شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا


ساختار اوپک‌


ساختار اوپک‌
سازمان‌ کشورهای‌ صادر کننده‌ نفت‌، سازمان‌ دایمی‌ و بین‌المللی‌ است‌ که‌ پنج‌ کشور ایران‌، عربستان‌، کویت‌، عراق‌ و ونزوئلا در جریان‌ کنفرانسی‌ در بغداد در سال‌ ۱۹۶۰ آن‌ را بنا نهادند که‌ شامل‌ ۴ رکن‌ اصلی‌کنفرانس‌، هیات‌ عامل‌، دبیرخانه‌ و کمیسیون می‌شود.
●کنفرانس‌: کنفرانس‌ عالی‌ترین‌ مرجع‌ سازمان‌ است‌ که‌ از نمایندگان‌ کشورهای‌ عضو که‌ بطور معمول‌ وزیران‌ نفت‌، منابع‌ و انرژی‌ هستند تشکیل‌ می‌شود. هر سال‌ دست‌ کم‌ دو بار کنفرانس‌ تشکیل‌ می‌شود و تصمیمات‌ آن‌ به‌ اتفاق‌ آرا اتخاذ می‌شود. تدوین‌ سیاست‌های‌ کلی‌ سازمان‌ و تعیین‌ شیوه‌ و ابزارهای‌ مناسب‌ برای‌ اجرای‌ تصمیم‌ها از وظایف‌ کنفرانس‌ است‌. تصمیم‌گیری‌ درباره‌ درخواست‌های‌ عضویت‌ در سازمان‌، گزارش‌ها و پیشنهادهایی‌ که‌ هیات‌ عامل‌ در خصوص‌ امور سازمان‌ ارایه‌ می‌کند نیز بر عهده‌ کنفرانس‌ است‌.
انتصاب‌ اعضای‌ هیات‌ عامل‌ از هر یک‌ از کشورهای‌ عضو و انتخاب‌ رییس‌ هیات‌ مدیره‌ با تایید کنفرانس‌ انجام‌ می‌شود. افزون‌ بر این‌ درخواست‌ از هیات‌ عامل‌ برای‌ تشکیل‌ جلسه‌ یا دادن‌ پیشنهادها درباره‌ موضوع‌های‌ مورد علاقه‌ سازمان‌، ملاحظه‌ و تصمیم‌گیری‌ در زمینه‌ برنامه‌ بودجه‌ که‌ هیات‌ عامل‌ ارایه‌ دهد از دیگر وظایف‌ کنفرانس‌ است‌.
●هیات‌ عامل‌: اعضای‌ هیات‌ عامل‌ به‌ پیشنهاد کشورهای‌ عضو و با تایید کنفرانس‌ بمدت‌ دو سال‌ این‌ سمت‌ را به‌ عهده‌ گرفته‌اند. وظایف‌ هیات‌ عامل‌ عبارتند از: اداره‌ امور سازمان‌، اجرای‌ قطعنامه‌ها و تصمیمات‌ کنفرانس‌، تنظیم‌ بودجه‌ سالانه‌ سازمان‌ و تقدیم‌ آن‌ به‌ کنفرانس‌ برای‌ تصویب‌، تصمیم‌گیری‌ درباره‌ گزارش‌های‌ دبیرکل‌، تقدیم‌ گزارش‌ها و پیشنهادهای‌ خود درباره‌ امور سازمان‌ به‌ کنفرانس‌.
دبیرخانه‌: طبق‌ اساسنامه‌ انجام‌ وظایف‌ اجرایی‌ سازمان‌ تحت‌ نظارت‌ هیات‌ عامل‌ بر عهده‌ دبیرخانه‌ است‌ که‌ از دبیرکل‌ و کارمندان‌ مورد نیاز تشکیل‌ شده‌ است‌.
●دبیرکل‌: دبیرکل‌، نماینده‌ قانونی‌ سازمان‌ و رییس‌ دبیرخانه‌ است‌. دبیرکل‌ امور سازمان‌ را بر وفق‌ مراد هیات‌ عامل‌ اداره‌ می‌کند. کنفرانس‌ دبیرکل‌ را برای‌ یک‌ دوره‌ سه‌ ساله‌ البته‌ یکبار قابل‌ تمدید به‌ مدت‌ سه‌ سال منصوب‌ می‌کند. دبیرکل‌ از میان‌ نامزدهایی‌ که‌ کشورهای‌ عضو معرفی‌ می‌کنند بر اساس‌ مقایسه‌ صلاحیت‌ و توانایی‌،انتخاب‌ می‌ شود چنانچه‌ اتفاق‌ آرا وجود نداشته‌ باشد دبیرکل‌ بر اساس‌ گردش‌ نوبتی‌، بی‌آنکه‌ صلاحیت‌ لازم‌ نادیده‌ گرفته‌ شود برای‌ کسب‌ دوره‌ دو ساله‌ تعیین‌ می‌شود. دبیرکل‌ در اجرای‌ وظایف‌ خود از خدمات‌ گروه‌ تحقیق‌، اداره‌ منابع‌ انسانی‌ و مدیریت‌، اداره‌ اطلاعات‌ و روابط‌ عمومی‌ و دفتر خود بهره‌مند می‌شود. دفتر دبیرکل‌، اجرای‌ اموری‌ چون‌ برقراری‌ و حفظ‌ ارتباط‌ با دولت‌ها، سازمان‌ها و نمایندگان‌ آنها، تنظیم‌ تفاهمنامه‌ها، آماده‌ سازی‌ شرایط‌ برگزاری‌ اجلاس‌ها و اجرای‌ دیگر وظایفی‌ را که‌ دبیرکل‌ تعیین‌ می‌کند به‌ عهده‌ دارد. متصدیان‌ حقوقی‌ دفتر، مشاور حقوقی‌ دبیرکل‌ به‌ شمار می‌آیند و بر امور حقوقی‌ و قراردادهای‌ دفتر نظارت‌ دارند و برای‌ حل‌ مسائل‌ حقوقی‌ سازمان‌ و کشورهای‌ عضو راه‌حل‌ها و اقدام‌های‌ مناسبی‌ پیشنهاد می‌کنند.
