بیل را بکïش

۳۳ سال پس از تاسیس مایکروسافت، بیل گیتس به زودی این موسسه عظیم را ترک می کند. این جدایی به معنی پایان یک عصر خواهد بود، چرا که گیتس به تنهایی نمی رود. جفری رایکس مدیر بخش تجاری و فردی که در عرصه نرم افزارهای «ورد»، اکسل، پاور پوینت و اوت لوک نقش بزرگی داشته هم تصمیم به خداحافظی گرفته است. بروس جف و چارلز فیتزجرالد دو نفر از مردان کلیدی موسسه هم قرار است فعالیت شان را در شرکت دیگری پی بگیرند.
آیا این به معنی جدایی مغزهای متفکر از مایکروسافت است؟ در صنعتی که دائماً در حال نو شدن است، چنین حرکتی خیلی طبیعی به نظر نمی رسد و حال همه از خود می پرسند شرکتی که در این سال ها پیشاهنگ این عرصه بوده، برای رقابت با حریفان بی رحمش دست به چه نوآوری می زند؟ آیا ثروتمندترین مرد سابق جهان، این شرکت را در روزهایی که با سخت ترین چالش ها مواجه است، تنها نمی گذارد؟
مایکروسافت تا امروز مانند ماشینی روغن کاری شده، عملکرد بدون نقصی داشته است. یک قصه واقعی از موفقیت. گیتس، جوانی نابغه از خانواده یی مرفه در ساحل غربی امریکا، در سال ۱۹۷۳ وارد دانشگاه هاروارد می شود. او هنوز بیست سال هم ندارد و در حالی که دوستانش در کلاس های درس به مجادله مشغولند، او طرحی استثنایی در ذهن دارد. او می خواهد محاسبه گرهای غول پیکری را که شرکت IBM به موسسات بزرگ می فروشد، در اختیار عموم قرار دهد؛ یک کامپیوتر برای هر خانه، گیتس و دوست دوران کودکی اش، پل آلن، خیلی زود فهمیدند که تلاش برای ساخت خود کامپیوترها بیهوده است و مهم تر از آن، نرم افزاری است که این کامپیوترهای خانگی برای ارتباط با کاربر به آن نیاز دارند. پل آلن با یادآوری آن دوره که آنها در نبرد با شرکت اپل بر سر تکمیل سریع تر پروژه شان رقابت داشتند، می گوید؛ «شب ها برای صرفه جویی در وقت روی زمین می خوابیدیم.»
بقیه داستان را دیگر همه می دانند. مایکروسافت با تکیه بر توافقی که با سازندگان کامپیوتر داشت و هنوز هم منشاء مشاجرات فراوانی است، موفق شد برنامه هایش را در ۹۰ درصد دستگاه ها مستقر کند و شرایط نابرابری را در صنعت کامپیوتر به وجود آورد. مایکروسافت شرکتی است که هر مدیر تجاری رویای آن را در سر دارد. موسسه تحقیقاتی گارتنر در این باره می نویسد؛ «موسسه یی که در جهان ۷۹ هزار کارمند دارد، در حال حاضر به خوبی می تواند از ثروت چند ۱۰ میلیارد دلاری اش محافظت کند.» مایکروسافت در سال ۱۹۸۶ و ۱۰ سال پس از پیدایش اش، وارد بورس نزدک شد. اکثر سرمایه گذاران برای خرید سهام آن پیشقدم شدند و در همان روز بیل گیتس که هنوز حدود ۱۰ درصد سهام شرکت را در اختیار داشت، میلیاردر شد.
از آن زمان همه چیز به خوبی سپری شده، ولی آیا وضعیت به همین ترتیب ادامه خواهد داشت؟ امیل رایلی تحلیلگر موسسه تحقیقاتی ژوپیتر می گوید؛ «در حالی که این صنعت دائماً در حال نو شدن است، مایکروسافت خیلی دیر متوجه شد که اینترنت نزد عامه مردم چه اهمیتی پیدا کرده است. هرچند هنوز هم ۸۰ درصد درآمد سیستم عامل ها، نرم افزارهای اداری و سرورها که موتور کامپیوتر را تشکیل می دهند، به این شرکت تعلق دارد.»
● نقطه ضعفی به نام اینترنت
زمانی که در سال ۱۹۹۹ گروه استیون اسپیلبرگ قدم به مرکز تحقیقات مایکروسافت گذاشت تا صفحه های حسگر را مشاهده کند و از آن برای ساختن فیلم «گزارش اقلیت» الهام بگیرد، انگار به گذشته یی دور تعلق دارد. هنریک مالوار یکی از محققان موسسه، در یادآوری این ماجرا می گوید؛ «این طرح در یکی از هفته های فکر پیدا شده بود؛ هفته یی که بیل گیتس خودش را با ده ها طرح تحقیقاتی محبوس می کرد تا آنها را بررسی کند. طرح هایی که از طرف محققان موسسه فرستاده می شود.» این نشان می دهد که این غول نرم افزاری که سالانه ۷ میلیارد دلار برای تحقیقات هزینه می کند، هنوز قدرتش را حفظ کرده است. حدود ۸۰۰ محقق در چند مرکز تحقیقاتی موسسه فعالیت دارند.
