گذاری در میان کل بنادر کشور را از آن خود کرده است. تاکنون ۴ شرکت بین‌المللی در زمینه ترانزیت پنبه کشورهای آسیای میانه در این بندر فعالیت می‌کنند و در تازه‌ترین فعالیت، بخش خصوصی ارائه خدمات سوخت‌رسانی به شناورها را برای اولین بار راه‌اندازی کرده است.
از دیگر فعالیت‌های صورت گرفته در بندر شهید رجایی جذب شرکت‌های سرمایه‌گذار برای احداث مخازن صادرات و ترانزیت مواد نفتی است. و مدیریت بندر درخصوص ایجاد مرکز پیشرفته ساخت، تعمیر و شستشوی کانتینر توسط بخش خصوصی برنامه‌هایی را مد نظر دارد.
آقای صفایی معاون مدیرکل بندر شهیدرجایی به ماهنامه گفت: "بندر شهیدرجایی واردات زیادی از امارات، هند، چین و کشورهای اروپائی به‌ویژه ایتالیا، آلمان و انگلیس دارد و حدود ۱۶۰ بندر دنیا از کشورهای مختلف با بندر شهید رجایی در ارتباط هستند. در حال حاضر از نظر وزن کالا در واردات و صادرات ۵۰ درصد است و توازن برقرار است."
بندر شهید رجایی در مرکز کریدور ترانزیتی شمال جنوب قرار دارد که یکی از ۹ کریدور ترانزیتی بین‌المللی در دنیا است که در تاریخ ۱۲ سپتامبر سال ۲۰۰۰ میلادی سه کشور ایران – هندوستان و روسیه طی قراردادی موافقتنامه‌ای را در شهر سن‌پترزبورگ به امضا رساندند که بر پایه آن رشد ترانزیت از قلمرو سرزمین خود را گسترش دهند. مسیر این کریدور از بندر بمبئی هندوستان آغاز شده به‌نحوی که کالاهای جنوب‌شرقی آسیا و هند از طریق آن بندر و به وسیله کشتی به بندر شهید رجایی انتقال می‌یابد.
مقامات دولتی بر این باورند که این کریدور روزی به نحو مناسبی فعال می‌شود و حجم انبوهی از کالا و کانتینر در آینده نزدیک به این کریدور مولتی مودال و چند وجهی جدب شوند. درحال حاضر ۱۴ کشور عضو این موافقت‌نامه هستند که شمال کشورهای ایران – روسیه – هند- جمهوری ارمنستان- عمان- بلاروس- قزاقستان- آذربایجان- سوریه- تاجیکستان- اوکراین- ترکیه- قرقیزستان و بلغارستان است. براساس محاسبات کارشناسان هرتن کالای ترانزیتی از قلمرو خاک کشورمان در حدود ۸۰ دلار درآمد ارزی برای بخش‌های خصوصی و دولتی ایران به‌همراه خواهد داشت که این خود باعث افزایش زیرساخت‌های ترانزیتی کشور خواهد گردید.
مجمتع بندری شهید رجایی دو حوضچه و ۲۴ پست اسکله دارد که سازمان بنادر و کشتیرانی در نظر دارد با اجرای طرح توسعه در فاز ۱ و ۲ شرایط لازم برای پهلوگیری شناورهای ۱۴۵۰۰۰ تن DWT تامین شود. در آینده می‌توان امیدوار بود تا ظرفیت پذیرش شناورهای کانتینری نسل هفتم با ظرفیت ۱۲۰۰۰ TEUS در این منطقه ممکن گردد. احداث دو پست کانتینری به طول ۸۵۰ متر با آبخور ۱۷ متر نسبت به جزر کامل، لایروبی کانال ورودی و حوضچه به حجم ۵/۱۱ میلیون مترمکعب، احیای اراضی و محوطه‌سازی کانتینری به میزان ۶۷ هکتار، افزایش ظرفیت سالیانه تخلیه و بارگیری کانتینری کل بندرگاه تا میزان ۳ میلیون TEUS، احداث اسکله پهلوگیری حوضچه‌های دوم و سوم به طول ۲۰۲۰ متر با آبخور ۱۶ متر نسبت به جزر کامل، لایروبی حوضچه‌های احیای ساحل به میزان ۷ میلیون مترمکعب از دیگر برنامه‌هایی است که برای توسعه بندر شهید رجایی عنوان شده است.