●بخش‌ تحقیقات‌: گروه‌ تحقیقات‌ برای‌ رفع‌ نیازهای‌ تحقیقاتی‌ سازمان‌ و کشورهای‌ عضو موظف‌ است‌ با تاکید بر مباحث‌ انرژی‌ و موضوع‌های‌ مرتبط‌، برنامه‌های‌ تحقیقی‌ مداومی‌ تدارک‌ ببینند. این‌ گروه‌ صنایع‌ انرژی‌ و پتروشیمی‌ را زیر نظر دارد و تحولات‌ آن‌ را پیش‌بینی‌ و تحلیل‌ می‌کند. برای‌ ارزیابی‌ انواع‌ هیدروکربورها و فرآورده‌های‌ آن‌ و موارد استفاده‌ آنها برای‌ مصارف‌ غیرانرژی‌ به‌ بررسی‌هایی‌ می‌پردازد. همچنین‌ مسائل‌ مالی‌ و اقتصادی‌ را آنهایی‌ را که‌ بر صنعت‌ بین‌المللی‌ نفت‌ تاثیرگذار است تحلیل‌ و بررسی‌ می‌کند. بخش‌ تحقیقات‌ زیر نظر مدیر تحقیقات‌ اداره‌ می‌شود و از سه‌ اداره‌ مطالعات‌ انرژی‌، تحلیل‌ بازار نفت‌ و خدمات‌ آماری‌ تشکیل‌ شده‌ است‌.
●اداره‌ مطالعات‌ انرژی‌: این‌ اداره‌، تحولات‌ دنیای‌ انرژی‌ را زیر نظر دارد و به‌ تحلیل‌ و پیش‌بینی‌ کوتاه‌ مدت‌ و بلندمدت‌ مولفه‌های‌ انرژی‌ می‌پردازد. برخی‌ از موارد عبارتند از: عرضه‌ تحلیل‌ و تقاضای‌ انرژی‌، سیاست‌های‌ زیست‌ محیطی‌، سیاست‌ دولت‌ها درباره‌ صیانت‌ از منابع‌ انرژی‌ و دیگر عوامل‌ مربوط‌ همچنین‌ توسعه‌ فناوری‌ موؤر بر هیدروکربورها و فرآورده‌ آنها و مواردی‌ که‌ به‌ شکل‌ انرژی‌ مورد استفاده‌ قرار نمی‌گیرند. این‌ اداره‌ پیش‌بینی‌های‌ کوتاه‌ مدت‌ و بلندمدتی‌ هم‌ از تقاضای‌ نفت‌ و گاز اوپک‌ تهیه‌ می‌کند.
اداره‌ تحلیل‌ بازار نفت‌: این‌ اداره‌ با بررسی‌ بازار درباره‌ شاخاهای‌ کوتاه‌ مدت‌ بازار نفت‌، توسعه‌ اقتصاد جهانی‌، مولفه‌های‌ موثر بر موازنه‌ عرضه‌ و تقاضا، عملکرد بازار نفت‌ خام‌ و فرآورده‌ها، معاملات‌ نفت‌ و فرآورده‌های‌ نفتی‌، ذخیره‌سازی‌های‌ نفت‌، تغییرات‌ قیمت‌ نفت‌ تک‌ محموله‌ و فعالیت‌های‌ پالایشی‌ و آخرین‌ تحولات‌ آن‌ دسته‌ از سیاست‌های‌ انرژی‌ که‌ بطور مستقیم‌ بر قیمت‌ نفت‌ و تقاضای‌ فرآورده‌های‌ متنوع‌ نفتی‌ اثر دارند، تحلیل‌هایی‌ به‌ دبیرخانه‌ ارایه‌ می‌دهد.
