رویکردی بر علل وقوع جنبش دوم خرداد از منظر جامعه‌شناسی سیاسی (همراه با مطالعه و نقد ...)

نویسنده : عبادپور - نصیر
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۲/۰۹/۱۵
رده دیویی : ۹۵۵.۰۸۴۴
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۸۸
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
شماره کنگره : DSR۱۵۹۱/ف‌لا۸ع۲
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۳۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۹۳۱۵۹-۵-۰

در تحقیق حاضر, واقعه دوم خرداد از منظر جامعه شناسی سیاسی تحلیل و تبیین شده است. چارچوب و قالب تئوریک تحلیل, براساس نظریه نوسازی ساموئل هانتینگتون تنظیم گردیده است. هانتینگتون در کتاب خود علت وقوع انواع نابسامانی ها و بی ثباتی های سیاسی نظیر انقلابها, کودتاها و جنبش های اجتماعی را در جوامع دستخوش دگرگونی و یا در حال نوسازی تشریح نموده است. از نظر او ریشه بی ثباتی ها و تحولات سیاسی شکل در این کشورها را باید در نامتوازن بودن تحولات اقتصادی و اجتماعی از یک سو و توسعه سیاسی از سوی دیگر جست. به نظر نویسنده دلایل وقوع پدیده دوم خرداد با استفاده از این تئوری قابل تبیین است: ریشه عمده وقوع جنبش دوم خرداد را باید طی بیست سال بعد از انقلاب و به ویژه دهه دوم آن جستجو نمود. در دهه اول انقلاب, جامعه شاهد مسائل انقلاب و پس از آن, جنگ هشت ساله بود از این رو تحولات اجتماعی, اقتصادی و سیاسی عمیقی نیز صورت نگرفت که اثرگذار بر تحولات بعدی باشد. از این رو ریشه وقوع رویداد دوم خرداد را باید در تحولات دهه دوم انقلاب و دوران موسوم به سازندگی جستجو نمود. در این مقطع, دولت هاشمی رفسنجانی با اقدامات نوسازانه خود در عرصه اجتماعی و اقتصادی تغییرات عمده ای در زمینه های شهر نشینی, ارتباطات, آموزش تحصیلات و... ایجاد کرد که به نوبه خود افزایش تحرک اجتماعی, شکل گیری طبقات اجتماعی جدید به ویژه طبقه متوسط و به دنبال آن افزایش تقاضای مشارکت سیاسی را به دنبال داشت که در مقابل دولت با بستن فضای سیاسی مانع از رشد نهادهای مدنی نظیر احزاب و مطبوعات مستقل که مناسبترین مکانیزمها و کانالهای لازم جهت انتقال خواسته های سیاسی بودند, شد. چنین توسعه نامتوازنی, سیستم را با نوعی انسداد سیاسی روبه رو کرد که پیامد طبیعی آن, وقوع جنبش دوم خرداد بود. مباحث کتاب از سه فصل تشکیل شده اند فصل اول با عنوان درآمدی نظری بر مفهوم نوسازی شامل این مطالب است: نوسازی چیستŒ, بنیادهای تئوریک مکتب توسعه و نوسازی‌; فرایند نوسازی از دیدگاهها و چشم اندازهای مختلف‌; 4ـ نظریه هانتینگون (رویکرد تلفیقی ـ عملیاتی). در فصل دوم با عنوان توسعه اقتصادی ـ اجتماعی در ایران (1368ـ 1375: دوران سازندگی) از این مباحث صحبت شده است: پیشینه تاریخی توسعه در ایران‌; توسعه و نوسازی اقتصادی در فاصله های سالهای, 1368ـ;1375 توسعه اقتصادی و تحرک اجتماعی‌; تحرک اجتماعی و رشد طبقه متوسط. موضوع فصل سوم فقدان توسعه سیاسی در دوره سازندگی (1368 ـ 1375) است که در آن از وضعیت احزاب و تشکلات آزاد و مستقل, همچنین مطبوعات آزاد و مستقل و شوراها صحبت میشود. جمع بندی و نتیجه گیری و فهرست منابع پایان بخش کتاب است.