اصلاح‌طلبی؛ گزینه آینده

اگرچه فصل انتخابات مجلس هشتم به پایان رسید، اما به نظر می‌رسد هنوز باید برای شمردن جوجه‌ها تا آخر پاییز به صبر نشست. در حقیقت نتیجه انتخابات مجلس هشتم را باید در پایان کار این مجلس ارزیابی کرد. چنانچه مجلس هفتم که با آن همه شعار و ادعا - چه در ابعاد اقتصادی و حل مشکلات معیشتی و چه در ابعاد انضباط اخلاقی و مالی - شکل گرفت، به روزگاری دچار شد که می‌بینیم و می‌شنویم. امروزه حکمرانی خوب، درد مشترک همه ساختارهای سیاسی و دولت‌های دموکراتیک دنیاست. به نظر می‌رسد فاصله حرف تا عمل هنوز مشکل اصلی دولت‌ها - چه سکولار و چه لیبرال، چه محافظه‌کار و چه دینی- باشد. در واقع همه و در راس آن ساختارهای بین‌المللی مانند سازمان ملل این دغدغه را دارند که سیاستمداران به وعده‌ها و شعارهایی که با آنها به قدرت دست می‌یابند، پایبند نمی‌مانند. چرا؟ شاید به این دلیل که جایی در میان راه یا به دلیل روبه‌رو شدن با واقعیات، یا به دلیل اولویت‌های مهم‌تری که ناگهان قد علم می‌کنند و یا به دلیل منافع فردی و گروهی، از شعارها و وعده‌ها دست کشیده و رویکردهای دیگری را در پیش می‌گیرند.
این واقعیت در جوامع امروزی مصداق داستانی دلهره‌آور است. داستان مسافران کشتی توفان‌زده‌ای که ناگهان متوجه می‌شوند کشتی دیگر روی آب شناور نیست. آنها به خیال آنکه به ساحل رسیده‌اند مشغول پیاده شدن از کشتی می‌شوند اما در همین حین کشتی به گل نشسته که قطب‌نما و قبله‌نمایی نداشته است مجددا گرفتار امواج سهمگین دریا شده و مسافران غافل را به عمق نیستی می‌برد.
آحاد جامعه جهانی امروز مسافران یک کشتی محسوب می‌شوند و در نتایج هر حرکت و تصمیمی - چه اقداماتی مانند جنگ علیه کشورها و چه موضوعاتی مانند محیط زیست – با یکدیگر سهیم و دارای سرنوشتی مشترک هستند. انسان‌ها در جهان کنونی حتی اگر به معاد و حسابرسی اخروی اعتقاد نداشته باشند، سرنوشت مشترک را نمی‌توانند انکار کنند. به همین دلیل اعتقاد به حسابرسی و عدالت نه فقط توسط دستگاه‌های ناکارآمد دولتی و حکومتی بلکه توسط دیده‌بان‌های جامعه مدنی مانند رسانه‌ها، احزاب و تشکل‌های مردم‌نهاد و غیردولتی امر مهمی به شمار می‌آید، زیرا دیده‌بان‌ها با درک این سرنوشت مشترک ضمن رصد فعالیت‌های حکومت، به ارزیابی و قضاوت پرداخته و به اصلاح امور کمک می‌کنند. البته به باور ما، ارزش‌های اخلاقی و اعتقاد به معاد و روز قیامت که تنها ویژگی متمایز یک حکومت مردم‌سالار دینی است، می‌تواند ابزارهایی قوی برای رسیدن به حکمرانی خوب و تحقق خواست مردم باشد.
متاسفانه یکی از عبرت‌ها و هشدارهای مهم این دوره از انتخابات، کاهش جدی نرخ مشارکت مردم در شهر‌های بزرگ بود؛ زنگ خطری برای همه دلسوزان چه اصلاح‌طلب و چه اصولگرا. اگرچه به نظر می‌رسد اصولگرایان از این شرایط گله‌ای ندارند و به طور مقطعی بهره‌مند نیز می‌شوند، اما آیا این وضعیت در درازمدت به ضرر همه تمام نخواهد شد؟
اکنون در فضای سیاسی کشور نشاط، اعتماد و همدلی از عناصر کمیاب محسوب می‌شود و کسری دموکراسی ناشی از اشکالات قانونی و اعمال سلیقه‌ای قانون، تلاش طیف و جناح در قدرت برای تفسیر قانون به نفع ماندگاری خویش، کاهش نرخ مشارکت مردم و کاهش ضریب اطمینان نتایج انتخابات - مانند بسیاری از کشورهای دیگر دنیا - خود را نمایان ساخته است.
با این حال ورود نمایندگانی از طیف اصلاحات با توجه به آنچه بر آنان از روزهای نخستین زمستان ۸۶ تا به امروز گذشت، نشان می‌دهد که ایشان دارای پایگاه قوی و قابل ملاحظه اجتماعی هستند و البته هرچه فضای سیاسی سالم‌تر و مناسب‌تر باشد اصلاح‌طلبان پیروزتر خواهند بود. در واقع اصلاح‌طلبان به رغم اتفاقات و وقایع رخ داده طی ماه‌های اخیر مانند رد صلاحیت‌های گسترده و در فقدان امکان رقابت در تعداد قابل توجهی از کرسی‌های مجلس توانستند به چنین موقعیتی دست یابند. بنابراین روشن است در شرایطی متفاوت و منهای عوامل کاهش‌دهنده مشارکت می‌توانند پیروزی قاطعی را کسب کنند. به هر حال این انتخابات نیز گذشت، ولی بر علاقه‌مندان به اعتلای کشور لازم است برای بازگرداندن طبقه متوسط شهرنشین به عرصه انتخاب و دخالت در تعیین سرنوشت خود چاره‌ای بیندیشند و برای استحکام اعتماد متزلزل آنان فکری کنند. حتی اگر این بازگشت به قیمت بالارفتن آرای اصلاح‌طلبان و تقویت جایگاه آنان باشد. اصلاح‌طلبان می‌دانند که اقتضای فعالیت سیاسی همین فراز و نشیب‌هاست و همان‌قدر که در رازها و موفقیت‌ها درس‌های زیادی هست، در ناکامی هم این درس‌ها وجود دارد و نباید از آنها غافل شد.
حتی اگر ناکامی با جفا و بی‌عدالتی و بر هم خوردن قواعد بازی همراه بوده باشد، باز هم اصلاح‌طلبان برای حفظ آرمان‌های اصیل انقلاب، پاسخگویی به دغدغه یاران صدیق امام، امیدواری جوانان و نسل‌های آینده و برای مردم در عرصه خواهند ماند. مردمی که به نامشان ـ و نه به کامشان ـ بسیاری کارها صورت می‌گیرد. اصلاح‌طلبان اینک به انتخابات ریاست‌جمهوری آینده می‌اندیشند. آنها می‌مانند؛ چنانچه اکنون به رغم نابرابری‌ها عرصه را ترک نکرده‌اند و بسیار بیش از امکانات و شرایط حضور، کرسی‌ها را به دست آورده‌اند. اصلاح‌طلبان فرزندان همین آب و خاک و وفاداران به انقلاب و امامند، پس می‌مانند؛ چون می‌دانند باید بمانند تا ایران سربلند بماند و حکمرانی خوب، کشتی انقلاب را از امواج توفان‌زده روزگار ما به ساحل سلامت برساند. لطفا فرم زیر را پر کنید. فیلد های الزامی با ستاره مشخص شده اند.

معصومه ابتکار

منبع : روزنامه کارگزاران