بررسی علل افزایش الودگی های زیست محیطی

قرن ها پیش سعدی شاعر نامدار ایرانی گفته بود اگر باران به کوهستان نبارد ـ به سالی دجله گردد خشک رودی ! اما اکنون باید از نظر آن جناب استفاده کرد و گفت که اگر باران به این تهران و شهرهای بزرگ کشور نبارد و یا بادی نوزد مردم همین شهرها نه از خشکسالی که از آلودگی هوا خفه خواهند شد.
اگر کمی به شرایط شهری چون تهران در یکی ـ دو هفته اخیر دقت کنیم درخواهیم یافت که علیرغم وجود بارش های مناسب جوی در پاییز عمر مردم تهران بخاطر استنشاق انبوهی از گازهای سمی همچون دی اکسید کربن منواکسید کربن سرب ذرات بسیار خطرناک آزبست موجود در لنت ترمزها و ذرات لاستیک خودروها در حد فراوان تحلیل رفته است که افزایش شمار بیماران قلبی و عروقی و تنفسی که در چنین روزهایی بیشتر روانه بیمارستانها و مراکز درمانی می شوند گواه روشنی از این مدعاست .
شرایط ویژه جغرافیایی تهران و شرایط فصلی و تغییرات آب و هوایی اگرچه علت اصلی تجمع آلودگی در فضای تهران محسوب می شود اما آنچه که اهمیت دارد این است که این آلودگی در همین محیط تولید می شود و از شهرهای دیگر به تهران نمی رسد و در چنین حالی خود کرده را تدبیر نیست و تنها خود ساکنان این شهر بدقواره باید آستین همت بالا زده و برای مقابله جدی حرکت کنند و هر یک علاوه بر همت خود از دستگاههای اجرایی نظارتی و در نهایت از دولت بخواهند که برای مقابله با آلودگی هوای تهران کوتاهی نکنند.
کارشناسان در کنار حضور گسترده صنایع آلوده کننده فضای تهران در اطراف شهر و حجم فراوان دودکش بخاریها در فصول سرد سال یکی از علل اصلی بروز آلودگی هوای شهر تهران را تردد میلیونها خودرو و موتورسیکلت مینی بوس اتوبوس و کامیون در تهران می دانند که البته سالانه حدود ۵۰۰ هزار دستگاه نیز به این تعداد اضافه می شود و میزان از رده خارج کردن خودروهای فرسوده را هم که همه شاهد هستیم که چه حرکت لاک پشتی دارد.
براساس بررسی پائین آلودگی هوای تهران مشخص شد که حدود ۸۰ درصد از آلودگی ها مربوط به تردد خودروها و تجمع خودروهای روشن در بزرگراهها و میادین و خیابانهای تنگ و باریک و غیرهندسی تهران است .
علاوه بر آن از رده خارج کردن خودروهای فرسوده کماکان در حد ابتدایی طرح قرار دارد زیرا با آنکه قرار بود در سال گذشته ۲۰۰ هزار خودروی فرسوده در تهران از رده خارج شود این رقم تنها به ۴۰ هزار دستگاه رسید که شرکت های خودروساز هنوز هم به دنبال طلب خود از کمک دولت هستند و هنوز این کمک ها به دست آنها نرسیده که با امیدواری به کار خود سرعت بخشند و طبق برنامه هر سال ۲۰۰ هزار خودرو فرسوده را از رده خارج سازند.
آلودگی هوای تهران اخیرا دوباره به وضع بحران رسید و حتی سازمان بازرسی کل کشور از آن به عنوان معضلی ملی و تهدیدی جدی علیه سلامت بخشی از مردم کشورمان یاد کرد طی اطلاعیه ای درباره این وضعیت نگران کننده آورده است : براساس شاخص های پایداری محیط زیست ایران در بین ۱۴۶ کشور جهان در ردیف ۱۳۲ قرار دارد و میزان آلاینده ها ۸ ۲ برابر استانداردهای جهانی است .
