میراث دار بحران سیاسی ژاپن

یاسو فوکودا، با کسب ۳۳۰ رای از ۵۲۷ رای پارلمان سفلی ژاپن، توانست با اکثریت آرا به ریاست حزب حاکم یعنی حزب لیبرال دموکرات برگزیده شود و از آنجا که این حزب اکثریت پارلمان را در دست دارد او به عنوان نخست وزیر ژاپن معرفی خواهد شد.
فوکودا درحالی سمت نخست وزیری ژاپن را تصاحب می کند که ژاپن در یکی از بحرانی ترین دوران های سیاسی خود به سر می برد. اما به نظر می رسد انتخاب نخست وزیر جدید که جانشین شینزو آبه مسوول اصلی این بحران می باشد، پایان بحران سیاسی در ژاپن نخواهد بود.
شینزوآبه در ۱۲ سپتامبر ۲۰۰۷ به طور رسمی از مقام خود استعفا کرد. این اقدام ناگهانی آبه در پی شکست حزب متبوعش (حزب لیبرال دموکرات حاکم) LDP در مجلس علیای این کشور و به دنبال یک سری رسوایی های مالی و سیاسی درون کابینه اش صورت گرفت. آبه جانشین جونیچیروکویزومی بود. فردی که ارثیه ای غنی از محبوبیت حزب حاکم (LDP) و دولت را نزد افکار عمومی برای آبه به میراث گذارده بود. شکی نیست که آبه در یکی از بهترین زمان های ممکن برای حزب لیبرال دموکرات رهبری آن را در دست گرفت; چه آنکه تحت لوای سیاست های کویزومی، دولت لیبرال دموکرات تبدیل به یکی از باثبات ترین دولت های ژاپن دردهه های اخیر گشته بود.
در این امر، عواملی چند دخیل بودند: ویژگی های فردی و شخصیتی کویزومی، استقلال عمل او و در این راستا مخالفت با تفکرات کهنه و سنتی درحزب لیبرال دموکرات و مهم تر از همه آلوده نبودن به فساد مالی. از دیگر ویژگی های او مدیریت مدبرانه او بود، او توانست با ایجاد ثبات درسیستم مدیریتی و مهار و کنترل مخالفت های درون حزبی از حمایت جناح های قدرت در درون حزبش برخوردار شود. به لحاظ اقتصادی نیز او نگاه خویش را همزمان به عامه مردم و نخبگان اقتصادی و سیاسی ژاپن داشت و ضرورت اصلاحات ساختاری برای حل مشکلات اقتصادی کشور را در دستور کار خود قرار داده بود. با این برآورد و احتساب چهار پیروزی پیاپی برای کویزومی و کسب اعتماد افکار عمومی، محبوبیت او و تدبیر خاصش در اداره امور ژاپن بیش از پیش ملموس و آشکار است. لیکن شکست حزب او (LDP) به رهبری آبه، جانشینش، در کمتر از یکسال دستاوردهای کویزومی را می توان گفت یک شبه بر باد داد. در حقیقت شینزوآبه نتوانست جانشینی شایسته برای کویزومی باشد، گرچه او به محض در اختیار گرفتن پست نخست وزیری تاکید کرد سیاست های کویزومی را دنبال می نماید که حتی می توان گفت آبه به دلیل تعهد برای ادامه دادن طرح کویزومی برای شکوفا کردن اقتصاد و حذف نظارت دولت روی آن، به عنوان جانشین او انتخاب شد.
اما نخست وزیر جدید تدبیر کویزومی را نداشت. حتی از درایت و شهامت لا زم برای ایجاد نظم در حزب و سر و سامان دادن به مخالفت های درون حزبی و پیروزی در نبردهای سیاسی نیز برخوردار نبود. اعضای کابینه آبه نیز نه تنها نتوانستند نخست وزیر را یاری دهند که برخی از آنها نیز بر مشکلا ت او افزودند.
در ۲۷ دسامبر ۲۰۰۶ گنجیرو ما تا وزیر اصلا حات اداری ژاپن در پی یک رسوایی استعفا داد. ۲۸ دسامبر ۲۰۰۷ توشیکاتسو مانسوئوکا وزیر کشاورزی ژاپن به دلیل رسوایی سیاسی مالی خودکشی کرد. این خودکشی در پی فشار احزاب مخالف برای برکناری وی و مقاومت آبه و حمایت او ازوزیرش رخ داد.