●اداره‌ خدمات‌ آماری‌: این‌ اداره‌ برای‌ تامین‌ نیاز فعالیت‌های‌ تحلیلی‌ دبیرخانه‌ و کمک‌ به‌ کشورهای‌ عضو، اطلاعات‌ مورد نیاز آنها را جمع‌آوری‌ می‌کند. این‌ اداره‌ تازه‌ترین‌ فناوری‌های‌ موجود را برای‌ طبقه‌بندی‌ و پردازش‌ اطلاعات‌ به‌ کار می‌گیرد به‌ گونه‌یی‌ که‌ همواره‌ آماده‌ است‌ تا با دادن‌ پیشنهادهایی‌، خدماتی‌ کاراتر ارایه‌ دهد و در واقع‌ با استفاده‌ از خدمات‌ رایانه‌یی‌، فعالیت‌های‌ تحقیقاتی‌ و سایر فعالیت‌های‌ دبیرخانه‌ را آسانتر کند. برای‌ این‌ منظور متخصصان‌ رده‌بالایی‌ را به‌ اشتغال‌ گرفته‌ است‌ تا به‌ کاربرها در انجام‌ وظایف‌ خود کمک‌ کند همچنین‌ با استفاده‌ از توابع‌ آماری‌، اطلاعات‌ آماری‌ و خدماتی‌ به‌ کارمندان‌ دبیرخانه‌ و کشورهای‌ عضوسازمان ارایه‌ می‌دهد.
این‌ اداره‌ با به‌ خدمت‌ گرفتن‌ اقتصاددانان‌، آمار دانان‌ و مهندسان‌ رایانه‌، باصلاحیت‌ و کار آزموده‌ آمارهای‌ مورد نیاز برای‌ اجلاس‌ها و کنفرانس‌های‌ اوپک‌ را تهیه‌ و پیش‌بینی‌ و برآوردهای‌ مورد نیاز اوپک‌ را برای‌ تعیین‌ راهبردهای‌ کوتاه‌ مدت‌ و بلندمدت‌ ارایه‌ می‌کند.
●اداره‌ منابع‌ انسانی‌ و امور اداری‌: این‌ اداره‌ متصدی‌ ارایه‌ خدمات‌ اداری‌ برای‌ تمام‌ اجلاس‌ها، رفع‌ مشکلات‌ اداری‌ کارمندان‌ و تهیه‌ برنامه‌ مالی‌ و بودجه‌ سازمان‌ است‌. این‌ اداره‌ سیاست‌های‌ کلی‌ اداری‌ و شیوه‌های‌ روابط‌ صنعتی‌ میان‌ کشورهای‌ عضو و دیگر کشورها را مطالعه‌ و بررسی‌ می‌کند و برای‌ بهبود بخشیدن‌ به‌ آنها توصیه‌های‌ مشورتی‌ ارایه‌ می‌دهد. این‌ اداره‌ همواره‌ نسبت‌ به‌ سیاست‌های‌ اداری‌ موجود و تغییراتی‌ که‌ در صنعت‌ نفت‌ در عرصه‌ بین‌المللی‌ رخ‌ می‌دهد و ممکن‌ است‌ بر سازمان‌ تاثیرگذار باشد یا مورد علاقه‌ اوپک‌ قرار گیرد، حساسیت‌ ویژه‌یی‌ دارد و از آن‌ آگاهی‌ می‌یابد.
●اداره‌ روابط‌ عمومی‌ و اطلاعات‌: این‌ اداره‌ مسئولیت‌ ارایه‌ صحیح‌ اهداف‌، تصمیم‌ها و اقدامات‌ اوپک‌، انتشار اخبار مورد علاقه‌ سازمان‌ و کشورهای‌ عضو درباره‌ انرژی‌ و موضوع‌های‌ مرتبط‌ با آن‌ را به‌ عهده‌ دارد. همچنین‌ برنامه‌های‌ اطلاعات‌ مرکزی‌، از جمله‌ برقرار نگه‌ داشتن‌ کتابخانه‌ تخصصی‌ انرژی‌ و مشخص کردن‌ حوزه‌های‌ کاری‌ مناسب‌ برای‌ ارتقای‌ تصویر سازمان‌ نزد دیگران‌ را اجرا می‌کند. این‌ بخش‌، آژانس‌ خبری‌ اوپک‌ اوپکنا که‌ از سال‌ ۱۹۸۰ راه‌اندازی‌ شده‌ را نیز اداره‌ می‌کند.
●کمیسیون‌ اقتصادی‌: کمیته‌یی‌ تخصصی‌ که‌ در چارچوب‌ وظایف‌ دبیرخانه‌ عمل‌ می‌کند و هدف‌ آن‌ یاری‌ رساندن‌ به‌ سازمان‌ برای‌ تثبیت‌ قیمت‌های‌ بین‌المللی‌ نفت‌، در سطح‌ متعادل‌ است‌. کمیسیون‌ از نمایندگان‌ کشورهای‌ عضو تشکیل‌ می‌شود که‌ خود اعضا آنها را معرفی‌ می‌کنند.
منبع : روزنامه اعتماد