آلودگی - لطیف نکویی: قرار است تا سال ۲۰۱۰ دفن زباله در کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه ممنوع اعلام شود.به عبارتی تا کمتر از چهار سال دیگر ما باید در دفع زباله های صنعتی و زباله های شهری و... به تکنولوژی جدید برسیم.
این در حالی است که بر اساس آمار و ارقام مختلف سرانه تولید زباله هر شهروند تهرانی در حدود ۸۵۰ گرم است.از سویی یکی از مناطق نزدیک به شهر نیز به عنوان محلی برای تخلیه زباله های تهران قلمداد شده است. حضور کارخانه های متعدد صنعتی در مجاورت این شهر بزرگ معضلی دیگر به وجود آورده است.
در کنار همه اینها با تولید زباله های بیمارستانی که عوارض زیست محیطی گسترده تری دارد نیز بر همه این مشکلات افزوده می شود.
با این وجود آیا می توان براساس این پیش بینی امیدوار بود که در چهار سال آینده تمام مشکلات تهران در این حوزه رفع شود و ما به جمع کشورهای پاکیزه به لحاظ زیست محیطی ملحق شویم؟
می گویند حفظ محیط زیست، حفظ زندگی انسان ها است و در این بین برای پایداری این زندگی، تک تک مردم وظیفه دارند تا در حفظ محیط زیست تلاش و کوشش خود را به کار برند اما وقتی مسئولان و مدیرانی که نقش اصلی در ترویج حفاظت از محیط زیست دارند، نسبت به تخریب هایی که در محیط زیست اطرافشان انجام می شود، بی تفاوت هستند، چگونه می توان از مردم انتظار داشت که از این مسئولان درس حفظ محیط زیست بگیرند؟
ماجرای چند ساله تخلیه زباله های چند کارخانه خودروسازی در حاشیه شهر تهران در کنار مناطق مسکونی و کشاورزی آن هم در پیش چشم مسئولان اداره محیط زیست، شهرداری و فرمانداری اسلامشهر از جمله موضوع هایی است که در چند سال اخیر به یک موضوع عادی برای مردم این منطقه تبدیل شده است چرا که ساکنان این منطقه وقتی مشاهده کردند با وجود اعلام تخلفات و تخلیه زباله های صنعتی کارخانه های خودروسازی در مناطق مسکونی و کشاورزی به مسئولان محیط زیست و شهرداری، هیچ اقدام بازدارنده ای برای مقابله با این تخلفات انجام نشده است، به این نتیجه رسیدند که خود باید با شکایت از این مسئولان به مراجع ذی ربط به دنبال جلوگیری از ادامه تخلیه زباله ها در محل زندگی شان باشند.
اما وقتی نامه شکایت آنها به فرمانداری شهر مذکور هم بدون نتیجه ماند، تنها امید خود را برای طرح و اعلام این تخلفات به گوش مسئولان بالاتر، با استفاده از مطبوعات و رسانه ها دیدند.
ماجرای تخلیه زباله های کارخانه های خودروسازی در منطقه حاکی از انتقال و تخلیه ماهیانه ۱۵۰۰ تن زباله در قالب بیش از ۴۰ سرویس کامیون زباله در چند مکان از جمله یک زمین کشاورزی در انتهای خیابان چمران در سعیدآباد شهریار، کنار ریل راه آهن(پشت کارواش) و دیگری در همین خیابان در کنار کارخانه آسفالت سازی است.
در حال حاضر به جز این مناطق، در هفته های اخیر تخلیه زباله های شرکت های خودروسازی به منطقه احمدآباد مستوفی در اسلامشهر، روستای رضی آباد و جاده شورآباد(گاراژ شاهسوند) نیز کشیده شده است.
