روزه گرفتن زیر مدار صفر درجه

نزدیک ظهر بود. رادیوی خودرو را روشن کردم. موج رادیو روی شبکه معارف قرار داشت، برنامه پرسش و پاسخ راجع به احکام روزه و ‏روزه‌داری با نام زمزم احکام پخش می‌شد و حجت‌الاسلام فلاح‌زاده به پرسش‌‌های شنوندگان پاسخ می‌داد. مجری برنامه، پرسشی را ‏مطرح کرد که از سوی یکی از شنوندگان مطرح شده بود که بی اختیار ذهن و فکر و احساسم را مصادره کرد.
پرسش این بود با توجه به این که برای سحر و افطار چیزی جز آب برای خوردن ‏نداریم! تکلیف ما در ماه مبارک رمضان چه می‌شود؟ آقای فلاح‌زاده هم معلوم بود که تحت تأثیر این پرسش قرار گرفته، اظهار امیدواری ‏کرد که این موضوع واقعیت نداشته باشد و به پاسخ شرعی حکم مزبور پرداخت، ولی ذهن من تنها مشغول سؤال بود، آیا می‌شود باور ‏کرد؟ واقعیت دارد، ما کجا می‌رویم؟ مسئولیت امروز ما چیست؟ می‌شود افرادی در جامعه ما در چنین شرایطی باشند و عده‌ای دیگر... از ‏فرط ناراحتی نمی‌دانم چه کار کنم، زورم به رادیو می‌رسد، آن را خاموش می‌کنم! می‌خواهم خودم را به کوری و کری بزنم، ولی آیا می‌شود؟
نه، نمی‌شود! به عنوان یک روزنامه‌نگار می‌دانم که زندگی برای عده‌ای روز به روز سخت‌تر می‌شود، گرانی لجام گسیخته است و بیداد ‏می‌کند، ارزاق و مایحتاج اولیه زندگی از پارسال تا امروز دو برابر شده است. اقشار طبقه متوسط جامعه، قدرت خرید نیمی از اجناس و ‏نیاز‌های ماه مبارک رمضان سال گذشته را ندارند و کسانی که در تهیه قوت لایموت خود در سال گذشته مانده بودند، امسال چه می‌کنند؟
یک بار دیگر پرسش شنونده را مرور می‌کنم: «اگر برای سحر و افطار چیزی جز آب برای خوردن نداشته باشیم، تکلیف روزه گرفتن ما چه ‏می‌شود؟» در پاسخ این پرسش، سؤالی برایم مطرح می‌شود که اگر بدانیم در شهر ما، محله‌ ما، کوچه ‌ما و در همسایگی‌ ما افرادی در تهیه ‏قوت سحر و افطار خود وامانده‌اند، تکلیف روزه‌داری ما چیست؟
اگر بی‌تفاوت از آنچه در کنار‌مان می‌گذرد، بگذریم و خودخواهانه تنها خود را دریابیم، آیا می‌توانیم ادعا کنیم که مسلمانیم! تا چه رسد به ‏این که خود را روزه‌دار بدانیم!!‏
ماه پرفضیلت و مبارک رمضان ماه میهمانی خدا فرا رسیده است. در این ماه در کنار گرفتن روزه هیچ چیز به اندازه اطعام روزه‌داران ‏سفارش و تکریم نشده است. بر همین اساس، در این ماه می‌بینیم که ادارات، نهاد‌ها، انجمن‌های صنفی، محفلی، جمعیت‌های خیریه ‏و غیرخیریه، خانواده‌ها و... با نیت‌ها و انگیزه‌های گوناگون و به بهانه اطعام روزه‌داران و گرفتن پاداش از درگاه ربوبی، سفره‌های افطاری ‏گوناگونی را می‌گسترانند، هر چند برخی جستجو می‌کنند که در افطار کسانی شریک باشند که چیزی برای افطار کردن ندارند، ولی بخش ‏قابل توجهی از این سفره‌ها و مخارج مصرف شده، صرف افطاری دادن به کسانی می‌شود که دست‌کم اگر اولویت‌بندی شوند، اولویت اول ‏را ندارند.‏ هر چند صرف افطاری دادن بی اجر و پاداش نیست، ولی چه کسی می‌خواهد از همتی که به خرج می‌دهد، کمترین پاداش را ببرد!
همان‌گونه ‏که گفتم، شرایط امروز جامعه ما برای بخشی از مردم بسیار دشوار شده است. اگر دیده‌هایمان را خوب شستشو دهیم و واقعیت‌ها را ‏آن گونه که هست ببینیم، خواهیم دید در کنار ما افراد زیادی هستند که به سختی امرار معاش می‌کنند و برای تهیه یک کیلو گوشت، یک ‏وعده غذای مناسب، مدتی است حسرت به دل مانده‌اند! در سال‌های گذشته در ماه مبارک رمضان، با تهیه گزارش‌هایی از زندگی برخی ‏افراد، تلاش می‌کردیم تلنگری بر وجدان‌های خفته بزنیم، ولی امسال بر این باوریم که نیازی به این گزارش‌ها نیست. هر کسی نیم نگاهی به قیمت ‏مواد خوراکی بیندازد، می‌تواند بفهمد که بخشی از مردم در این روز‌ها در چه حالی هستند.‏
امروز قیمت مرغ، گوشت، برنج، سبزی خوردن و حتی گندم خالی برای هر وجدان صد سال خفته‌ای، تلنگری بیدارکننده است. مگر کسی ‏باشد که خداوند از آنها به عنوان صمٌ، بکمٌ، عمیٌ یاد می‌کند و امید به بیداری آنها ندارد.‏
در شرایط اقتصادی امروز در کنار روزه‌داری، باید به فکر دیگر روزه‌داران نیز بود. چه خوب است امسال سفره‌های عمومی افطاری سمت ‏و سوی واقعی به خود بگیرد و این سفره‌ها، سفره دل نیازمندان را شاد کند. کسانی که در مدار صفر درجه روزه می‌گیرند، بی‌گمان اجر و ‏پاداش روزه آنها در نزد خداوند بی‌حساب است، چرا سهمی در روزه این افراد نداشته باشیم، البته خداوند توفیق این را به همه کس ‏نمی‌دهد که در روزه این افراد شریک باشد، هر کس این توفیق را یافت، خوشا به حالش.‏

سلیمانی