اهمیت مدیریت بحران اقتصادی امریکا و انتقال قدرت در واشنگتن

«باراک حسین اوباما» حدود هفتاد روز دیگر اداره کاخ سفید را به طور رسمی به دست خواهد گرفت. مهم ترین وظیفه اوباما در شروع به کار، مدیریت و مهار شدیدترین بحران اقتصادی پس از زمان رکود بزرگ اقتصادی امریکا در سال ۱۹۲۹ خواهد بود. گزارش اخیر وزارت کار امریکا از افزایش نرخ بیکاری از ۱/۶ به ۵/۶ درصد حکایت دارد و بازگشت ثبات سیاسی به دنبال پیروزی «باراک اوباما» در انتخابات ریاست جمهوری مانع ادامه از دست رفتن نگران کننده ارزش سهام نشده است. اوباما برای بازگرداندن آرامش و اعتماد به اقتصاد این کشور، با گروه مشاوران اقتصادی اش مدام در حال مشورت و رایزنی است.
به دلیل اهمیت بحران اقتصادی امریکا، نخستین نشست کاری اوباما پس از پیروزی در انتخابات چهارم نوامبر ۲۰۰۸ با گروه هفده مشاوران ارشد اقتصادی، در شیکاگو کلید خورد. این نشست در حالی انجام گرفت که وال استریت برای چندمین روز متوالی پس از انتخابات شاهد سقوط نگران کننده ارزش سهام است و گزارش ها از بیکار شدن دویست و چهل هزار تن در ماه اکتبر و ادامه افزایش نگران کننده شمار بیکاران حکایت دارد.
بحران اقتصادی شرایطی ایجاد کرده است که بسیاری انتظار دارند باراک اوباما در اولین فرصت وزیر خزانه داری کابینه اش را معرفی کند. اوباما روز جمعه پس از دیدار با مشاوران ارشد اقتصادی، در نخستین کنفرانس خبری نسبت به چالش های پیش روی ایالات متحده و خطر افزایش آمار بیکاری در این کشور هشدار داد و اعلام کرد با توجه به قول هایی که در طول رقابت های انتخاباتی به مردم امریکا داده است، تمام تلاش خود را برای یافتن راه حلی سریع جهت پایان دادن این بحران به کار خواهد گرفت. اوباما به جامعه امریکا گفت؛ «پر کردن چاله یی که در آن هستیم کار آسانی نیست. اصلاحات اقتصادی نخستین گام من به عنوان رئیس جمهوری جدید امریکا خواهد بود.» اوباما همچنین گفته بود؛ «بلافاصله پس از آغاز کارم، همه گام های لازم را برای کمک به خانواده های سختکوش و بازگرداندن رشد و ترقی برای مقابله با بحران اقتصادی انجام می دهم. امریکا یک کشور محکم و منعطف است، می دانم اگر جانبداری و سیاست را کنار بگذاریم و به عنوان یک ملت کار کنیم، موفق خواهیم شد. امریکا با بزرگ ترین چالش اقتصادی مواجه است زیرا ۲۴۰ هزار شغل را در ماه اکتبر و در حدود ۲/۱ میلیون شغل را در سال جاری از دست داده و اینکه میلیون ها نفر از مردم تلاش می کنند بفهمند چطور صورت حساب های خود را پرداخت کنند و در خانه های خود بمانند.»
چهل و چهارمین رئیس جمهور منتخب امریکا در اولین نطق هفتگی خود که روز شنبه از رادیو سراسری امریکا پخش شد، اظهار داشت؛ «به رغم آنکه جرج بوش رئیس جمهور امریکا همچنان مسوول سیاست های اقتصادی کشور است، اما من در تلاش هستم یک تیم برای رویارویی فوری با بحران اقتصادی پس از آغاز فعالیتم در کاخ سفید در ماه ژانویه تشکیل دهم.» اوباما همچنین اتخاذ گام های فوری برای رویارویی با بحران اقتصادی را خواستار شد و تاکید کرد؛ «حتی نباید برای یک لحظه وقت را تلف کرد. تلاش می کنم وضع اقتصادی کشور را با توجه به مشکلات بیکاری و دیگر مشکلات اقتصادی موجود برای مردم امریکا به ثبات برسانم. برخی از گزینه هایی که ما پیش رو داریم سخت و دشوار است ولی امریکا یک کشور قدرتمند است که توانایی ایستادگی و مقاومت دارد. مطمئن هستم ما با تلاش گسترده به عنوان یک ملت متحد در این امر موفق خواهیم بود.» اوباما در این نطق اتحاد مردم امریکا را برای ایجاد راهکارهای مناسب جهت حل بحران مالی خواستار شد.