مسئله مهم در خصوص انتقال این زباله ها به منطقه ذکر شده، غیرقانونی بودن انتقال این زباله ها به خارج از تهران است چرا که طبق قانون این زباله ها باید در منطقه کهریزک دفن شود.
آنچه که در چند روز اخیر باعث افزایش اعتراض ها و انتقادهای ساکنان مناطق مورد نظر شده گرمای هوا است که باعث افزایش آلودگی های زیست محیطی و همچنین ایجاد محیط مناسب برای زاد و ولد جانوران موذی مانند موش و سگ های ولگرد شده است.
انتقال و تخلیه زباله های شرکت های خودروسازی به مناطق مسکونی یاد شده از سوی پیمانکارانی انجام می شود که در چند سال اخیر توانسته اند بدون هیچ برخوردی از سوی مسئولان زیست محیطی و شهرداری اسلامشهر همچنان به کار خود ادامه دهند.
نکته دیگر در فعالیت این پیمانکاران خرید و فروش زباله از کارخانه های خودروسازی است که اصولاً خرید و فروش زباله بر خلاف قانون بوده و هیچ شرکت و سازمانی حق فروش زباله های خود به پیمانکاران بخش خصوصی را ندارد و زباله ها باید برای بازیافت به منطقه کهریزک برده شوند.
از سوی دیگر این پیمانکاران بدون هیچ ضابطه ای با سوءاستفاده از فقر مالی برخی از اتباع مهاجر افغانی که با حداقل دستمزد مشغول به کار می شوند از این مهاجران به طور گسترده و به صورت خانوادگی به همراه زنان و کودکانشان برای بازیافت این زباله ها بدون رعایت نکات ایمنی و بهداشتی استفاده می کنند.
پیمانکاران بخش خصوصی بدون داشتن محل مناسب و مسقف مورد نیاز برای بازیافت زباله ها و بدون رعایت اصول بهداشتی و زیست محیطی اقدام به بازیافت و دفن زباله در مناطق ممنوعه کرده به نحوی که نارضایتی عمومی را در سطح شهرستان اسلامشهر (مناطق تخلیه زباله) فراهم آورده اند.
با بررسی میزان ارقام رد و بدل شده ریالی در جابه جایی این زباله ها، یکی از علل بی توجهی مسئولان ذی ربط در جلوگیری از تخلیه زباله ها در مناطق مسکونی و کشاورزی مشخص می شود.
این پیمانکاران هر سرویس زباله را بر اساس ارزش زباله های کارخانه های خودروسازی از ۱۵ هزار تومان تا ۶۰ هزار تومان خریداری کرده و آن را در مناطق تخلیه زباله به مهاجران افغانی به قیمت حدود ۱۵۰ هزار تومان پیش فروش! می کنند تا مهاجران بتوانند با بازیافت آن به درآمدی نیز دست یابند.
حال محاسبه روزانه ۴۰ سرویس زباله با تفاوت قیمت حدود ۹۰ و ۱۰۰ هزار تومانی و با کسر هزینه ها، ماهیانه مبلغی حدود ۹۰ میلیون تومان سود خالص را نصیب این پیمانکاران می کند که در سال این مبلغ به بیش از یک میلیارد تومان می رسد.
پس از پیگیری های مکرر مردم بالاخره فرمانداری شهرستان شهریار وعده بررسی و رسیدگی به شکایت مردم منطقه را داده است و نشانه هایی از به نتیجه رسیدن تلاش مردم نیز دیده می شود، اما شهرستان اسلامشهر همچنان با این معضل روبه رو است.
این برخورد مسئولان محیط زیست، شهرداری و فرمانداری در حالی انجام می شود که یکی از مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست از هدایت افکار عمومی و ایجاد حساسیت در مردم برای حفظ محیط زیست، سخن بر زبان آورده و با مهم خواندن این مسأله تأکید کرده که وظیفه رسانه ها است که نسبت به آن انجام وظیفه کنند.

منبع : شبکه اطلاع رسانی کاوش