ردموند، مقر اصلی مایکروسافت، سیلیکون ولی در کمبریج که دفتر تحقیقاتی اروپایی موسسه محسوب می شود، در بنگلور هند و پکن. از دستاوردهای این مراکز می توان به مصحح دستور زبان برای برنامه آفیس و برنامه ضدمزاحم برای هات میل اشاره کرد که می تواند روزانه ۲/۳ میلیارد پیام را متوقف کند و نرم افزاری است که صدای موسیقی درون اتومبیل را تنظیم می کند؛ کشفیاتی مهم هرچند قبلاً توسط دیگران پیدا شده بودند. در حالی که مایکروسافت در پنج سال گذشته نتوانسته اهمیت اینترنت نزد عامه مردم را به درستی پیش بینی کند آیا از غفلت دیگری در امان است؟ پاسخ این سوال در تک فست، وعده گاه ملاقات مغزهای عرصه کامپیوتر که یافته هایشان در زمینه های مختلف را عرضه می کنند، مشخص خواهد شد.
تردیدی نیست که سیستم های عامل مایکروسافت هر دو، سه سال یک بار (۹۵ ، ۹۸، میلینیوم، XP و ویستا) به روز می شوند، ولی تنوع عمده یی در آنها دیده نمی شود. در همین زمان رقیبانی که برخی از آنها ده سال قبل حتی وجود خارجی نداشتند، خلاقیت فوق العاده یی نشان داده اند.
نکته سرنوشت ساز در این زمینه تحقیق درباره اینترنت است. براساس آمار سایت «آرشیو» در حال حاضر ۸۵ میلیارد صفحه اینترنتی وجود دارد. این عرصه خوبی برای جذب آگهی است و گوگل، یکه تاز اینترنت در سال ۲۰۰۷، از این طریق توانسته ۸ میلیارد دلار سود کند. مایکروسافت اما با تاخیر عمل کرد و هرچند در سال ۲۰۰۶ موتور جست وجوی «لایو سرچ» را ارائه کرد تنها ۳ کامپیوتر از ۱۰ کامپیوتر جهان از آن استفاده می کند.
غفلت دیگر مایکروسافت در زمینه اینترنت به فروش موسیقی بازمی گردد. این بار اپل رقیب دیرینه این موسسه است که با ارائه «آی پاد» در سال ۲۰۰۱ توانست از حریف سبقت بگیرد. این دستگاه پخش موسیقی به تنهایی انقلاب بزرگی محسوب نمی شود، ولی به کاربر اجازه پخش موسیقی های برداشته شده از اینترنت را می دهد و با سیر نزولی فروش لوح های فشرده موسیقی، همسو است.
موسسه استیو جابز از سال ۲۰۰۱ و با افتتاح سایت اینترنتی Itunes توانسته سه میلیارد آهنگ هر کدام به قیمت یک دلار را بفروشد. مایکروسافت هم تلاش کرده بانک موسیقی خودش (Zune) را عرضه کند که هنوز در اروپا آغاز به کار نکرده است. یکی از کارمندان سابق مایکروسافت در انتقاد از این سیاست منفعلانه می گوید؛ «در حالی که رقیبان در حال نزدیک شدن هستند، مایکروسافت با نگاه کردن به آینه عقب زمان زیادی را از دست می دهد.»
نگرانی درباره مایکروسافت که در بورس هم فعالیت کمتری نسبت به رقیبانش، اپل و گوگل، دارد زمانی بیشتر می شود که در زمینه سیستم عامل، عرصه انحصاری اش هم مورد تاخت و تاز رقیبان قرار گرفته است. در این مورد جدی ترین رقیب لینوکس است که توسط لینوس توروالدز فنلاندی اختراع شده و توسط نرم افزارهایی که توسط محققان سراسر جهان نوشته می شود، غنی تر شده است. این مدلی کاملاً متضاد با مدل بیل گیتس است؛ سیستم عاملی که برای همه باز است و هر کسی می تواند آن را تغییر دهد. فهم این روش تا مدت ها دشوار بود ولی سرانجام عموم مردم هم می توانند از آن استفاده کنند. آخرین مدل کامپیوتر ایسوس هم که با قیمت زیر ۲۰۰ یورو عرضه می شود و با سیستم عامل لینوکس کار می کند، در امریکا با استقبال فوق العاده یی روبه رو شده و فروش آن در اروپا هم به زودی آغاز شده است.مایکروسافت در زمینه بازی های کامپیوتری هم خلاقیت چندانی نشان نداده و موفقیت بزرگی در کارنامه اش دیده نمی شود.بدین ترتیب این موسسه سی ساله برای اینکه بخواهد در سی سال آینده هم در این عرصه بدرخشد، باید همه را شگفت زده کند.
در گنجه موسسه می توان به «شناسایی صوتی» به عنوان یک برگ برنده اشاره کرد ولی این پروژه قدیمی هنوز به بار ننشسته است. جالب تر از آن قلمی برای نوشتن مستقیم روی صفحه نمایشگر است و منجر به حذف کامل ماوس می شود. همچنین می توان به نوآوری هایی که در ویستا پیش بینی شده اند، اشاره کرد. نبرد دنیای انفورماتیک در عرصه های جدیدی پیگیری می شود. اخیراً مایکروسافت اختراعی را ثبت کرده که کاربر به کمک آهنگ تنفس و نبض اش، می تواند تشخیص دقیقی از وضعیت سلامتی اش داشته باشد و راهی برای تشخیص زودهنگام بیماری هاست. اما مایکروسافت برای موفقیت در این سنگر جدید باید عجله کند، چرا که گوگل هم به فکر ارائه مشاوره بیولوژیکی به کمک کامپیوتر است. این بار مایکروسافت می خواهد تا لحظه آخر به این مبارزه ادامه دهد، ولی باید چشمش بیشتر به افق باشد تا آینه عقب... تلاش رقیبان برای انهدام امپراتوری مایکروسافت .

آرمن ساروخانیان

منبع : روزنامه اعتماد