زیرزمین هایی برای فرار از مادر شدن

مشکلات و آسیب های مختلف اجتماعی در کنار ممنوعیت سقط جنین در قانون باعث شده که زیرزمین ها و محیط های پرخطر و غیر بهداشتی به مکانی برای فعالیت سودجویان تبدیل شود. فقر و گرسنگی، دیگر امانش را بدجور بریده است. درست و حسابی نمی داند درد شکمش به خاطر گرسنگی است یا یک درد و بیماری دیگر;
● "مبارکه، مامان شدی!"
ورقه آزمایش هنوز درست و حسابی از دستش جدا نشده که این جمله مثل رعدی محکم، درست می خورد وسط فرق سرش. تمام تنش شروع می کند به لرزیدن. یادش می افتد که همین چند روز پیش بود با همسرش نشسته و حساب کرده که حتی اگر چند ساعت هم بیشتر اضافه کار کنند، نمی توانند از پس خرج و مخارج کرایه خانه و خورد و خوراک برآیند. اما حالا..."دیر متوجه شدید. الان یکی دو هفته ای می شود که روح به جنین رسیده و از نظر قانونی، اصلا امکان سقط نیست."پله های تمام ساختمان های پزشکی و مطب های مختلف بالا و پایین می شود اما انگار هیچ چاره ای نیست. حالا دیگر پاره تنش روز به روز بزرگتر می شود و دل کندن از آن سخت تر.از یک طرف گرسنگی و بی پولی جلوی تصمیمش برای مادر شدن را سد می کند و از طرفی هم گذشتن از نوزادی که می تواند به زندگی اش روح ببخشد برایش شده است سخت ترین کار دنیا.بالاخره تصمیمش را می گیرد. حالا دیگر اوست و زیرزمینی کثیف با لوازمی غیر بهداشتی و متخصصانی که فقط در زمینه پول تخصص دارند و سلامتی که از همان لحظه اول هم در به خطر افتادنش تردیدی نیست...
● سقط جنین، بهانه ای برای تجارت افراد سودجو
طبق آمار اعلام شده در منابع غیر رسمی، از هر صد سقط جنین غیر قانونی که در ایران انجام می شود، ۲۰ تا ۳۵ درصد آن ها به مرگ منجر می شود. سعید مرادیان، آسیب شناس مسائل اجتماعی در این باره می گوید: سقط جنین طبق هر شرایطی، غیر قانونی است. مگر اینکه چند پزشک و متخصص پزشکی قانونی تایید کنند که در صورت ادامه بارداری، حیات مادر به خطر می افتد.مرادیان ادامه می دهد: ممنوعیت سقط جنین در قانون باعث شده که زیرزمین ها و محیط های پرخطر و غیر بهداشتی به مکانی برای فعالیت سودجویان تبدیل شود.آن طوری که از سخنان مرادیان بر می آید، بسیاری از دختران و زنان که به این مراکز غیر قانونی مراجعه می کنند حتی حاضرند برای سقط جنین شان مبالغ هنگفتی هم بپردازند.او ادامه می دهد: بعضی از این مراکز چیزی حدود دو یا سه میلیون تومان دریافت می کنند تا در محیط های به ظاهر بهداشتی تر و در کنار متخصصان مامایی جنین شان را بیندازند."
● گسترش سقط جنین در سایه آسیب های اجتماعی
سقط جنین هم مانند هزار و یک جور آسیب و مشکل دیگری که آدم های این دوره و زمانه را به خود در گیر کرده است، می تواند دلایل و عوامل مختلفی داشته باشد.انسیه اپرناک، پژوهشگر و کارشناس آسیب های اجتماعی، براین باور است که سقط جنین بیشتر پس از ارتباط نامشروع انجام می شود. او می گوید: بیکاری، فقر و اعتیاد، زمینه های فحشا و فساد را گسترش می دهند و در نتیجه ایجاد مشکلاتی نظیر بارداری ناخواسته را به همراه می آورد
مریم خطیری، کارشناس مددکاری اجتماعی نیز در این زمینه از تحقیقی نام می برد که چند سال پیش توسط یک تیم محقق انجام شده است. او در این باره می گوید:" این تحقیق نشان داده بود که چیزی حدود ۸۰ هزار سقط در سال بصورت غیرقانونی انجام می شود که از این میان بیشترین تعداد متقاضیان دختران ۲۳ ساله هستند که به خاطر روابط ممنوعه قبل از ازدواج یا دوران نامزدی باردار شده اند."خطیری معتقد است که سقط جنین را هم می توان یکی از مهمترین و حتی خطرناکترین آسیب های جامعه تلقی کرد:" آمار روز افزون سقط جنین های غیر قانونی نشان می دهد که محدودیت های قانونی، نتوانسته اند مقابل گسترش این پدیده سدی ایجاد کنند."از هر دیدگاهی که به مقوله سقط جنین نظر کنیم، یکی از مصادیق فقر، اعتیاد یا هر آسیب دیگری، ذهنمان را درگیر می کند. انگار سقط جنین به نحوی یدک کش انواع و اقسام مشکلات و آسیب ها شده و تا زمانی که فقر و اعتیاد وجود دارد و مردم از نظر مالی در مضیغه هستند، نمی توان چهره شهر را از آن پاک کرد.
