ضرورت تقویت مدیریت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های عمرانی

تجربه کشورهای عضو اوپک نشان می‌دهد که سرمایه، مشکل اصلی توسعه اقتصادی نیست بلکه مدیریت ضعیف پروژه‌های سرمایه‌گذاری مانع استفاده بهینه از درآمدهای ارزی نفتی است.دو استاد دانشگاه هاروارد معتقد هستند که درآمد نفت از عوامل بازدارنده در کشورهای صادرکننده نفت شده است زیرا درآمد آسان، مردم را از تحرک بازداشته ومردم احساس بی‌نیازی به کار و تلاش می‌کنند. در واقع ذخایر باعث می‌شود مردم و دولت به واردات از محل منابع ارزی عادت کنند. در سال ۱۹۷۲ هر بشکه نفت خام ۳ دلار بود و ظرف دو الی سه سال بعد درآمد نفتی ایران به شدت افزایش یافت. مسوولان آن دوران فکر می‌کردند که به زودی پیشرفت می‌کنند و پنجمین قدرت صنعتی دنیا می‌شوند. بودجه کشور در آن سال‌ها به دلیل افزایش قیمت نفت بیش از ۱۰۰ درصد رشد یافت و مسوولان می‌گفتند که ایران ژاپن دوم می‌شود.
در همان دوران مسوولان عراق نیز می‌گفتند که به زودی رهبری جهان عرب را در دست می‌گیرند و الجزایری‌ها هم می‌گفتند که ژاپن آفریقا می‌شوند،‌ ولی هیچ کدام به آن اهداف نرسیدند. زیرا مدیریت که شرط اصلی توسعه اقتصادی است، دراین کشورها تحت تاثیر درآمد نفتی بوده است. در مقابل تایوان و سنگاپور که ۳۰-۴۰ سال قبل خیلی عقب مانده بودند و با صادرات کالاهای اولیه کار می کردند، اکنون به لحاظ مدیریت رشد خوبی کرده‌اند. در سال ۲۰۰۶ ترکیه حدود ۹۰ میلیارد دلار صادرات داشته است و رییس جمهور قبلی آن کشور گفت خدا را شکر که نفت ندارند و مجبور به کار شده‌اند. از این رو است که بخش خصوصی باید تقویت شود و تا این کار صورت نگیرد، راه نجات در اقتصاد وجود ندارد. در حال حاضر شرکت‌های دولتی با شرکت‌های خصوصی رقابت می‌کنند و بخش دولتی مانع رشد بخش خصوصی می‌شود. چرا که شرکت ‌های دولتی بخش عمده‌ای از بودجه دولت را می‌گیرند، در حالی که در اکثر آنها اگر مدیران توانمندتری در راس کار باشند، رشد خوبی خواهند داشت. آمارها نشان می‌دهد که با گذشت ۱۰ سال از شعار خصوصی سازی، بخش خصوصی در عمل ضعیف‌تر و بخش دولتی قوی‌تر شده است. در پایان باید گفت که می‌شود بدون نفت زندگی کرد و بهترین مثال آن هم دوره مصدق است که این تفکر حاکم شد که بهترین پشتوانه هر کشور کار ملت است نه درآمد نفتی. اما به یکباره نمی‌توان از درآمد نفتی جدا شد و باید این کار به تدریج انجام شود.

استاد دانشگاه شهید بهشتی

منبع : روزنامه پول