پمپ آتش‌نشانی

ماشین‌هائی را که برای جابجائی آب و مایعات دیگر استفاده می‌کنند، پمپ یا تلمبه می‌گویند و به‌وسیله محرکی مانند: موتور بنزینی، موتور گازوئیلی، موتور برق یا توربین‌های بخار بکار می‌اندازند.
● انواع پمپ
۱) پمپ‌های پیستونی و محوری
۲) اجکتور پمپ
۳) پمپ سنتریفوژ
پمپ‌های پیستونی و محوری شامل پمپ ساده، پمپ بالابر، پمپ دوار، پمپ محوری (پمپ ملخی)
اجکتور پمپ به‌وسیله آب فشار که از پمپ دیگر تأمین می‌شود از طریق نازل با سرعت زیاد آب بدرون لوله باریکی فرستاده شده و باعث خروج هوا از لوله خروجی می‌شود.
اجکتور دارای دو ورودی و یک خروجی است که با تزریق مایع کم می‌توان مایع زیاد گرفت.
▪ پمپ سنتریفیوژ: این پمپ‌ها دارای انواع گوناگونی است که از لحاظ ساختمان و روش بهره‌برداری ـ تعداد پروانه، مقدار فشار ـ شرایط خروج مایع باهم متفاوت هستند و شامل پروانه، پوسته شافت و ناف پمپ.
ـ دستگاه‌های تخلیه پمپ: برای خالی کردن هوای درون پمپ و لوله‌های خرطومی در هنگام آبگیری از دستگاه تخلیه پمپ که بر روی پمپ نصب گردیده استفاده می‌شود.
ـ انواع مختلف دستگاه‌‌های تخلیه بر روی موتور پمپ‌ها:
۱) دستگاه تخلیه نوع پیستونی
۲) دستگاه تخلیه نوع دودی
۳) دستگاه تخلیه نوع واتررینگ
۴) دستگاه تخلیه نوع دورانی
۵) دستگاه تخلیه نوع واترسیل.
▪ پمپ پالایه Filterpump: نوعی پمپ خلاء که برای یاری دادن به پالایش به‌کار می‌رود. در اصل شبیه تراکم. درین پمپ فواره‌ای از آب مولکول‌های هوا را با خود می‌کشاند و بدین ترتیب فشار را در زیر کاغذ پالایه یا بستر پالایه پائین می‌آورد ولی نمی‌تواند فشار را به پائین‌تر از فشار بخار آب برساند.
▪ پمپ بنزین خودرو: قابل نصب بر روی اتومبیل قطر داخلی لوله ورودی ۷۵/۱۳ و قطر داخلی لوله خروجی ۸/۳ میلیمتر و قطر و ارتفاع کلی به ترتیب ۳۰ و ۶۵ میلی‌متر، فاصله مرکز دو سوراخ طرفین ۵/۶۰ میلی‌متر.
ـ کاربرد: برای انتقال بنزین به کار براتور کاربرد دارد.
▪ پمپ سیرکولاسیون آب: قابل استفاده جهت پمپاژ در هر یک مدار بسته یا از چاه
ـ مشخصات: ۲۲۰ ولت، ۵۰ هرتز ۵% اسب بخار، با ورودی و خروجی یک اینچ و پمپاژ آب به میزان ۴۰ لیتر در دقیقه در ارتفاع ۶ و ۱۰ لیتر در دقیقه در ارتفاع ۳۵ متر.
ـ کاربردها: در مدارهای برج‌های خنک‌کن، کشیدن آب از چاه‌های کم عمق یا رودخانه کاربرد دارد.
ـ برخی از قطعات: بدنه الکتروموتور، استاتور، خازن سیم پیچ‌ راه‌انداز روتور (قفس سنجابی) بلبرینگ دو سر روتور، در پوش ته بدنه الکترو موتور، کاسه نمد در پوش سر پروانه پمپ کننده، ترمینال داخل جعبه تقسیم روی بدنه الکتروموتور، پروانه خنک کننده.