● آمار اعلام شده ای از سقط جنین در مدارس وجود ندارد
رئیس کمیته پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان آموزش و پرورش گفت: در حال حاضر آمار اعلام شده ای از سقط جنین در مدارس وجود ندارد و برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی دعوت از مدرس برای آموزش به اولیا» و دانش آموزان همچنین برگزاری جلسه های پرسش و پاسخ درباره نحوه برقراری ارتباط دختر و پسر از آموزش های درحال اجرای در آموزش و پرورش است. ناصر دهناد رئیس کمیته پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان آموزش و پرورش درخصوص سقط جنین در مدارس در گفت وگو با برنا گفت: برای پیشگیری از سقط جنین و آسیب های فردی و اجتماعی آن باید آموزش های منظمی را برای دانش آموزان در مدارس برنامه ریزی و اجرایی کرد.
وی در ادامه ابراز داشت: در چند دهه قبل دانش آموزان اطلاعات کافی از آسیب های اجتماعی و فردی نداشتند ولی امروزه برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی و فردی از سوی اولیا» مدرسه اطلاعات زیادی در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد که این امر کمک شایانی به کاهش مشکلاتی از این دست می کند. دهناد با اشاره به اینکه ارائه اطلاعات کافی به دانش آموزان، آن ها را در مقابل خطرات احتمالی واکسینه می کند، اذعان داشت: دانشآموزان هرچقدر اطلاعاتشان نسبت به خطرات اجتماعی و فردی بیشتر باشد واکنش مناسب تری در مقابل آن ها از خود نشان می دهند.
رئیس کمیته پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان آموزش و پرورش با بیان این مطلب که آمار اعلام شده ای از سقط جنین در مدارس نداریم خاطرنشان کرد: مدیران مدارس با قدرت و تدبیر مناسب برای کاهش چنین مواردی در مدارس تلاش کرده و ریز مشکلات دانشآموزان را می دانند. وی خاطرنشان کرد: آموزش های اولیا» و مربیان در مدارس چگونگی برخورد با مسائل دانش آموزان را به والدین آموزش می دهند. دهناد با اشاره به برنامه های آموزش و پرورش در ارتباط با کاهش آسیب های اجتماعی در مدارس گفت: دعوت از مدرس برای آموزش به اولیا» و دانش آموزان همچنین جلسه های پرسش و پاسخ درباره چگونگی برقراری ارتباط دختر و پسر از آموزش های درحال اجرای در آموزش و پرورش است.
● کاهش یا جلوگیری از سقط جنین با مجازات امکان پذیر نیست
سقط جنین از جمله جرائم مخصوص زنان است که از طریق مجازات نمی توان درجهت جلوگیری یا کاهش این جرم اقدام موثری انجام داد. شمیسا اکبری کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی گفت:جرم سقط جنین از جمله جرائم مخصوص زنان است که امروزه گریبانگیر تمام کشورهای جهان شده است و باید گفت از طریق مجازات نمی توان درجهت جلوگیری یا کاهش این جرم اقدام موثری انجام داد، چرا که این عمل، بیشتر با رضایت اولیای قانونی جنین، توسط پزشک و یا افراد دیگری بصورت مخفیانه صورت می پذیرد، در نتیجه هیچگاه کشف نمی شود اکبری تاکید کرد: تدوین کنندگان قانون مجازات اسلامی، به پیروی از فقها و صاحب نظران اسلامی، قوانین مربوط به سقط جنین را در مبحث " دیات " مورد بحث قرار داده و مقررات مربوط به این امر را در مواد ۱۹۴ الی ۲۰۰ قانون دیات و مواد ۹۰ و ۹۱ قانون تعزیرات تنظیم کرده و برخلاف گذشته سقط جنین را از همان مراحل اولیه استقرار نطفه قابل مجازات دانسته است. وی تصریح کرد: قانون گذار با توجه به آیات قرآن کریم به ویژه آیه ۱۲ تا ۱۵ سوره مومنین و نظرات فقها، حمایت قانونی حیات جنینی را از مراحل اولیه انعقاد نطفه مورد تاکید قرار داده و در ماده ۱۹۴ قانون دیات برای متوقف ساختن هر یک از مراحل حیات جنینی دیه معینی را پیش بینی کرده است. وی با اشاره به این مطلب که دیه اسقاط نطفه ای که در رحم مستقر شده و به مدت ۴۰ روز مستعد نشو و نما می شود، ۲۰ دینار، در مرحله