نشانه های دوران انتقال قدرت در واشنگتن و کاخ سفید فضای سیاسی امریکا را فرا گرفته است. مراحل تشکیل کابینه جدید این کشور با معرفی «رام امانوئل»۱، فردی یهودی از خانواده مهاجر اسرائیلی، به عنوان رئیس دفتر کاخ سفید که جایگاهی در ردیف مشاور ارشد رئیس جمهور امریکا محسوب می شود، آغاز شده است. «جان پودستا»، رئیس دفتر کاخ سفید در دوران بیل کلینتون، اداره امور انتقال قدرت را برعهده دارد. خانم «ولری جارت»۲، مغز متفکر و از دوستان خانوادگی اوباما، «پیت روز» و «جنت ناپولیتانو» از دیگر اعضای «کمیته انتقال قدرت» در کابینه باراک اوباما هستند.
باراک اوباما پس از پیروزی قاطع در انتخابات ریاست جمهوری تلاش خود را برای تشکیل کابینه، پیش از اینکه به طور رسمی کنترل امور را در ژانویه ۲۰۰۹ به دست گیرد، آغاز کرده است. منابع نزدیک به گروه مسوول انتقال قدرت به اوباما می گویند؛ «فهرستی از کاندیداهای مقام وزیر خزانه داری تهیه شده است و مشاوره ها برای معرفی وزیر خارجه و دفاع پیشاپیش آغاز شده است.» اوباما در فاصله حدود ۱۰هفته مانده به برگزاری مراسم رسمی ادای سوگند باید درباره حدود سه هزار پست مهم در واشنگتن تصمیم گیری کند.
فهرست بلندی از سرشناس ترین روسای پیشین بانک مرکزی، وزرای پیشین خزانه داری و مدیران موسسات خصوصی در تیم اوباما قرار دارند. «وارن بافت»، «پال ولکر» و «رابرت روبن» بعضی از آنها هستند. «جنیفر ناپولیتانو»، فرماندار دموکرات آریزونا، که رابطه تنگاتنگی نیز با باراک اوباما دارد، بر اهمیت انتقال داده ها در دوران گذار و انتقال قدرت در کاخ سفید، همزمان با بحران اقتصادی تاکید کرده است. به باور سناتور دموکرات «هیلاری کلینتون» انتخاب «رام امانوئل» به سمت رئیس دفتر کاخ سفید که سال ها در «وال استریت» فعالیت می کرد، انتخابی خردمندانه است.
اقتصاد بحران زده ایالات متحده معرفی وزیر خزانه داری را در کانون توجه قرار داده است. سناتور دموکرات «کریستوفر داد»، رئیس کمیته امور بانکی مجلس سنا، در مورد اهمیت و ضرورت معرفی سریع وزیر خزانه داری اعلام کرد؛ «اطمینان دارم انتخاب وزیر خزانه داری در دست بررسی اوباما است.» «تیموتی گایتنر» رئیس بانک مرکزی نیویورک، «لری سامرز» وزیر پیشین خزانه داری طی سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ و رئیس پیشین دانشگاه هاروارد، و «پل ولکر» رئیس پیشین بانک مرکزی فدرال طی سال های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۷ نامزدهای مطرح برای ریاست وزارت خزانه داری امریکا هستند. لری سامرز و پل ولکر جزء گروه هفده نفره مشاوران اقتصادی باراک اوباما هستند. جرج بوش طی سخنانی تاکید کرد «هنری پاولسون»، وزیر فعلی خزانه داری امریکا، مراحل انتقال قدرت در وزارت خزانه داری را آغاز کرده است. بوش ضمن اعلام آمادگی اعضای کنونی کابینه وی برای روند انتقال قدرت، گفت؛ «این نخستین بار طی چهار دهه است که انتقال قدرت در زمان جنگ صورت می گیرد و با توجه به عزم افراطیون خشونت گرا برای ضربه زدن به ایالات متحده در دوران انتقال باید اطمینان حاصل کرد این انتقال به آرامی و بی دردسر انجام گیرد.» برخی صاحب نظران تاریخ امریکا همچون «لری ساباتو»، مدیر مرکز مطالعات سیاسی دانشگاه ویرجینیا، وجوه تشابهی را میان دوران انتقال قدرت از «هری ترومن» به «آیزنهاور» در دهه پنجاه، در زمان جنگ کره و بحران اقتصادی، با شرایط کنونی ذکر می کنند. این افراد از این منظر «جرج بوش» را برای ایجاد زمینه همکاری در انتقال آرام قدرت، سزاوار تقدیر می دانند.