▪ پمپ‌های سانتریفوژی: اساس کار یک سانتریفوژی، استفاده از نیروی گریز از مرگز برای افزایش فشار مایع است. این پمپ متشکل از پره‌ای است که در داخل یک پوسته قرار گرفته و توسط موتور به‌حرکت در می‌آید. محصول در مرکز چرخش پره وارد شده و در اثر نیروی گریز از مرکز بسوی محیط پره حرکت می‌کند. درین نقطه، مایع حداکثر فشار را بدست می‌آورد، و از بخش خروجی بدرون خط لوله رانده می‌شود. در بیشتر پمپ‌های سانتریفوژی بهداشتی، که در صنایع غذائی به‌کار میظروند، از پره‌های دو تیغه استفاده می‌شود. پره‌های سه و چهار تیغه نیز وجود دارد. درآمدی بر مهندسی
▪ پمپ‌های جابه‌جائی مثبت: پمپ جابه‌جائی مثبت با اعماق نیروی مستقیم به مایع محبوس شده فشار لازم برای حرکت محصول مایع را ایجاد می‌کند. جابه‌جائی محصول ارتباط مستقیمی با سرعت بخش‌های متحرکت درون پمپ دارد. از یترو دبی جریان محصول دقیقاً با سرعت رانش پمپ کنترل می‌شود. پمپ دورانی یکنوع جابه‌جائی مثبت است و اگرچه چندین نوع پمپ دورانی وجود دارد، اما طرز کار همگی محبوس کردن بخشی از مایع بین قسمت دوار پمپ و بدنهٔ آن است. این پمپ حجم ثابتی از مایع را از قسمت ورودی به بخش خروجی پمپ آزاد می‌کند. پمپ‌های دورانی شامل پمپ‌های تیغه کشوئی، نوع لوب، دندانه داخلی و نوع دندانه‌ای هستند.
▪ پمپ‌ها و ذره‌ها سازها: پمپ‌های گریز از مرکز عمدتاً به‌خاطر ظرفیت زیاد و قابلیت کاربرد برای مواد ساینده معمول‌ترین انواع پمپ می‌باشند. این پمپ‌ها را می‌توان با یک ملخ کمکی صرفاً در هواپیماهای بال ثابت) یا با موتوری الکتریکی به‌کار انداخت.
▪ پمپ مشعل شوفاژ: چرخ دنده‌ای، قابلیت نصب بر روی مشعل گازوئیل‌سوز مشخصات با ظرفیت ۶۰ کیلوگرم در ساعت، با ورودی و برگشت (MI۴) و خروجی (M۸)
ـ کاربرد: جهت مکش گازوئیل از مخزن و تغذیه مشعل، کاربرد دارد.
▪ پمپ دورانی: در سال ۱۸۱۸ هاریس در ایالت ماساچوست ایالات متحده آمریکا پمپ دورانی گریز از مرکز را اختراع کرد که انتقال مقدار قابل توجهی آب با هدر کم بود. در مقایسه با پمپ‌های رفت و آمدی این طرح، تحول قابل توجهی را در صنعت پمپ‌سازی پدید آورد.
▪ پمپ پالت (Pompe a Palettes) این پمپ در پایان سده نوزدهم و آغاز سده بیستم در آزمایشگاه‌های ایجاد خلاء رایج شد. مخترع آن به درستی معلوم نیست و چون دارای ساختمانی بسیار ساده و استحکام زیاد و عمری طولانی است، از اینرو هنوز هم در لابراتورها مورد بهره‌برداری است.
در داخل یک استوانه توخالی (Stator)، یک استوانه توپر (Rotor)، با قطر کمتر می‌تواند بچرخد. دو استوانه در طول یک مولد با هم مماس هستند و محورهای آنها بر هم منطبق نیست. استوانه‌ داخلی دارای یک شکاف طولی است، که آنرا به دو نیمه مساوی تقسیم می‌کند. عرض این شکاف کم است و درون آن دو صفحهٔ فلزی قرار می‌گیرد که به کمک فنرهائی، دو صفحه به جدار داخلی استوانه بزرگ فشرده می‌شوند و هنگامی‌که Rotor می‌گردد نیروی گریز از مرکز به نیروی فنرها افزوده شده و دو صفحهٔ نامبرده بهتر از جدار استوانهٔ بزرگ می‌چسبند. در بدنهٔ آستاتور دو دهانه تعبیه شده است که جای آنها نسبت به مولد مشترک دو استوانه، تقریباً قرینه یکدیگر است.
یکی از دهانه‌ها به محفظه‌ای که باید تخلیه شود، می‌پیوندد، (دهانه دوم) و دهانهٔ دیگری به محیطی که گاز مکیده شده به وسیله پمپ باید به آنجا گسیل شود، راه دارد، (دهانه بازدم). (دهانهٔ بازدم) غالباً به دریچهٔ مخصوصی مجهز است که از بازگشتن گاز به درون پمپ جلوگیری می‌نماید.
● پمپ مولکولی هولوک (Holweck): پمپ مولکولی در سال ۱۹۱۲ ساخته شده است. ۱۰ سال بعد هولوک موفق شد که پمپ مولکولی دیگری اختراع کند که از پمپ گید کاملتر بود. این پمپ از یک استاتورویک رتور استوانه‌ای ساخته شده است.
تفاوت شاعا رتور با شعاع درونی استاتور از mm ۰/۰۳ تجاوز نمی‌کند. در درون استاتور دو شیار مارپیچی کنده شده است که گودی آنها به تدریج که از وسط به‌طرف دو انتها برویم، کمتر می‌شود.