برنامه‌های توسعه‌ای بندر شهیدرجایی بدن توجه به رشد و توسعه موزون با پسکرانه‌های بندری نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است.
آقای صفایی در پاسخ به این پرسش که عدم توازن بین ظرفیت بنادر و پسکرانه در آینده موجب بروز مشکلاتی می‌شود خاطرنشان کرد:‌ "مقدار کالا زیاد است و پسکرانه‌ها کافی نیست بنابراین مجبور می‌شویم تا برای ایجاد پسکرانه اقدام کنیم. بندر مجبور است که خود را با کشتی‌ها و جاده با بندر خود را هماهنگ کند، در غیر این‌صورت یک شبکه حمل‌ونقل مناسب نخواهیم داشت، این عمل هم‌اکنون در حال گسترش است. ضمن اینکه محدودیتی برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی وجود ندارد و به هر تناسبی می‌توان سرمایه‌گذاری داخلی یا خارجی جذب کرد."
همچنین در بندر خلیج فارس واقع در محوطه بندری شهید رجایی سرمایه‌گذاری‌هایی در زمینه انتقال مواد سوختی و معدنی انجام شده است. بندر خلیج‌فارس با ۱۱ پست اسکله و ۳۲۰ هکتار بارانداز و اراضی پشتیبانی واقع در مجتمع بندری شهید رجایی درصدد افزایش سهم خود در عملیات سوخت‌رسانی، صادرات و ترانزیت مواد نفتی در منطقه خلیج‌فارس است.
مطابق گزارش سازمان بنادر و کشتیرانی، با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پایانه نفتی بندر خلیج‌فارس به‌منظور صادرات و ترانزیت مشتقات نفتی، عملیات تامین سوخت مورد نیاز شناورهای تجاری طی نیمه نخست سال‌جاری با ۲۴ درصد رشد روبه‌رو بوده است.
شرکت‌های بخش خصوصی بناگستر کرانه، شرکت خدمات فنی و مهندسی کشتیرانی و شرکت خلیج‌فارس با هدف جذب کشتی‌های عبوری از تنگه هرمز و افزایش درآمدهای ارزی حاصل از ارزش افزوده خدمات سوخت‌رسانی برای کشور، با سرمایه‌گذای در زیرساخت‌های مخازن نفتی، احداث ۳ پایانه سوخت‌رسانی به شناورهای تجاری در بندر خلیج‌فارس را آغاز کرده‌اند.
شرکت بناگستر کرانه در ۶ ماهه نخست سال‌جاری با عملیات سوخت‌رسانی به شناورهای تجاری به میزان ۶۵۴۰۰ تن نفت کوره و ۶۴۲۰ تن گازوئیل، نرخ رشد متوسط ماهانه ۲۴ درصد را پشت‌سر گذاشت.
در مجاورت بندر شهید رجایی نیز بندر شهید باهنر قرار دارد. آقای پسران مسئول بندر شهید باهنر درباره عملکرد این بندر به ماهنامه گفت: "بندر باهنر بندری صادراتی است و بیشتر از این بندر مواد معدنی،‌ گچ، خشکبار، تره‌بار به کشورهای خلیج‌فارس صادر می‌شود. معمولاً پودر آلومینیوم به این بندر وارد می‌شود. تخلیه و بارگیری این بندر ۲ میلیون تن در سال است که شامل کالاهای ترانزیتی به‌ویژه خودرو برای کشورهای آسیای میانه است. یکی از پروژه‌های بزرگ که سال آینده به اتمام می‌رسد راه‌اندازی سه پست اسکله شناور است که باعث افزایش تردد مسافری می‌شود. با استفاده از ۶ فروند لنج مسافری و ۵ فروند شناور تندور مسافران از بندرعباس به قشم جابه‌جا می‌شوند. ایام نوروز تراکم مسافر زیاد است و حتی از امکانات والفجر هم استفاده می‌کنیم تا جوابگو مسافران باشیم."

منبع : مجله صنعت حمل و نقل