ژئوشیمی و نحوه تشکیل منطقه تماس توده نفوذی بازیک "تونل تالون" با توف سنگ های درونگیر ـ البرز مرکزی

در این مقاله، خصوصیات فیزیکوشیمیایی، فرایند جایگزینی و چگونگی تکامل منطقه تماس بین "توده نفوذی تونل تالون" و "سنگ های پیرامونی" (سنگ درونگیر) در البرز مرکزی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. توده نفوذی مذکور که بر مبنای بافت و کانی شناسی، نیمه عمیق و مونزوگابرویی بوده و سنی جوانتر از میوسن پسین دارد، در توف سنگ های ائوسن سازند کرج جایگزین گردیده است. این جایگزینی عمدتا به صورت سیل و دایک بوده و موجب توسعه برگوارگی از نوع فاصله دار در محل تماس توده و سنگ درونگیر شده است.
بر اساس تغییرات فیزیکوشیمیایی مشاهده شده از توده آذرین به سمت سنگ های درونگیر، پنج منطقه شناسایی شده اند که عبارتند از مناطق:
ـ I یا سنگ آذرین
ـ II یا سنگ آذرین آغشته به توف
ـ III یا منطقه ایلیت - کلریت
ـ IV یا منطقه توف دگرسان شده (مونت موریلونیت)
ـ V یا توف سنگ.
این بررسی ها نشان می دهد که ابتدا تحت تاثیر محلول های گرمابی ناشی از توده، یک محیط اسیدی در منطقه تماس، پدید آمده است. تاثیرات این محلول های گرمابی بر روی سنگ درونگیر عبارتند از: کاهش مقادیرAl, Na, K و ازدیاد میزان Si در سنگ های درونگیر (گسترش منطقه IV). با گذشت زمان از تاثیرات محلول های گرمابی کاسته شده و محلول های آلکالن، جایگزین آن شده است. تاثیرات این محلول های آلکالن، تثبیت K و Mg و حذف Ca می باشد که همانا سبب توسعه ایلیت و کلریت در سنگ درونگیر است (گسترش منطقه III). این محلول های آلکالن، نمایانگر محیط دریایی حاکم بر شکل گیری منطقه III می باشد.

محمدرضا قربانی
علی یساقی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی