کیفیت سلامت; شاهراه تضمین توسعه پایدار

عمده ترین شاهراه تامین و تضمین توسعه پایدار جوامع بشری برقراری کیفی سلامت افراد جامعه است. لذا رسالت و وظیفه اصلی بهداشت عمومی، استقرار تندرستی جامع و فراگیر و با کیفیت تک تک افراد جامعه است. شایان ذکر است که یکی از عوامل موثر بر بهداشت عمومی، شرایط و مقتضیات گوناگونی است که سلامت فرد و جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد.
به عبارت ساده تر هر عاملی که از نظر جسمی، روانی و اجتماعی، فرد را متاثر سازد بر سلامت او و سایر افراد جامعه موثر خواهد بود و لذا بهداشت عمومی در اجرای وظایف و ماموریت خود تحت تاثیر این عوامل دگرگون و متحول می شود و حاصل چنین تعاملی انعطاف پذیری بهداشت عمومی در برابر شرایط و بروز تغییر و تحولاتی است که بر سلامت فرد و جامعه، اثرگذار است.
شایان ذکر است که امروزه با توجه به مفاهیم عمیق و اهداف گسترده بهداشت عمومی، مترادف با این اصطلاح به نحو رایجی از واژه های پزشکی پیشگیری و پزشکی اجتماعی نیز استفاده می شود. زیرا بهداشت عمومی، فقط مجموعه قواعد مدون بهداشتی به منظور تامین، حفظ، توسعه و ارتقای سلامت نیست! بلکه وسیله نیل به این اهداف نیز می باشد.
● بهداشت عمومی از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت در هزاره سوم میلادی
اینک که هزاره سوم میلادی را آغاز کرده ایم با توجه به چالش های مهم و تهدید کننده سلامتی که در پیش رو داریم، سازمان جهانی بهداشت بر مبنای ویژگی های جمعیت شناسی، فرهنگی، اقتصادی و اقلیمی جوامع انسانی در رابطه با ارتقای سطح بهداشت عمومی پیشنهادهایی را ارائه نموده است که ساکنین هریک از قاره ها بر اساس رهنمودهای مزبور، برنامه های جاری و آتی خود را برای نیل به سطح بهداشت عمومی مطلوب، طراحی نموده اند.
مهمترین چالشها و خطرات موجود که در سیاستگذاری بهداشت عمومی باید مد نظر قرار گیرد عبارتند از :
۱) افزایش میزان حوادث غیرمترقبه (سیل، زلزله، رانش زمین، آتشفشان... )
۲) پیر شدن جمعیت (افزایش متوسط سن، به خصوص در جوامع پیشرفته... )
۳) بروز جنگ های منطقه ای و تبعات فاجعه بار انسانی آن (بی خانمانی...)
۴) تولید و ترویج افسارگسیخته مواد مخدر و داروهای اعتیادآور
۵) عدم مهار کامل و امیدوارکننده سندروم نقص ایمنی اکتسابی(HIV/AIDS)
۶) آلودگیهای رو به افزایش زیست محیطی
لذا به عنوان نمونه توصیه های سازمان جهانی به سیاستگذاران بهداشتی جامعه ای یکپارچه در قاره اروپا (پارلمان اروپا) در عرصه بهداشت عمومی موجب شد که این جامعه با نشستی که در سپتامبر سال ۲۰۰۲ برگزار نمود برنامه های خود را از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ حول محورهای زیر، با نظارت سازمان جهانی بهداشت تدوین و ارائه کند :
۱) اطلاع رسانی مستمر به افراد جامعه برای ارتقای سطح آگاهیهای بهداشتی
۲) آمادگی دائمی سرویسهای خدمات بهداشتی برای اقدام سریع در برابر خطرات آتی و اضطراری که سلامت فرد و جامعه را تهدید می کند
۳) ترویج اصول علمی بهداشت عمومی در جامعه به منظور تغییر سبک زندگی و اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی در مقابله با تهدیدهای سلامتی
۴) پایش مستمر بهداشتی با تعیین نشانگرهای حساس و زودپاسخ در شناسایی خطرات و تهدیدهای تندرستی
۵) غربالگری بیماریهای واگیرHIV/AIDS، (عفونتهای نوپدید و بازپدید ...) و بیماری های غیرواگیر (سرطانها، بیماریهای نادر ...)
۶) پیشگیری از آسیبها و حوادث و صدمات ناشی از تغییر و دگرگونی های سریع در سبکهای زندگی و رفتارها با توجه به تاثیر سریع فرهنگها در عصر دهکده جهانی و برقراری ارتباط پرشتاب از طریق فناوری اطلاعات(technology Information)
۷) کنترل و مهار بیماریهای وابسته به آلودگیهای مختلف زیست محیطی
۸) نظارت و پایش اثرات مواد مخدر و داروهای اعتیادآور در سلامت فرد و جامعه
۹) تاسیس و تقویت و تثبیت سیستمهای آموزشی با فناوری های سهل الوصول و ارزانقیمت و قابل دسترس برای ارسال پیامهای بهداشتی به جامعه و گروه های در معرض خطر اجتماع
۱۰) تقویت و استحکام همکاری های بین کشوری در قاره اروپا و بین قاره ای در سطح جهانی برای مقابله با مشکلات بهداشتی جهانگیر
۱۱) ارتباط مستمر با ایستگاه های دیده وری سازمان جهانی بهداشت برای تضمین نظارت و پایش کیفی مطلوب سلامت عمومی.
با توجه به چالش ها و برنامه ها و وظایف فوق، دامنه فعالیت های بهداشت عمومی از محدوده وظایف کلی خود به پهنه عظیم پاسخگویی به مشکلات و خطرات بهداشتی، گسترش می یابد.

نویسنده : عباس اکبری

منبع : روزنامه مردم سالاری