نقش جدید برای مردان قدیم

به نقش ویژه هاشمی رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی و نهادهایی چون شورای راهبردی سیاست خارجی و مرکز تحقیقات استراتژیک در سیاست خارجی و پرونده هسته یی افزوده شده است.
در واقع ورود سید محمدخاتمی رئیس جمهور سابق به مباحث هسته یی به فاصله کمی از اظهارات هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به گمانه زنی ها درباره ورود مردان قدیم به سیاستگذاری های هسته یی افزوده است. این گمانه زنی ها بر انتشار اخباری مبتنی است که از مردان با تجربه سیاسی درخواست شده است در حوزه های حساس سیاست خارجی از جمله پرونده هسته یی نقش بیشتری ایفا کنند.
در شرایطی که ایران بعد از انتشار گزارش نسبتاً مثبت محمد البرادعی اکنون در انتظار نشست ۱«۵ است اما این مانع از آن نشده است تا به تحرکات تیم سابق هسته یی افزوده نشود.نگاهی به چهره هایی که طی ده روز اخیر در همایش های دوگانه یی که از سوی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و مرکز بین المللی گفت وگوی تمدن ها برگزار شده از تحولات جدید خبر می دهد. تحولاتی که آغازگر ورود جدی و تاثیرگذار مردان جدید اما کهنه کار و با سابقه به بحث سیاست خارجی به ویژه درباره پرونده به حساب می آید. در اولین مرحله هاشمی رفسنجانی در کنار مردانی چون حسن روحانی و سیدحسین موسویان به همراه جمعی از کارشناسان و استادان دانشگاهی در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام حاضر شد و به صراحت درباره شرایط خارجی کشور و نقصان اطلاعاتی ایران از اهداف پنهانی امریکا در منطقه پرآشوب خاورمیانه سخن به میان آورد، از این رو تذکر داد با ناشی گری و به دلیل فقدان اطلاعات از کنار این تحولات که می تواند خطرات جدی را در پی داشته باشد، نگذریم. به فاصله چند روز از این اظهارات سیدمحمد خاتمی هم در کنار مردان سیاست خارجی اش از جمله کمال خرازی در سمینار اندیشمندان ایرانی - مصری حاضر شد و برای اولین بار از پرونده هسته یی سخن به میان آورد.
سخنانی که شباهت زیادی به ادبیات هاشمی رفسنجانی داشت و از آن مهمتر خاتمی هم برای اولین بار دیپلمات های دولت ۸ ساله اش را کنار خود قرار داده بود، دقیقاً به همان نحوی که هاشمی رفسنجانی از مردان دیپلماسی چون حسن روحانی و حسین موسویان استفاده کرده بود. خاتمی در حاشیه این همایش در عین حال که به تعقل در تصمیم گیری های سیاست خارجی توصیه می کرد در همان حال از تندروی غربی ها در پرونده هسته یی ایران انتقاد کرد و خواستار تعدیل رفتارها شد.
اگرچه این برای اولین بار نیست که هاشمی رفسنجانی از جایگاه سیاسی یی که دارد به اظهارنظر درباره مسائل مختلف کشور از جمله سیاست خارجی و پرونده هسته یی می پردازد اما شرایطی که بعد از رفتن علی لاریجانی از مقام دبیری شورای عالی امنیت به وجود آمده است زمینه ساز تحولات یکسان سازی در درون تیم هسته یی دولت و در عین حال فراهم شدن شرایط برای حضور جدی، موثر و مورد تایید مردان سابق هسته یی برای ایفای نقش جدی تر شده است.
چرا که تاکنون برخی از نزدیکان لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی از کار برکنار یا در حال برکناری هستند و همزمان برخی از نزدیکان احمدی نژاد جای آنان را پر کرده اند. تحولات یادشده منجر به آن شده است تا کانون رایزنی های هسته یی از شورای عالی امنیت رخت بربندد و به مراکز و کانون های دیگر منتقل شود.
البته این تصمیم در پی آن گرفته شده که محمود احمدی نژاد به تیم دیپلماسی خود دستور داده بر همان سیاست های قبلی تاکید کنند.
قرار است سولانا تا چند روز دیگر گزارش خود را درباره مذاکرات هسته یی با ایران به گروه ۱«۵ ارائه کند.
گروه ۱«۵ هم با استناد به گزارش سولانا و گزارش البرادعی که پیشتر ارائه شده است به مذاکره با یکدیگر می پردازند تا درباره چگونگی برخورد با ایران به نتیجه برسند.
احتمال دارد گروه ۱«۵ در این گفت وگوها درباره صدور قطعنامه سوم علیه ایران به توافق برسند. از این رو سولانا خواسته است پیش از اینکه گزارش خود را به گروه ۱«۵ ارائه کند با مسوولان هسته یی ایران از جمله سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار کند.
از این رو بود که هاشمی رفسنجانی در همایش مرکز تحقیقات استراتژیک از نقصان اطلاعاتی ایران از تحرکات خاورمیانه یی سخن به میان آورد و چند روز بعد هم خاتمی توصیه کرد هوشیار باشیم.
خاتمی گفت؛ در گزارش البرادعی قطعاً نکات مبهمی وجود دارد که راه بهانه جویی برای عدم دستیابی به یک راه حل منطقی را باز می گذارد. هاشمی و خاتمی در شرایطی این سخنان را بیان کردند که تیم هسته یی دولت احمدی نژاد گزارش البرادعی را کاملاً مثبت و موجب بسته شدن پرونده هسته یی ایران دانسته و خواستار بازگشت پرونده از شورای امنیت به آژانس انرژی اتمی شدند. اما خواسته دولت ایران اجابت نشده است و گروه ۱«۵ در نیمه آذرماه بار دیگر برای بررسی پرونده ایران تشکیل جلسه می دهند.
ظاهراً قرار است مردان جدید هسته یی که تا حدودی متفاوت از تیم هسته یی دولت فکر می کنند به فکر یافتن راه حلی باشند تا ایران از این مرحله عبور کند و با استفاده از جنبه های مثبت گزارش البرادعی احتمال صدور قطعنامه سوم را به حداقل برسانند. در این راستا مردان جدید هسته یی در قالب کارگروه های ویژه در نهادهایی چون مرکز تحقیقات استراتژیک و شورای راهبردی سیاست خارجی پیشنهادهای خود را ارائه می کنند.
شورای راهبردی سیاست خارجی به ریاست کمال خرازی وزیر خارجه دولت خاتمی و عضویت کسانی چون علی شمخانی وزیر سابق دفاع و محمد شریعتمداری وزیر سابق بازرگانی تشکیل شده است.

ایرج جمشیدی

منبع : اخبار روز