گروهی از دموکرات ها از سناتور «جان کری» کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۴ و عضو ارشد کمیته روابط خارجی مجلس سنا، به عنوان یکی از کاندیداهای جدی وزارت امور خارجه یاد می کنند، اما سخنگوی جان کری می گوید؛ «او که سه شنبه برای یک دوره شش ساله دیگر کرسی خود را در مجلس سنا حفظ کرد، برخلاف شایعات هیچ فعالیتی برای کسب مقام وزیر خارجه نمی کند.» در میان گزینه های مطرح برای وزارت امور خارجه، نام «بیل ریچاردسون» فرماندار نیومکزیکو نیز مشاهده می شود.
برخی تحلیلگران که بر این باورند «باراک اوباما» به دنبال سیاست خارجی دو حزبی خواهد بود، از سناتور جمهوریخواه «چاک هگل»، عضو برجسته و موثر کمیته روابط خارجی سنا، برای به دست گرفتن اداره وزارت خارجه امریکا نام می برند. اوباما چند ماه پیش به اتفاق «چاک هگل» عازم سفری به خاورمیانه شد و از عراق و افغانستان بازدید کرد. هگل از سناتورهای امریکایی است که برای نخستین بار از ضرورت مذاکره با ایران سخن گفت. هگل در مجموع جزء افراد واقع گرا و معتقد به تعامل با ایران است.
برخی اخبار منتشر شده از ابقای «رابرت گیتس» در مقام وزارت دفاع (پنتاگون)، حکایت دارد و لیکن از «ریچارد دنزیگ»، وزیر پیشین نیروی دریایی، نیز برای ریاست بر پنتاگون سخن به میان آمده است. همچنین به نظر می رسد اوباما از میان دموکرات ها «جیم اشتینبرگ» را به عنوان مشاور امنیت ملی خود برگزیند. «جیم اشتینبرگ» جزء صاحب منصبان دولت کلینتون است. برخی مطالب نیز از انتخاب «دنیس راس» نماینده خاورمیانه یی دولت کلینتون برای تصدی مشاورت امنیت ملی کاخ سفید حکایت دارد. گفته می شود «سوزان رایس» نیز که یکی از مشاوران سیاست خارجی اوباما بوده، نماینده امریکا در سازمان ملل خواهد شد.
احتمال می رود «جانت ناپولیتانو» فرماندار آریزونا، وزیر دادگستری، خانم «کاتلین سبلیوس» فرماندار کانزاس وزیر امور خدمات بهداشتی و بشری و «تام ولاسیک»، فرماندار سابق ایالت آیوا نیز وزیر کشاورزی امریکا شوند. اوباما همچنین به دنبال سمتی برای «تام داشله» رهبر سابق دموکرات ها در سنا که ارتباطات خوبی در کنگره دارد، است. «کالین پاول» وزیر خارجه پیشین امریکا نیز که از اوباما حمایت کرده بود، ممکن است متصدی سمت نماینده ویژه امریکا در یک نهاد بین المللی یا کشوری شود. اوباما ممکن است از «رابرت گیبز» مشاور انتخاباتی خود به عنوان مسوول امور رسانه یی کاخ سفید استفاده کند و «دیوید اکسلورد» معمار پیروزی وی در انتخابات نیز احتمالاً مشاور ارشد اوباما در کاخ سفید خواهد شد.

هنگامه شهیدی
پی نوشت ها؛
۱- رام امانوئل، از مشاوران پیشین بیل کلینتون، در انتخابات درون حزبی حزب دموکرات میان باراک اوباما و هیلاری کلینتون بی طرف ماند و از هیچ یک جانبداری نکرد. امانوئل در چند سال گذشته در امور سرمایه گذاری بانکی فعال بود و شش سال پیش یکی از کرسی های ایالت ایلینویز در مجلس نمایندگان را به خود اختصاص داد و به سرعت به کمیته رهبری حزب دموکرات در کنگره پیوست.

منبع : روزنامه اعتماد