پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز چالکرود تنکابن)

شناسایی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های موجود در یک حوضه و پهنه بندی خطر آن یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل این پدیده و انتخاب مناسب ترین و کاربردی ترین گزینه موثر می باشد. از این رو، این تحقیق با هدف شناسایی عوامل موثر در ایجاد پدیده زمین لغزش و مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل جهت پهنه بندی زمین لغزش در حوضه چالکرود به روش تحلیل سلسله مراتبی انجام شده است.
به این منظور ابتدا مهمترین عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های رخ داده در حوضه با توجه به نتایج حاصل از مطالعات و پژوهش های پیشین انجام شده درباره عوامل موثر در رخداد زمین لغزش از طریق تهیه نقشه های شیب، جهت دامنه ها، طبقات ارتفاعی، گسل ها، شبکه آبراهه ها و راه های ارتباطی، سنگ شناسی، کاربری اراضی و همباران (بارش) و بررسی و تعیین خصوصیات مربوط به هر یک از آن ها شناسایی شدند و سپس نقشه پراکنش زمین لغزش با استفاده از تفسیر عکس های هوایی به مقیاس ها به ترتیب مربوط به سال های ۱۳۴۶ و ۱۳۸۰ ETMt منطقه تحقیق تصاویر ماهواره ای و انجام عملیات میدانی با استفاده از GPS تهیه و رقومی گردید. در مرحله بعد با بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) عوامل مورد بررسی در مرحله پیشین به صورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تاثیر آن ها است محاسبه شده است.
با توجه به مقادیر کمی وزن هر یک از عوامل، نقشه وزنی هر عامل تهیه و در نهایت اقدام به تهیه نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از لایه های وزنی و ضریب وزنی مربوط به هر یک از عوامل گردیده است. نتایج حاصل از این بررسی نشانگر این است که روش تحلیل سلسله مراتبی به دلیل استوار بودن بر مبنای مقایسه زوجی موجب سهولت و دقت در انجام محاسبات لازم و ارایه نتایج به دلیل دخالت دادن تعداد زیادی از عوامل در مقایسه با سایر روش های پهنه بندی خطر زمین لغزش است. صحت نقشه پهنه بندی شده با نقشه پراکنش زمین لغزش ها مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج نشان داد که در مدل تحلیل سلسله مراتبی حدود ۸۵ درصد از زمین لغزش ها در پهنه های با خطر بالا قرار می گیرند.

شادفر صمد
یمانی مجتبی
قدوسی جمال
جعفر غیومیان

منبع : پایگاه اطلاعات علمی