ترسیم نمودار سلامتی

شست وشوی مرتب و صحیح دست ها، روشی آسان برای پیشگیری از ابتلا به انواع عفونت ها و انتقال بیماری ها است. شستن دست ها عادتی ساده است که در سلامتی افراد نقش مهمی دارد.
بسیاری افراد اغلب شست وشوی دست ها را فراموش کرده یا بدون توجه به روش صحیح، دست های خود را می شویند. در حالی که عدم توجه به این عادت مهم، موجبات پیدایش انواع بیماری ها را فراهم می سازد.
● ضرورت شست و شوی صحیح
دکتر مهرناز رسولی نژاد، متخصص بیماری های عفونی ضرورت شست وشوی صحیح دست ها را برای حفظ سلامتی بدن ضروری می داند و معتقد است شست وشوی صحیح دست باید با صابون های قالبی یا مایع استاندارد که دارای شماره ثبت وزارت بهداشت باشد، انجام گیرد.
دمای آب بهتر است ولرم باشد، استفاده از صابون های گلیسیرینه یا صابون بچه در مقایسه با صابون های مایع، توصیه می شود.
مصرف صابون های مایع در طول روز، باعث خشکی پوست دست می شود.
این متخصص اضافه می کند: توصیه می شود صابون های قالبی را در مکانی خشک قرار دهید، زیرا رطوبت باعث جذب میکرب می شود.
در صورت استفاده از صابون های مایع، بهتر است ظرف محتوی صابون را پس از مصرف دور انداخته یا آن را کاملاً شسته و قبل از استفاده مجدد خشک کنید.
دکتر رسولی نژاد، در خصوص انتقال بیماری های ناشی از تماس دست آلوده، معتقد است: سرماخوردگی، آنفلوآنزا و اسهال از جمله بیماری هایی هستند که به راحتی از طریق انتقال ویروس ها و باکتری ها ایجاد می شوند و زمینه ساز ابتلا به بیماری های مهلک مانند سرطان، ذات الریه و بیماری های قلبی خواهند بود.
همچنین ابتلا به مسمومیت ها و بیماری های ناشی از باکتری های موجود در موادغذایی مانند ای کولی و سالمونلا از پیامدهای عدم شست وشوی دست ها به روش صحیح است.
نیما خرم آبادی دکترای باکتری شناسی پزشکی، انتقال بیماری های شایع گوارشی بویژه در فصول گرم را از عوارض عدم شست وشوی دست می داند و معتقد است، در اماکن عمومی مانند اداره ها، مدارس، رستوران ها و ‎.‎.‎. امکان انتقال میکرب از طریق دست های آلوده بیشتر از محل های دیگر است.
دست های مرطوب یا چرب بیشترین پتانسیل جذب میکرب را دارند و در صورتی که با محل تجمع میکرب ها تماس پیدا کنند، به سرعت باعث انتقال بیماری می شوند.
دکتر خرم آبادی اضافه می کند: سیستم ایمنی بدن افراد در انتقال بیماری ها بی تأثیر نیست، کودکان و سالمندان در مقایسه با دیگران بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های گوناگون هستند، از این رو آموزش صحیح شستن دست ها به کودکان، در پیشگیری از ابتلا به انواع عفونت های ویروسی و باکتریایی مؤثر است.
دکتر رسولی نژاد با تأکید بر ضرورت شست وشوی دست به دفعات مکرر در طول روز در بین دانش آموزان اضافه می کند: عمل شست وشوی دست در کودکان باید به صورت عادت درآید.
برای تشویق کودکان به شستن دست ها می توان از روش های مختلف مانند استفاده از صابون های رنگین، معطر و مخصوص کودکان و خواندن آوازهای کودکانه هنگام شست وشوی دست استفاده کرد.
متخصص بیماری های عفونی معتقد است: دانش آموزان باید پس از رفتن به دستشویی، پس از بازی کردن در زنگ های تفریح یا ورزش و پیش از غذاخوردن دست های خود را شسته و هرگز قبل از شستن دست ها آنها را داخل دهان نبرده یا به چشم هایشان نمالند.
دکتر نیما خرم آبادی، در خصوص انتقال بیماری ها از طریق شیر آب آلوده در مدارس می گوید: امکان انتقال عفونت ها و بیماری ها از طریق شیر آب عمومی واقع در دستشویی مدارس کم است و شست وشوی صحیح دست پس از رفتن به توالت در پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری های عفونی و انگلی مؤثر است.
