غنی‌سازی فرصت‌های فرهنگی‌

تاکنون درباره «غنی‌سازی اورانیوم» و «غنی‌سازی اوقات فراغت» زیاد گفته و شنیده‌ایم، ولی درباره «غنی‌سازی فرصت‌های فرهنگی» کمتر صحبت شده است. تجمعات انسانی، فرصت‌های ارزشمندی هستند که در بسیاری از نقاط دنیا هزینه‌های سنگینی برای دستیابی به آنها صرف می‌شود.
این تجمعات، این امکان را فراهم می‌کنند که پیام‌های موردنظر و هدفمند به گروهی از انسان‌ها منتقل شوند و دانش، بینش و رفتار مخاطبان را تحت تاثیر قرار دهند. این امکان، آن گاه که مردم به صورت خودجوش و با میل و رغبت گردهم آیند، به مراتب افزایش می‌یابد.
آموزه‌های دین اسلام و بخصوص مکتب تشیع که تجمع پیروان خود و ارتباط نزدیک آنها با یکدیگر را بسیار مورد تاکید قرار داده، فرصت‌های متعدد و متنوعی را برای تحقق این مهم فراهم آورده است.
«حج» به عنوان یک اجتماع جهانی و آیین‌هایی مانند نماز جماعت، نماز جمعه، عزاداری‌های محرم و صفر، مولودی‌ها و مراسم شب‌های قدر از جمله مهم‌ترین این اجتماعات هستند که آحاد مردم با کشش درونی خود و حتی با هزینه‌های شخصی ، آنها را برپا می‌سازند و آماده شنیدن و فراگرفتن هستند. البته دامنه این بحث را می‌توان به مخاطبان گسترده تلویزیون در ایام و مناسبت‌های مذهبی تسری داد.
اما متاسفانه این فرصت‌های طلایی که به نوعی «سرمایه اجتماعی» محسوب می‌شوند. آن گونه که باید و شاید مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرند و بعضا غنای لازم را ندارند، هرچند نفس حضور مردم و برپایی این آیین‌ها، برکات زیادی با خود دارد.
به نظر می‌رسد ما قدر حضور آگاهانه میلیون‌ها انسان، اعم از زن و مرد و دختر و پسر نوجوان و جوان را که روحشان در اثر معنویت حاکم بر این جلسات صیقل‌یافته، آماده دریافت حقیقت است را آن‌گونه که شایسته است نمی‌دانیم.
بی‌توجهی به این مساله مهم موجب شده است، قشری‌گری و پرداختن به زرق و برق این مجالس بیش از پیش موضوعیت‌ یافته و «محتوا» فدای ظاهر و پوسته شود.
لذا دستگاه‌های سیاستگذار فرهنگی مثل شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی با همکاری سازمان‌ها و دستگاه‌های مجری مانند سازمان صداوسیما، سازمان تبلیغات اسلامی و دفتر تبلیغات باید اولا با احصای این دقایق این فرصت‌ها و فرصت‌های مشابه و ثانیا با هدفگذاری و برنامه‌ریزی متناسب با این فرصت‌ها، به غنای آنها بیفزایند.
بدیهی است این برنامه‌ریزی‌ها باید به گونه‌ای باشد که ضمن حفظ آیین‌ها و سنت‌های اسلامی و ملی، مانع ابتکارات و نوآوری‌های ممدوح مبلغان و برگزارکنندگان و مهمتر از همه مردمی بودن آنها نشود.
تردیدی نیست که اگر در این زمینه به شکل مناسب اقدام شود، بسرعت شاهد نتایج شگفت‌انگیز آن خواهیم بود.

مهدی فضائلی‌

منبع : روزنامه جام‌جم