پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024


مجله ویستا

بررسی پیامد آتش بر پوشش گیاهی تختی ییلاق پارک ملی گلستان


بررسی پیامد آتش بر پوشش گیاهی تختی ییلاق پارک ملی گلستان
تنوع زیستی از ویژگی های بارز پارک ملی گلستان واقع در شمال ایران است که آن را به عنوان یکی از ذخیره گاههای زیست کره در سطح جهان اعتبار بخشیده است. بروز آتش سوزی های مکرر (۶۷ فقره طی سالهای ۱۳۳۶ تا ۱۳۷۸ ) در این پارک می تواند غنای محیط و ثبات زیستگاههای آن را دستخوش اختلالاتی ساخته و از اعتبار جهانی آن بکاهد. در این تحقیق به منظور بررسی پیامدهای آتش سوزی و تغییراتی که طی روند توالی اکولوژیک بعد از هر آتش سوزی در ساختار پوشش گیاهی مناطق آتش گرفته به وجود می آید، منطقه تختی ییلاق در قسمت جنوبی پارک که در شهریور ۱۳۷۴ در سطحی معادل ۷۲۰ هکتار دچار آتش سوزی شده بود، انتخاب و در توده های معرف مناطق آتش سوزی شده و شاهد (بدون آتش سوزی) پوشش گیاهی، فیتومس و تنوع مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که درصد پوشش تاجی و فیتومس بالای سطح خاک در منطقه حریق با منطقه شاهد تفاوت معنی داری داشته که این دو پارامتر در منطقه حریق (تیمار) افزایش معنی دار را نشان داد، درحالی که در میزان تنوع دو منطقه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. همچنین در این تحقیق مشخص شد که گندمیانی مانند Aegilops tauschii،Avena wiestii ، Stipa pennata و Festuca valessiana در منطقه حریق در مقایسه با منطقه مجاور خود در سطح ۱درصد افزایش معنی داری پیدا کرده اند، ولی گونه های خشبی مانندOnobrychis cornuta ،Acnthophyllum pugens، Rosa persica و Cortoneaster ovatus بر اثر آتش سوزی چشمگیری داشتند. با توجه به افزایش گونه های یکساله مخصوصا از خانواده گندمیان (گونه های ثانویه) و کاهش گونه های چوبی، آتش را می توان به عنوان متغیری بازدارنده در دینامیسم تکاملی اکوسیستم به سوی کلیماکس دانست، همچنین غالب شدن گندمیان را به عنوان بستری مناسب جهت بروز و تکرار آتش سوزی معرفی کرد.
مریم شکری
نصرت اله صفاییان
عبدالناصر اترک چالی
منبع : پایگاه اطلاعات علمی