کودکان تارارا

روزگاری ساحل تارارا، شهرکی در ۲۰ کیلومتری شرق هاوانا، محل استراحت ثروتمندان کوبایی بود. بعد از انقلاب کوبا، این محل به اردوگاه کودکان و محل استراحت آنها تبدیل شد. حالا تارارا دیگر خیلی «اوکراینی» است. بعد از بروز سانحه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶، تارارا به مرکز مداوای کودکان اوکراینی که در معرض تشعشعات قرار گرفته بودند بدل شده است.
بعد از بروز حادثه چرنوبیل، دولت وقت شوروی از مردم جهان برای کمک به کودکان آسیب دیده حادثه درخواست کمک کرد. کوبا به این ندا پاسخ مثبت داد و از جمله مداوای ۱۰ هزار کودک را در مرحله ابتدایی و ۵۰ هزار کودک را تا سال ۲۰۰۰ بر عهده گرفت. گرچه به خاطر سختی ها و مشکلات، دولت کوبا نتوانست به وعده خود به طور کامل جامه عمل بپوشاند و آن تعداد کودک را تحت مداوا قرار دهد، اما هرگز برنامه بشردوستانه کمک به کودکان متوقف نشد و تاکنون ادامه دارد.
در جریان انجام این پروژه انسان دوستانه، تاکنون ۱۳ هزار کودک در مرکز بازپروری جسمی در شهرک ساحلی تارارا تحت معالجه قرار گرفته اند.مداوای کودکان نه فقط با دارو، بلکه با قرار دادن آنها در محیطی شاد و فارغ از تنش صورت می گیرد. نتیجه آن تصویر بسیار منحصر به فردی است؛ کودکان چشم آبی و موبور با بیماری های مختلفی ناشی از پرتوهای رادیواکتیو، در کنار ساحل این کشور دریای کارائیب می دوند و می خندند. وقتی از هواپیما پیاده می شوند قیافه هاشان دیدنی است، همه ژاکت های بلند، کلاه اسکی و چکمه پوشیده اند و در قیافه هاشان نگرانی از زندگی در محیط جدید موج می زند. این لباس های کلفت خیلی زود با مایوهای شنا عوض می شوند و در اندک زمانی، چهره های روشن کودکان به طرز زیبایی آفتاب سوخته می شود.
بعضی از این کودکان به خاطر وضعیت ویژه جسمانی مجبور به اقامت چندساله در محل شده اند و حتی خانوده های برخی از آنها به کوبا آمده اند. برخی دیگر، بعد از برگشت به کشور خود دوباره با مشکلات جسمانی روبه رو شده، به کوبا بازمی گردند.بیماری هایی که این کودکان مبتلا به آنند از شرایط جسمی گرفته تا تنش های روانی ناشی از حادثه متفاوت است. ابتدا کودکان تحت معاینه قرار گرفته، سپس تحت درمان قرار می گیرند. در مواردی حتی پیوند استخوان برای کودکانی که مبتلا به سرطان خون هستند نیز صورت گرفته است. همه این برنامه ها حتی بدون پرداخت کوچک ترین مبلغی از طرف بیماران، خانواده های آنها یا دولت اوکراین صورت می گیرد. تنها بلیت هواپیماست که دولت کوبا یارای پرداخت آن را ندارد و از طرف اوکراینی ها تامین می شود. کوبایی ها بر این باورند که حق زندگی چیزی نیست که بشود آن را خرید و فروش کرد. در حالی که مردم کوبا به خاطر تحریم های سفت و سخت ایالات متحده سال ها است دچار کمبود مواد غذایی، برق، نفت و کاغذند، مهمان نوازی آنها جداً باورنکردنی است.
این نکته با در نظر گرفتن واقعیت دیگری که مردم کوبا بعد از فروپاشی شوروی ۸۵ درصد درآمد ارزی خود را یک شبه از دست دادند، امری بسیار غریب می نماید. بیماری ها و عوارضی که کودکان با آنها دست و پنجه نرم می کنند گوناگون اند؛ طاسی سر، مشکلات پوستی، انواع مختلف سرطان از جمله سرطان خون و بیماری های متعدد دیگری که به خاطر تشعشعات رادیو-اکتیو بروز کرده اند.
برخی از این کودکان در هنگام حادثه هنوز متولد نشده بودند. در هر نوبت حدود ۸۰۰ کودک در بیمارستان کودکان و حداقل به مدت دو ماه اقامت می کنند. همراه کودکان والدین یا معلمان آنها نیز به کوبا می آیند. کودکانی که موهای سر خود را از دست داده اند، هر روز بعد از آنکه لوسیونی به سرشان مالیده می شود که از جفت انسان استخراج شده است، حدود ۱۵ دقیقه زیر نور مادون قرمز می مانند. به گفته دکتر هرالدو هرناندز، در ۶۰ درصد موارد، کودکان موهای سر خود را باز می یابند.بسیاری از کودکان به بیماری پوستی ویتی لیگو دچارند که در نتیجه آن پوست شان لکه لکه می شود. این کودکان نیز با لوسیون دیگری که منشاء آن هم جفت انسانی است و به کمک نور خورشید در کنار ساحل مداوا می شوند.
بیماری پسوریازیس نیز بیماری شایعی است. بیماری های جدی تر مانند سرطان ممکن است به درمان شیمیایی و حتی جراحی نیاز پیدا کنند. پزشکان کوبایی می گویند؛ تفریح و شادی کودکان در زیر نور خورشید بخشی از معالجه است. در کنار ساحل تارارا کودکان با سرهای بدون مو و پوست هایی با لک و پیس به بازی در میان آب های گرم اقیانوس مشغولند. اسوتا دخترک چشم آبی ۱۵ ساله که دارد دوباره مژگان از دست رفته اش را به دست می آورد، می گوید؛ «دلم می خواد اینجا بمونم،»کارکنان کوبایی که در بیمارستان خدمت می کنند ۴۰۰ نفرند که ۵۰ نفر از آنها پزشک و ۸۰ نفر پرستار هستند. هر روز پزشکان و پرستاران توی اتوبوس های قدیمی می چپند و از نقاط مختلف هاوانا به سر کار خود در تارارا می آیند. بیمارانی که مدت زیادی در تارارا می مانند اسپانیایی و سالسا یاد می گیرند و مسوولان اوکراینی کودکان، آنها را برای برگشت به خانه آماده می کنند. مدرسه دوزبانه یی که معلمان آن اکثراً والدین خود کودکان هستند به آنها درس می دهند تا در امر آموزش آنها وقفه یی ایجاد نشود.
الکسی یونستنکو شش ساله و پدرش آناتولی، با کورسوی کم رنگی از امید برای بازگرداندن سلامتی او به کوبا آمدند. هنگامی که الکسی تنها دو سال داشت، پزشکان او را مبتلا به سرطان خون تشخیص دادند. مخارج معالجه او بالغ بر ۴۰ هزار دلار بود که پدرش فاقد آن بود، به همین دلیل در آخرین تلاش پدر الکسی توصیه یکی از دوستانش را پذیرفت و به کمیسیون پزشکی کوبا در کی یف پایتخت اوکراین مراجعه کرد. آنها فوراً به هاوانا اعزام شدند. پدر آناتولی می گوید؛ «ما چهار سال است که اینجاییم. آناتولی زنده است، می دود و می خندد. اینجا دور از خانه، دور از برف و در احاطه انسان های نازنینی که خود را وقف پرستاری از کودکان ما کرده اند، ما به آینده امیدوار شده ایم.»

سیمین منصوری

منبع : روزنامه اعتماد