دکتر رسولی نژاد در خصوص بهترین روش برای زدودن میکرب ها و شستن دست ها می گوید: بهتر است ابتدا دست ها را با آب گرم و روان خیس کرده و با استفاده از صابون، کف آلود کنید.
سپس به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه تمام سطوح دست، لابه لای انگشت ها و زیر ناخن ها را با استفاده از کف صابون شسته تا میکرب ها از روی سطح دست پاک شوند.
این متخصص اضافه می کند: هدف از شست وشوی دست ها، از بین بردن میکرب ها نیست، بلکه هدف شست وشو و دفع آنها از محیط دست است.
دکتر خرم آبادی، مواد خام غذایی مانند گوشت قرمز یا سفید، تخم مرغ و ‎.‎.‎. را از منابع مهم انتقال بیماری انگلی، تب مالت و ‎.‎.‎. می داند و توصیه می کند شست وشوی دست ها پس از تماس با مواد غذایی خام ضروری است و از ابتلا به انواع بیماری ها پیشگیری می کند.
این متخصص، استفاده از ژل های ضدعفونی کننده حاوی الکل را در مواقعی که امکان دسترسی به آب و صابون وجود ندارد در پیشگیری از انتقال آلودگی و میکرب ناشی از تماس دست آلوده مؤثر می داند و معتقد است: استفاده از ژل های ضدعفونی کننده یا دستمال های شست وشوی دست، بهتر است تنها در مواقع ضروری انجام گیرد، زیرا استفاده مداوم از این گونه مواد، به پوست دست آسیب رسانده و باعث خشکی آن می شود.
● روش صحیح
بهترین روش برای شست وشوی صحیح دست ها استفاده از آب و صابون یا پاک کننده های حاوی مواد ضدعفونی کننده است.
دست ها را با آب ولرم مرطوب کرده و سپس آنها را به صابون آغشته کنید.
دست ها را حداقل به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه با صابون بشویید.
تمام سطوح اعم از کف دست، پشت دست، مچ و لابه لای انگشتان را با صابون شسته و با آب ولرم آبکشی کنید سپس دست ها را با دستمال کاغذی یا حوله های یکبار مصرف خشک کنید.
اگرچه عاری نگه داشتن دست ها از میکرب ها و ویروس ها غیرممکن است اما شست وشوی دست ها در مواقع زیر ضروری است.
ـ پس از رفتن به دستشویی
ـ پس از تعویض پوشک یا کهنه بچه
ـ پس از تماس با حیوانات
ـ قبل و بعد از تهیه و طبخ غذا
ـ قبل از غذاخوردن
ـ پس از عطسه کردن یا سرفه کردن
ـ قبل و بعد از تماس با افراد بیمار یا مجروح
ـ قبل و بعد از استفاده از لنز
ـ پس از جابه جایی زباله
ـ هنگام مراجعه به اماکن عمومی مانند ایستگاه اتوبوس و رستوان ها
ـ هنگام استفاده از وسایل نقلیه مانند تاکسی، اتوبوس، قطار و.‎.‎.
‌● کودکان و شست وشوی دست
والدین با نظارت بر نحوه رعایت بهداشت کودکان می توانند از ابتلای کودکان به انواع بیماری ها پیشگیری کنند. کودکان با تقلید از والدین و اطرافیان از آنها الگوبرداری کرده و مانند آنها رفتار می کنند.
به منظور تشویق و ایجاد عادت عمل شست وشوی دست ها، می توانید یک نمودار از نحوه صحیح شست وشوی دست روی یک مقوای رنگی تهیه کرده و با رسم اشکال مختلف و رنگی، آن را روی دیوار در محل شست وشوی دست نصب کنید.
همچنین طرح های تشویقی مانند برگزاری مسابقه میان فرزندان یا فرزند و پدر و مادر توصیه می شود.
برای نمونه می توان پیشنهاد داد، هر کسی که دست هایش را تمیزتر بشوید یا مدت زمان بیشتری را برای شستن دست ها صرف کند، برنده است و به او جایزه تعلق می گیرد.
● چند نکته
ـ همیشه دست ها را خنک نگه دارید. رطوبت باعث رشد سریع میکرب ها می شود.
ـ استفاده از محلول های ضدعفونی کننده بخصوص در فصل گرما.
ـ حتی الامکان از حوله های یکبار مصرف یا دستمال استفاده کنید.
ـ استفاده از صابون های مایع به جای نوع جامد آن توصیه می شود.
ـ استفاده از حوله به صورت مشترک بخصوص در بین کودکان، باعث انتقال سریع میکرب ها و ویروس ها می شود.

مریم بهریان

منبع : روزنامه ایران