بازگشت کینز

شماری از مهم‌ترین و برحسته‌ترین اقتصاددانان امریکا طی بیانیه و نامه‌ی سرگشاده‌ای خطاب به کنگره و سنای امریکا خواهان تصویب بسته‌ای انگیزشی به منظور پیشگیری از افزایش شدید بی‌کاری و کاهش سریع تولید ناخالص داخلی شدند. در میان این اقتصاددانان که بیش از ۳۷۵ تن هستند نام شماری از برندگان نوبل اقتصاد در سال‌های گذشته مانند جوزف استیگلیتز، رابرت سولو و جورج اکرلف دیده می‌شود.
آنچه در این نامه که هجدهم نوامبر (۲۸ آبان‌ماه) منتشر شد بیش از هر چیز آشکار است تاکید اقتصاددانان در مجموعه سیاست‌هایی کینزگرایانه‌ای است که کم‌وبیش در سه دهه‌‌ی اخیر با تفوق نولیبرالیسم و دیدگاه‌های پول‌گرایانه از صحنه‌ی سیاست‌های اقتصادی حذف شده بود. پیشنهاد سیاست‌هایی مانند پرداخت بیمه‌ی بیکاری، تحریک تقاضا، استفاده از ابزارهای کسری بودجه برای تحریک سرمایه‌گذاری، در حقیقت نواختن ناقوس مرگ سیاست‌گذاری‌های نولیبرالی است. از این رو، این نامه نشانه‌ی آشکار دیگری از تضعیف روزافزون بنیادگرایی بازارگرا و دیدگاه‌های نولیبرالیستی در صحنه‌ی دانشگاهی و فکری است.
متن کامل نامه‌ی اقتصاددانان خطاب به رییس کنگره، جناح‌های اقلیت و اکثریت کنگره و سنای امریکا نوشته شده به شرح زیر است:
ـ ما، اقتصاددانان امضا‌کننده‌ی ذیل، تاکید می‌کنیم که کنگره هرچه سریع‌تر بسته‌ی انگیزشی جدیدی به تصویب برساند. ضرورت حل‌وفصل بحران مالی یاعث سلب توجه از اقتصاد «واقعی» شده است. اما جدیدترین داده‌ها به روشنی نشان می‌دهد که اقتصاد وارد رکودی جدی می‌شود که نقطه‌ی آغاز آن سقوط ساخت‌وساز مسکن بود و به سبب فلج‌شدن بازارهای اعتباری تشدید شد. بدون پاسخ سریع و موثر دولت اقتصاد همچنان در مارپیچی نزولی حرکت می‌کند که به افزایش شدید بیکاری و کاهش سریع تولید ناخالص داخلی می‌انجامد.
شدت بالقوه‌ی کسادی نشان‌دهنده‌ی آن است که ۲ تا ۳ درصد تولید ناخالص داخلی (۳۰۰-۴۰۰ میلیارد دلار) برای برانگیختن تقاضا با هدف هزینه‌سازی سریع این مبلغ مناسب است. فهرست هدف‌ها شامل این موارد است:
الف) کمک به دولت مرکزی و دولت‌های محلی که با توجه به کاهش درآمدها ناگزیر از منابع اضطراری هستند؛
ب) گسترش بیمه‌ی بیکاری و افزایش سایر مقرری‌هایی که خانوارهای کم‌درآمد و میانه‌درآمدی را هدف قرار دهد که احتمالاً به سرعت آن را هزینه می‌کنند؛
پ) حرکت در جهت طرح‌های زیرساختاری که پیش‌تر برنامه‌ریزی شده و در جدول زمانی قرار دارد؛ و
ت) تدارک اعتبارات مالیاتی و حمایت‌های دیگر از طرح‌های «سبز» که می‌توان به سرعت انجام داد، مانند نوسازی و نصب تجهیزاتی در خانه‌ها و شرکت‌ها برای افزایش کارایی انرژی
افت سریع تقاضا بر اثر سقوط حباب مسکن و انهدام ثروت مالی بدان معناست که دلیلی ندارد که نگران باشیم افزایش کسری نرخ‌های بهره را افزایش دهد و سرمایه‌گذاری خصوصی را تضعیف کند. به احتمال بسیار بیشتر بسته‌ی انگیزشی موثر با بهبود چشم‌اندازهای افزایش فروش و سودآوری سرمایه‌گذاری را تشویق می‌کند.
با توجه به ریسک بالقوه‌ی اندک و مزایای بالقوه‌ی بسیار، حرکت سریع و قاطعانه‌ی کنگره از اهمیت بسیار برخوردار است. تاخیر تنها می‌تواند رکود را عمیق‌تر و طولانی‌تر می‌سازد.

برگردان: پرویز صداقت

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ توسعه