جشن‌ها و سرورها ، استان همدان

جشن‌های مرسوم در استان همدان، مانند دیگر نقاط ایران به دو گروه جشن‌های مذهبی و ملی تقسیم می‌شوند. جشن‌های مذهبی عیدهایی هستند كه در روز تولد امامان و معصومان، عید قربان، عید غدیر خم، عید فطر و دیگر عیدها برگزار می‌شود. در چنین روزهایی،‌ خیابان‌ها آذین‌بندی می‌شوند و صاحبان مغازه‌ها با نقل و شیرینی از مردم پذیرایی می‌كنند. مردم در مسجدها و تكیه‌ها گرد هم می‌آیند و مراسم خاص مذهبی مانند نماز خواندن، گوش دادن به وعظ و مانند آن را برگزار می‌كنند.
از جشن‌های ملی می‌توان به جشن نوروز باستانی اشاره كرد كه مانند دیگر نقاط ایران با ویژگی‌های كم و بیش مشابه برگزار می‌شود. خانه تكانی، كاشت سبزه، خرید وسایل و لباس نو برای خود و افراد خانواده، دور ریختن وسایل شكسته و كهنه،‌ برگزاری مراسم چهارشنبه‌ سوری و پریدن از روی آتش، فال‌گوش ایستادن، قاشق‌زنی و جز آن، از جمله مراسمی است كه همزمان با فرا رسیدن سال نو برگزار می‌شود.
مردم سال نو را با پختن سبزی پلو با ماهی، چیدن سفره هفت‌سین و گذاشتن آینه و قرآن و ماهی و شیرینی در كنار سفره هفت‌سین گرامی می‌دارند. آن‌ها در هنگام تحویل سال، همه چراغ‌های خانه را روشن می‌كنند و با روشنی و نور وارد سال نو می‌شوند. عیدی دادن به افراد خانواده، از دیگر رسم‌های عید نوروز است كه با دید و بازدیدهایِ نوروزی و تبریك سال نو به یكدیگر، مراسم نوروزی را تكمیل می‌كند.
از جشن‌هایی كه مردم در سطح استان برگزار می‌كنند، می‌توان به جشن عروسی، تولد نوزاد و جشن ختنه‌سوران اشاره كرد.
مراسم عروسی با خواستگاری و مراسم مربوط به آن ‎آغاز می‌شود و با مراسم شب بله‌برون یا نامزدی ادامه می‌یابد. در این مرحله از مراسم، برای عروس و داماد خرید می‌كنند كه شامل طلا و زیور و لباس عروس و حلقه‌های نامزدی برای عروس و داماد است. پس از برگزاری مراسم عقدكنان، نوبت به شب حنابندان می‌رسد كه با شادی و هلهله‌ای ویژه برگزار می‌شود : حنا همراه با تشریفاتی ویژه از خانه‌ داماد به خانه‌ عروس برده می‌شود و هر كس مقداری از حنا را بر می‌دارد، بر كف دست خود می‌گذارد و برای عروس و داماد آرزوی خوشبختی و سعادت می‌كند.
مراسم بله‌برون یا شیرینی‌خوران نیز مانند مراسم حنابندان در خانه عروس برگزار می‌شود و طی آن خانواده‌ داماد یك كله قند با گل و شیرینی به خانه عروس می‌برند و پس از توافق‌های انجام شده در زمینه مقدار مهریه و شیربها و تاریخ عروسی، قندی را كه خانواده داماد آورده است بزرگ خانواده یا ریش سفید محل می‌شكند و عروسی را تبریك می‌گوید.
آنچه در گذشته در این شهر مرسوم بوده و امروزه آثار آن را در روستاها یا خانواده‌های سنتی می‌توان دید، «رخت بران» است كه در فردای روز «شیرینی ‌خوران» یا «بله‌برون» انجام می‌گیرد. بدین‌گونه وقتی برای خرید می‌روند، برای عروس پارچه هم می‌خرند و برای دوختن آن،‌ یا خیاط را به خانه دعوت می‌كنند یا پارچه را به خیاط‌‌خانه می برند و دستور بریدن و دوختن آن را می‌دهند.
شب عروسی با جشن و سرور و هلهله و شادی همراه است. خانواده‌های عروس و داماد در خانه پدری عروس و داماد به شادی می‌پردازند و نزدیك نیمه شب، خانواده داماد برای آوردن دختر به همراه میهمانان خود به خانه پدر عروس می‌روند. در جریان آوردن عروس، معمولاً خویشان داماد وسائلی را از خانه‌عروس «دزدكی» برمی‌دارند و معتقدند انجام ندادن آن بدشگون است. پس از بردن عروس از خانه پدری، مدتی او را با خودرو (امروزه) در خیابان‌ها و محله‌های اطراف خانه پدری می‌ گردانند و سپس به خانه داماد می‌برند.
در فردای روز عروسی، مراسم «پایِ تخت» (پاتختی) برگزار می‌شود. در این مراسم، خانواده‌ عروس و دوستان و آشنایان برای دیدار از عروس و داماد و آرزوی خوشبختی برای آن‌ها در آغاز زندگی مشتركشان به خانه ‌داماد دعوت می‌شوند و آن‌ها هدیه خود را در این روز تحویل می‌دهند. خانواده عروس هم در این روز «شیرین‌پلو» می‌پزند و آن را برای برگزاری مراسم «پای‌تخت» به خانه داماد می‌برند.
از جشن‌های مرسوم دیگر در استان همدان «جشن شب هفت نوزاد» است. این مراسم همراه با میهمانی برگزار می‌شود. به هنگام اذان مغرب، اذان و اقامه را همراه با شهادتین در گوش نوزاد می‌خوانند و نام‌هایی را كه برای او برگزیده‌اند در لابه‌لای اوراق قرآن مجید قرار می‌دهند و اسمی را كه از لای ورق قرآن مجید بیرون آید، روی نوزاد می‌گذارند.
برگزاری مراسم «جشن تولد» نیز در این خطه چون دیگر نقاط كشور مرسوم شده است. در این مراسم، والدین كودك روز تولد را جشن می‌گیرند و از میهمانان دعوت شده پذیرایی می‌كنند. دعوت‌شدگان از دوستان كودك یا افراد فامیل هستند و با تقدیم هدیه‌ای، این روز را گرامی می‌دارند.
«جشن ختنه‌سوران» یكی دیگر از مراسم منطقه است كه امروزه كم و بیش منسوخ شده است و معمولاً پدر و مادرها، كودكان خود را در دوره نوزادی در بیمارستان‌ها یا كلینیك‌های خصوصی ختنه می‌كنند.