در وسط اندازهٔ آن برابر ۱۲mm و در انتها، ۵/۰ میلیمتر است. این دو شیار، نسبت به صفحه‌ایکه بر محور استاتور عمود بوده و آن را به دو نیمه مساوی تقسیم می‌کند، قرینه یکدیگر هستند.
مجرای خلاء اولیه به دو انتهای مارپیچ وصل می‌شود و خلاء ثانوی، (فشار پائین‌تر) به وسط استاتور مرتبط می‌شود. رتور به کمک یک موتور با میدان دوار می‌گردد از این رو آن را درون محفظهٔ بستهٔ استاتور قرار می‌دهند.
این پمپ در سال ۱۹۲۶ توسط سیگباهن طرح‌ریزی شد و در سال ۱۹۴۶ Gondet آن را تکمیل کرد. رتور در این پمپ به شکل یک صفحه ساخته شده است؛ و سه شیار مارپیچی که در واقع مؤثر تخلیه است در دو جدار ثابتی که در طرفین رتور قرار دارند، تعبیه شده است. این دو جدار تشکیل استاتور را می‌دهد.
۱) اولین پمپ دیفوزیون: اصول پمپ‌های دیفوزیون اول بار در سال ۱۹۱۵، توسط گید پی‌ریزی شد. در این پمپ‌ها که می‌توان آنها را نوعی پمپ مولکولی نامید به مولکول‌هائی که باید تخلیه شوند، ضربه‌هائی از طرف مولکول‌های یک بخار که آنرا شاره تخلیه کننده می‌نامند، وارد می‌شود. در اثر این ضربه‌ها مولکول‌ها در امتداد معینی که به ناحیهٔ خلاء اولیه منتهی می‌شود، گسیل می‌شوند.
۲) شاره‌های تخلیه کننده، در پمپ‌های دیفوزیون: از ابتدای پیدایش پمپ‌های دیفوزیون غالباً بخار جیوه را جهت تخلیه انتخاب کرده‌اند. دلیل این انتخاب مزایای زیر است:
۱) جیوه در شرایط عادی از درجه حرارت و فشار مایع است و در خلاء یک میلیمتر جیوه و حدود ۲۰c درجه حرارت، به آسانی بخار می‌شود.
۲ چون سنگین است و ظرف خود را آغشته نمی‌کند، به آسانی در پمپ‌ها جریان پیدا می‌کند.
۳) اکسیدهای جیوه، در خلاء به آسانی تجزیه می‌شوند. از اینرو، مقاومت پمپ‌های جیوه‌ای در برابر تماس هوا اگر زمان طولانی نباشد، زیاد است.
۴) جیوه مایع گرما را خوب هدایت می‌کند. از اینرو دیگ جیوه پمپ‌ها دارای ساختمان ساده‌ای هستند.
۵) بخار جیوه به آسانی روی جدار سرد منجمد می‌شود و فشار بخار آن در ۲۰ درجه سانتیگراد حدود ۱۰به توان ۳ـ میلیمتر جیوه است. این فشار در موارد صنعتی کاملاً کفایت می‌کند.
▪ پمپ‌ روغن‌کاری ـ ساختمان
۱) صافی پمپ ـ صافی مانع از ورود جرم و کثافات بدرون پمپ و قسمت‌های روغنکاری می‌شود.
۲) پمپ ـ در داخل پوسته‌ای دو چرخ دندانه قرار دارد. چرخش چرخ دندانه‌ها مایه مکش روغن از تشتک روغن می‌شود. روغن از پمپ بسوی لوله‌های روغنکاری تحت فشار می‌رود. میله وسط پمپ (محور) ـ سر میله پمپ یک چرخ دندانه‌دار، وجود دارد. چرخ دندانه‌دار با با چرخ دندانهٔ میل سوپاپ درگیر است. میلهٔ وسط ضمن چرخش پمپ را می‌چرخاند.
۳) سوپاپ روغن ـ در برخی از پمپ‌های روغن سوپاپ ویژه‌ای در نظر گرفته شده است. سوپاپ مانع از بالا رفتن فشار روغن از حد معین می‌شود.
۴) لوله‌های باریکی که روغن را به قسمت‌های مختلف می‌رساند.
پمپ روغن و صافی که در بیشتر اتومبیل‌ها دیده می‌شود دنده‌ای است و از بدنه و میله وسط پمپ ـ دو عدد دنده و سوپاپ کنترل ـ میله پمپ از پائین وصل بیکی از دو دنده داخلی پمپ است و از بالا یا خود دنده دارد و دنده‌اش با دنده مورب میل سوپاپ درگیر است و توسط میل سوپاپ می‌گردد یا اگر هم دنده نداشته باشد انتهای میله توسط شیاری به میله دلکو وصل می‌شود و هنگامی که میل سوپاپ دلکو را می‌گرداند به‌طور غیر مستقیم پمپ را هم به‌کار می‌اندازد.

منبع : مطالب ارسال شده