بررسی حافظ و اشعارش از نگاه منتقدان غربی نابغه بزرگ شعر جهان

حافظ را از بزرگ ترین شاعران غزلسرای ایران زمین و نابغه بزرگ شعر جهان می دانند حافظ به یكی از غنی ترین سنت های شعری در ادبیات جهان تعلق دارد؛ سنتی كه شاعران بزرگی همچون فردوسی، نظامی، عمر خیام، رومی، سعدی و جامی را در برمی گیرد.
حافظ بر خلاف شاعر هم عصر خود سعدی شیرازی، كه به سرزمین های زیادی از جمله عربستان، آفریقای شمالی و هند سفر كرده بود، تقریبا تمامی عمر خود را در شیراز گذراند. او به این شهر عشق می ورزید. اگرچه زندگی حافظ در یكی از پرآشوب ترین زمان های تاریخ ایران زمین سپری شد، اما او اشعار خود را از گزند «خون و منجلاب» ناشی از جنگ و تهاجم دور نگه داشت. یكی از معدود مواردی كه در مورد زندگی شخصی این شاعر بزرگ می دانیم، این است كه حافظ زندگی زناشویی بسیار كوتاهی داشت. همسرش در جوانی جان سپرد و پسر كوچكش را نیز از دست داد.
● عارف صوفی مسلك
«مستی» كه حافظ از آن می گوید، به گرایش صوفی مآبانه او اشاره دارد. حافظ- اگر كه صوفی نباشد- بسیار تحت تاثیر تصوف، نوع عارفانه و درونی اسلام، است. استاد او، عطار، عارف بزرگ صوفی بود. صوفی گری حافظ نیز همچون استادش چیزی فراتر از تمرین ها و ریاضت كشی های معمول صوفیان بود. عارف، شاعر، و فیلسوف بزرگی همچون جامی، حافظ را «عارفی بلندمرتبه» می داند. حتی «س.ك.استریت» (c.k.streit)- از مترجمان شعر حافظ- كه معتقد است حافظ از عرفان به عنوان پوششی برای لذت پرستی خود استفاده می كرده، نیز می پذیرد كه «معانی پنهانی» در شعر حافظ وجود دارد كه بیانگر عرفان است.
● دیدگاه حكیمانه حافظ
از دیدگاه حكیمانه رویكرد حافظ به حقیقت مبتنی بر ظن به خرد به عنوان كلید حل «معمای» جهان است. «ا.ج.آربری» (A.J.Arberry) معتقد است كه معرفت شناسی عرفانی حافظ كه خرد را وابسته به كشف و شهود، و دانش را وابسته به عشق می داند، راهی است برای پیوستن و یكی شدن با خداوند. فلسفه شعر حافظ به همراه واژگان مذهبی كه او برای بیان احساسات قلبی خود از آن استفاده می كند، بخش مهمی از «میراث اسلام» برای تفكر و ادبیات غرب، و به خصوص انقلاب فكری است كه در زمان مكتب رومانتیسم اروپایی به اوج خود می رسد.

منبع : روزنامه کیهان