رایس در کانون تنش و تنفر

کاندولیزا رایس، یکی از وفادارترین نومحافظه‌کاران باقی مانده برای رئیس جمهور آمریکا روز جمعه در حالی پای در فرودگاه آنکارا گذاشت که هزاران ترک خشمگین در حالی که دستان خود را به رنگ قرمز درآورده بودند، بیرون از فرودگاه و در خیابان‌های اطراف با شعارهای ضدامریکایی به استقبال او آمده و او را خونریز و شریک قتل سربازان ترکیه نامیدند.
وزیر خارجه امریکا همانطور که رسانه‌ها پیشتر پیش بینی کرده بودند با روزی سخت در آنکارا مواجه شد.
روزی که از یک سو باید خشم و احساسات ضدامریکایی میلیون‌ها ترک را هضم می‌کرد و از سوی دیگر مطالبات جدی دولت اسلامگرای ترکیه و متحد دیرینش در ناتو و منطقه را درخصوص شورشیان کرد این کشور در شمال عراق پاسخ می‌گفت.
ترکیه هم اینک برای نشان دادن جدی بودن عزمش در حمله زمینی به خاک عراق، نزدیک به ۱۰۰ هزار سرباز خود را به خطوط مرزی اعزام کرده و به طور متناوب با جنگنده‌ها و توپخانه مجهز خود نواحی کردنشین شمال عراق را زیر آتش می‌گیرد.
از این سو امریکایی‌ها به خوبی می‌دانند که هرگونه تنش در شمال عراق که از قضا امن‌ترین و آرام‌ترین نقطه این کشور از بدو حمله سال ۲۰۰۳ آنها به عراق است، می‌توانند وضعیت موجود را بیش از پیش برای کاخ سفید بحرانی‌تر و دشوارتر کند.
در حالی که ترکیه متحد درجه یک امریکا در ناتو و منطقه محسوب می‌شود؛ در حالی که امریکا همواره برای ماجراجویی‌ها و آتش‌افروزی‌های خود در منطقه توانسته به راحتی از پایگاه نظامی اینجرلیک در خاک این کشور استفاده کند؛ در حالی که ترکیه از بدو آغاز پروژه جنگ علیه تروریسم با امریکا همیار و همکار بوده است، سنای امریکا به تصویب لایحه‌ای اقدام می‌کند که ترک‌ها را عامل جنایت نسل‌کشی ارامنه در جنگ جهانی اول معرفی می‌کند و باعث می‌شود تا تنفر و خشم مردم ترکیه از این کشور ده برابر شود.
پس از آن تحقیقات و آمارها نشان می‌دهد که شورشیان حزب کارگران کردستان ترکیه با سلاح‌های امریکایی جان سربازان ترک را می‌گیرند و این یعنی خشم و نفرتی مضاعف از متحد دیرین. و حالا زمانی که دولت و ارتش ترکیه قصد دارند درسی اساسی به شورشیان کرد مخفی شده در کوه‌های عراق بدهند، امریکایی‌ها از آن سوی دنیا برای آنها خط و نشان می‌کشند و هشدار می‌دهند.
در چنین شرایطی امریکا برای ترکیه به مثابه رفیق خائنی می ماند که از پشت قصد خنجر زدن داشته و حال باید پاسخگوی نیت شوم خود باشد. این احساس نکبت‌بار بیش از هر زمان دیگری در میان مردم ترکیه نیز تسری یافته و آنان را به ضد امریکایی‌ترین مردم جهان تبدیل کرده است.
آنچه رایس روز جمعه در ترکیه با آن مواجه شد احتمالا برای او که ارتباطی نزدیک با محافل رسانه‌ای و آماری دارد غیرمترقبه نبود. او به خوبی می‌داند که مردم ترکیه چقدر از او و ارباب سفیدش متنفرند، اما در عین حال به همان اندازه نیز می‌داند که شرایط برای امریکا نیز بسیار سخت و شکننده است. او پیش از ورود به آنکارا ناچار از بیان این واقعیت است که: «ما حقیقتا و مشخصا از هر اقدامی که ثبات شمال عراق را به مخاطره بیندازد سخت نگرانیم. این ناامنی نه به نفع ما است نه به نفع ترکیه و نه به نفع عراق؛ پس اصرار ما بر خویشتنداری، تنها به همین دلیل بوده است.»
اما وزیر خارجه امریکا می‌داند که باید دل ترک‌ها را نیز به گونه‌ای به دست آورد. او درباره پ.ک.ک می‌گوید: «ما به خوبی می‌دانیم که باید اقدام موثری در برخورد با پ.ک.ک به عمل آوریم. پ.ک.ک درست همانگونه که دشمنی برای ترکیه محسوب می‌شود دشمن امریکایی‌ها نیز به حساب می‌آید.»
با این همه رسانه‌های ترکیه روز جمعه پیش از آنکه عراق را درباره رفتار پ.ک.ک سرزنش کنند و حتی بارزانی را که علی‌الظاهر متهم اصلی حمایت از کردهای شورشی محسوب می‌شود مورد عتاب و خطاب قرار دهند، یکجا و متفق‌القول بر این باور حرکت کردند که مسوول اصلی اقدامات پ.ک.ک در شمال عراق امریکا است و این کشور در همه تبعات ناشی از مهار نشدن پ.ک.ک مقصر خواهد بود.
علی بولاک ستون‌نویس روزنامه معروف «زمان» در تازه‌ترین مطلب خود می‌نویسد: «حالا بسیار واضح است که تهدیدات اصلی علیه ترکیه از جانب همسایگان آن نیست؛ بلکه از جانب متحدان آن است و هر تحرک جدیدی در این راستا ترکیه را بیش از پیش با متحدان غربی‌اش رو در رو می‌سازد.»
در چنین اوضاع و احوالی که فضای عمومی ترکیه را احساسات ضدامریکایی فرا گرفته، رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر اسلامگرای ترکیه چاره‌ای جز این ندارد که یک بار دیگر و پیش از دیدار سرنوشت‌ساز روز پنجم نوامبرش با رئیس جمهور امریکا ، به دست راست او هشدار دهد که مردم کشورش در انتظار تغییری شگرف و مثبت هستند و در صورتی که امریکا به هر دلیلی نتواند بحران پ.ک.ک را به هر روشی حل و فصل کند ، ترکیه ناگزیر از اتخاذ موضع‌گیری شدیدتری خواهد بود.
این موضع‌گیری شدیدتر می‌تواند فرضیه محتمل تعطیلی پایگاه نظامی امریکا در ترکیه و آن هم به خواست مردم این کشور را نیز شامل شود. فرضیه ای که آمریکاییها را تا حد زیادی به وحشت انداخته و حتی دموکرات ها را نیز بر آن داشت تا در خصوص تصویب لایحه نسل کشی ارامنه توسط امپراتوری عثمانی در مجلس نمایندگان، تامل کنند و آن را مسکوت بگذارند.

محمدرضا نوروزپور

منبع : روزنامه جام‌جم