مضغه که به صورت گوشت درآمده است، ۶۰ دینار و در مرحله علقه که به صورت خون بسته شده است۴۰ دینار است، ادامه داد: این رقم مرحله عظم که جنین به صورت استخوان در آمده ۸۰ دینار و برای جنینی که گوشت استخوان بندی او را فرا گرفته قبل از حلول روح، ۱۰۰ دینار است. این کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی ابراز داشت: قانونگذار برای پایان دوران حیات جنینی و زمان حلول روح در جنین که مربوط به ماههای آخر بارداری است در مورد کسی که موجبات سقط جنین زن حامل را فراهم آورده مجازات حبس از سه تا شش ماه را پیش بینی کرده است. وی اظهار داشت: اگر مرتکب جرم طبیب یا قابله باشد و عالما در سقط جنین مباشرت کند و یا اینکه زن حامل را به وسائل سقط جنین راهنمائی کند بر حسب مورد مجازات قصاص یا حبس از سه ماه تا شش سال پیش بینی شده است.اکبری خاطر نشان کرد: طی سال های اخیر پرونده های بسیاری پیرامون سقط جنین بر اثر ضرب و شتم زوج دیده شده است. این کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی در خاتمه افزود: بر این اساس قانون مجازات اسلامی "هر کس عامدا و عاملا و بواسطه ضرب یا اذیت وآزار زن حامله، موجب سقط جنین وی شود، علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص به حبس ازیک سال تا سه سال محکوم خواهد شد."
● نگاهی به مسئله سقط جنین در کشورهای مختلف جهان
طبق آمار جهانی، سالانه ۷۵ میلیون بارداری ناخواسته در دنیا پیش می آید که از این بین ۴۵ میلیون نفر تصمیم می گیرند مادر نشوند و اقدام به سقط جنین خود می کنند. براساس این آمار، سالانه حدود ۵۸۵ هزار زن در جهان به دلیل عوارض حاملگی جان خود را از دست می دهند، که از این تعداد ۲۰ درصد آن به دلیل سقط های غیر قانونی است.
در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم سقط جنین در بیشتر کشورهای دنیا مطرود و غیر قانونی بود. با این وجود در نخستین سال های دهه ۱۹۵۰، آزادسازی سقط جنین در بسیاری از کشورهای اروپایی مورد توجه قرار گرفت و سپس درطول دو دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ در بسیاری از کشورهای غربی مجاز کردن سقطجنین آغاز شد. در حال حاضردر چند کشور اروپایی از جمله فنلاند، سویس، پرتقال و اسپانیا شرایط خاصی از جمله شرایط بد اقتصاد خانواده و ناتوانی در تامین هزینه های یک عضو جدید، سن کم یا زیاد زن برای بارداری، وضعیت تجرد زن و تعداد زیاد فرزندان برای سقط جنین در نظر گرفته شده است. در میان کشورهای اروپایی تنها در ایرلند سقط جنین به هر شکل و تحت هر شرایطی ممنوع است. در کنار محدودیت هایی که برای زن ایرلندی در خصوص سقط جنین وجود دارد، آنها این امتیاز را دارند که برای سقط به انگلستان سفر کنند.
در کشورهای لهستان، عراق، لبنان، یمن و سوریه سقط جنین را جز در مورد تهدید سلامت مادر مجاز نمی دانند و تنها در کشور ترکیه سقط را در تمام موارد مجاز اعلام کرده اند. درسال ۱۹۹۹ میلادی سازمان ملل متحد در یک پژوهش جهانی کشورهای مختلف جهان را از لحاظ تجویز سقط جنین و دلایل آن مورد بررسی قرار داد. دلایلی را که برای سقط جنین مورد توجه قرار گرفت، عبارت بود از: حفظ جان مادر، حفظ سلامت جسمانی زن، حفظ سلامت روانی زن، وضعیت جنین های ناشی از تجاوز به عنف، ناقص بودن جنین، دلایل اقتصادی و اجتماعی و خواست خود زن. مطابق این تحقیق از میان ۱۹۳ کشور جهان ۱۸۹ کشور، سقط جنین را برای حفظ جان مادر مجاز کرده اند.
سقط جنین به دلیل حفظ سلامت جسمانی زن و معالجه او در ۱۲۲ کشور قانونی و در ۷۱ کشور غیر قانونی است. سقط جنین برای حفظ سلامت روانی زن در ۱۲۰ کشور جایز و در ۷۳ کشور غیر قانونی است. مجاز کردن سقط جنین مطابق ارزیابی های به عمل آمده موجب شده است مرگ های ناشی از سقط جنین غیرقانونی حداقل ۲۵ درصد کاهش یابد.

منبع : روزنامه ابتکار