۳ ژوئیه ۲۰۰۷ فومیو کیوما وزیر دفاع ژاپن در پی اظهارنظری پیرامون انفجارهای اتمی هیروشیما و ناکازاکی استعفا می دهد. او طی سخنانی در دانشگاه «کاشیوا» در استان «چیبای» ژاپن گفت: بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی توسط آمریکا، راهی اجتناب ناپذیر برای پایان دادن به جنگ جهانی دوم بود. این اظهارات در افکار عمومی ژاپن به عنوان موافقت وی با این عمل جنایتکارانه تعبیر شد. این سخنان در حالی ابراز شد که با گذشت بیش از ۶۰ سال از بمباران اتمی در این دو شهر توسط آمریکا، ژاپن از پیامدها و عوارض آن رها نگشته است.
خود شینزو آبه نیز به دنبال سخنانی در انکار این موضوع که ژاپن زنان را به بردگی جنسی طی جنگ جهانی دوم مجبور کرده بود، تحت فشار قرار گرفت و مجبور به عذرخواهی شد. امر دیگری که موقعیت آبه را در مخاطره افکند فضای بین المللی و جهت گیری های آبه نسبت به آن بود، آبه که او را به عنوان عضوی متمایل به راست در درون حزبش می شناسند در برنامه های انتخاباتی خود وعده داده بود با اصلا ح قانون اساسی ژاپن، زمینه مشارکت نیروهای مسلح این کشور را در ماموریت های صلح بانی خارجی فراهم آورد و همکاری امنیتی این کشور را با ایالا ت متحده گسترش دهد. در این راستا تلا ش آبه برای تمدید مهلت ماموریت نیروهای دریایی ژاپن در اقیانوس هند جهت کمک به ائتلا ف تحت امر آمریکا در عراق و افغانستان قابل توجه است.
و علی رغم آنکه بر طبق نظرسنجی ها مردم ژاپن از ائتلا ف نیم قرنی ژاپن با آمریکا حمایت می کنند اما این مانع آن نمی شود که ژاپنی ها مشکلا ت داخلی خود را فدای این اتحاد کنند. این در حالی است که ژاپن در داخل با مشکلا تی چون حقوق بازنشستگی، گسترش نابرابری اجتماعی و بیمه خدمات درمانی نامناسب درگیر است. حقوق بازنشستگی در کشوری که اکثریت مردم آن مسن هستند، امری کلیدی است با این همه نخست وزیر آبه به جای تمرکز بر مسائل داخلی دست دوستی بوش را که رهبری نامحبوب، در عرصه بین المللی شمرده می شود را صمیمانه فشرد و یکی از مهمترین عوامل در فرو ریختن آرای او و عدم محبوبیتش این همراهی نامدبرانه با بوش و حمایت او از جنگ جهانی جدیدی بود که بوش تحت عنوان مبارزه با تروریسم به راه انداخته بود. او حتی پس از دیدار با بوش در نشست سازمان اوپک در سیدنی، به صورت علنی اعلا م کرد، باقی ماندن در قدرت را در گرو به تصویب رساندن یک قانون جنجالی خواهد گذاشت که به نیروهای ژاپنی این امکان را خواهد داد که به آمریکا و متحدانش در جنگ افغانستان پشتیبانی لجستیکی دهد.
به این ترتیب راهی که آبه در مورد سیاست خارجی در پیش گرفت و او را از رسیدگی جدی به مسائل مهم داخلی باز داشت، او را به سقوط رهنمون ساخت.
اعضای مخالف در مجلس علیای پارلمان ژاپن وعده داده بودند که در بحث پیرامون تصویب قانون نخست وزیر در کمک به ائتلا ف بین المللی به رهبری آمریکا دولت را تحت فشار قرار خواهند داد. در انتخابات مجلس مشاوران
- مجلس علیای پارلمان ژاپن - که در ماه ژوئیه سال جاری برگزار شد، یعنی تنها ۱۰ ماه پس از انتخاب آبه، احزاب مخالف توانستند اکثریت کرسی ها را به دست آوردند. اکثر کرسی ها به رقیب اصلی یعنی حزب دموکراتیک به رهبری ایچیرو اوزاوا رسید. در نتیجه، مخالفین از امکان به تعویق انداختن لا یحه های دولت برخوردار شدند. (بر اساس قانون اساسی ژاپن، مجلس مشاوران می تواند مصوبات مجلس نمایندگان - مجلس سفلی - را رد کند و تصویب مجدد چنین لوایحی مستلزم کسب اکثریت دو سوم آرای نمایندگان مجلس سفلی خواهد بود) سرانجام شینزوآبه که دولتش به دلیل رسوایی های سیاسی و مالی درون کابینه اش و عدم حمایت پارلمان از طرح هایش در عرصه سیاست خارجی و عدم توجه کافی دولت به مسائل داخلی و شکست سنگین حزب متبوعش در کسب کنترل مجلس علیای پارلمان به شدت آسیب دیده بود، تن به استعفا داد.
بحران سیاسی در ژاپن با استعفای آبه که خود مسبب اصلی آن بود پایان نیافت که وارد مرحله جدیدی شد. در حالی که حزب لیبرال دموکرات به دنبال خلا » رهبری در تکاپو تعیین جانشین بود و از آنجا که رهبر این حزب به دلیل در کنترل داشتن مجلس سفلی پارلمان ژاپن نخست وزیر جدید خواهد بود، بر حجم درخواست ها برای برگزاری انتخابات زودهنگام مجلس قدرتمند سفلی افزوده گشته است.
در حالی کاندیدای مطرح حزب لیبرال دموکرات فوکودا به رهبری حزب برگزیده می شود که در برنامه های او هیچ نشانی از ادامه اصلا حات اساسی دوران کویزومی به چشم نمی خورد. به عبارتی می توان این معنی را استنباط کرد که آنها قصد دارند هزینه های بیشتری را صرف تقویت اقتصاد استان های فقیر و وضع مقرراتی برای حفاظت از صنایع ضعیف و به عبارتی نگاه به داخل را تقویت نمایند. گرچه از سوی دیگر به نظر تحلیل گران این امر موجبات ناخشنودی ها و نارضایت سرمایه گذاران خارجی در ژاپن خواهد شد نیز نباید از نظر دور داشت که نخست وزیر جدید وارث سیاست های نامدبرانه آبه خواهد بود، چرا که از سویی خود حزب لیبرال دموکرات دارای جناح های متعددی است که رهبران این جناح ها گاه در رقابت های خصمانه با یکدیگر درگیرند و آبه هرگز نتوانست این اختلا فات درون جناحی را سامان بخشد.
مساله دیگری که فوکودا با آن درگیر خواهد بود مشاجرات برای تمدید حضور نیروی دریایی ژاپن در اقیانوس هند و کمک به عملیات های تحت امر آمریکا در افغانستان است در حالی که فوکورا بیشتر بر لزوم تمدید این ماموریت تاکید دارد این در حالی است که احزاب مخالف به شدت نسبت به این ماموریت معترض هستند.
در این شرایط است که با آنکه تا اواخر سال ۲۰۰۹ نیازی به برگزاری انتخابات مجلس سفلی در ژاپن نیست اما به نظر می رسد بن بست پارلمانی باعث برگزاری انتخابات زودهنگام در ژاپن شود.
سه حزب مخالف دولت ژاپن اعلام کرده اند که خواستار همکاری مشترک با یکدیگر برای انحلال مجلس نمایندگان در برگزاری انتخابات عمومی در این کشور هستند.
یوکیوها توباما دبیر کل حزب دموکراتیک بزرگترین حزب مخالف دولت ژاپن و حزب حاکم لیبرال دموکراتیک ژاپن را به دلیل تبانی این حزب در راستای انتخاب جایگزینی برای آبه بدون توجه به افکار عمومی مورد انتقاد قرار داده است.
سه حزب دموکراتیک - سوسیال دموکراتیک و حزب نوین مردم در نشست مشترک خود در مورد استراتژی خود و راه های همکاری برای برگزاری انتخابات آتی مجلس نمایندگان دراین کشور را مورد بررسی قرار دادند.
حزب دموکراتیک بزرگترین حزب مخالف دولت ژاپن در انتخابات ماه ژوئیه سال جاری میلادی در مجلس مشاوران ژاپن که توانست شکست سنگینی را به حزب لیبرال دموکراتیک و حزب ائتلافی آن، حزب کومینوین وارد کند با کسب بسیاری از کرسی ها در مجلس مشاوران به حزب قدرتمند در این مجلس تبدیل شده است.
این حزب در کنار سایر احزاب مخالف دولت ژاپن در تلاش هستند ضمن انحلال مجلس نمایندگان ژاپن زمینه را برای برگزاری انتخابات عمومی جهت انتخاب نمایندگان جدید فراهم نمایند.
در همین حال نیز اکثر روزنامه های ژاپنی نیز انحلال پارلمان توسط دولت جدید را خواستار می باشند.
روزنامه آساهی شیمبون می نویسد: باید از رای دهندگان پرسیده شود که فرد منتخب آنها کیست. این تنها راه برای بازگرداندن سیاست به اصل اعتماد مردمی است.
به این ترتیب به نظر می رسد نخست وزیر جدید ژاپن راهی سخت در پیش رو دارد از سویی احزاب قدرتمند مخالف در مجلس ژاپن رو در روی حزب لیبرال دموکرات ایستاده اند و از سوی دیگر افکار عمومی ژاپن نیز خواهان تغییراتی در مجلس و به تبع نخست وزیر ژاپن هستند.

نویسنده : لاله سنگتراش

منبع : روزنامه مردم سالاری