زنگ بزن، پیامک نزن!

فکر نکنم دیگر نیازی باشد که در مورد تعرفه پیامک لاتین و فارسی و اقدام عجیبی که طی دو ماه گذشته رخ داده است صحبت کنیم.
تقریبا تمام ۳۰ میلیون مشترک تلفن همراه هم اکنون می‌‌‌دانند که به بهانه حمایت و صیانت از خط و زبان و ادب فارسی ناخواسته وارد بازی‌ای شده‌‌اند که طراحان آن شاید به تعداد انگشتان یک دست هم نرسند.
با نگارش یادداشت‌‌ها و گزارش‌‌های بی‌‌شمار طی چند ماه اخیر،۳۰ میلیون مشترک تلفن همراه ایرانی این روزها می‌‌‌دانند که تعرفه پیامک تلفن همراه یعنی پرتقاضاترین و پولسازترین سرویس وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حالی تغییر یافته است که مرد ‌‌شماره یک این وزارتخانه طی سه سال و نیم گذشته عدم افزایش تعرفه‌‌های خدماتی را مهم‌ترین عملکرد و برگ برنده وزارت خود نسبت به دولت قبلی ارزیابی می‌‌‌کند. این روند تا جایی ادامه می‌‌‌یابد که حتی او در گفت‌‌و‌گو با تنها رسانه مورد علاقه‌اش می‌‌‌گوید: کار ما دست در جیب مردم کردن نیست!.
بله!. نیازی نیست که دیگر گزارشی من باب چرایی افزایش تعرفه واردات و مخالفان و موافقان آن نوشته شود. نیازی هم نیست که گفته شود این کار درآمد وزارت فوق‌الذکر را کاهش می‌‌‌دهد یا افزایش؟ یا آیا موافق اصول مشتری‌مداری و عدالت گستری هست یا نیست؟ چرا که نوشتن گزارش‌‌هایی از این دست دیگر به سریال‌‌های تکراری تلویزیون شبیه خواهد شد. سریالی که دیگر نه مخاطبی دارد و نه قدرت تاثیرگذاری. البته اینکه چرا نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی ‌‌‌یعنی تنها ناظران این سریال که تا همین یک ماه پیش این اقدام وزیر را مخالف حقوق مشترکان می‌‌‌دانستند و خواهان پاسخ وزیر ارتباطات بوده‌‌اند، اما هم اکنون سکوت کرده‌‌اند سوالی است که خود آنها باید پاسخگوی آن باشند.
به هر حال همان‌طور که گفتیم قرار نیست در گزارش امروز در مورد این پرونده نیمه باز (!) صحبت کنیم؛ بلکه مقصود فقط ذکر یک آزمایش عملی است. آزمایشی که برای درک آن تسلط به چهار عمل اصلی یعنی ضرب، جمع، تفریق و تقسیم کافی بوده و نیاز به هیچ تخصص علمی‌‌‌ای نیست. نخست به این خبر توجه کنید:
ارسال پیام کوتاه اعتیاد‌‌آور است. به گفته یک پژوهشگر اجتماعی ارسال مکرر پیام کوتاه تلفن همراه از جانب کاربران، منجر به شکل‌‌گیری اعتیاد در آنها می‌‌‌شود.
محمدرضا احمدی در گفت‌‌و‌گو با موبنا می‌‌‌گوید: امروزه SMS یکی از متداول‌ترین استفاده‌‌هایی است که مردم از تلفن همراه خود می‌‌‌برند. این کارشناس با اشاره به این که SMS از نظر اجتماعی تاثیرات گوناگونی بر افراد می‌‌‌گذارد، اعتیاد به ارسال و دریافت پیام کوتاه را از جمله عوارض این سرویس دانست و گفت: معتادان به SMS همیشه موبایل به دست بوده و دائما منتظر شنیدن زنگ پیام کوتاه هستند که سریعا به آن پاسخ دهند.
او می‌‌‌گوید: همیشه در اس ام اس‌‌های این افراد یک سوال وجود دارد تا طرف مقابل مجبور به دادن یک اس‌ام‌اس دیگر برای جواب آن بشود و آنها هم به‌طور مداوم اینکار را تکرار کنند.
این پژوهشگر با بیان این که استفاده مکرر از سوال‌‌ها در ذهن کاربران ریشه گرفته و رابطه افراد را در زندگی تحت تاثیر قرار می‌‌‌دهد، خاطر نشان کرد: همچنین جوابگویی در قالب ۱۶۰ حرف، مردم را شرطی می‌‌‌کند و آنها را وارد ارتباطات اجتماعی به شکل دیگری می‌کند.
● یک آزمایش ساده
صرف نظر از تبعات اجتماعی این داستان اما ما می‌‌‌خواهیم امروز به تبعات اقتصادی آن بپردازیم. تا همین چند روز پیش که هنوز قبوض شرکت ارتباطات سیار برای کاربران میلیونی آن ارسال نشده بود شاید کمتر فردی به فکر رقم مندرج در بخش پیام کوتاه این قبوض افتاده بود. اما با ارسال قبوض این دوره و نیز ارائه آمارهایی که طی دو ماه گذشته از سوی مجموعه پولساز وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر شده بود، به سادگی مشخص بود که به‌رغم رشد جزیی ارسال پیامک در سال جاری اما میزان استفاده کاربران همراه اول از سرویس پیام کوتاه نسبت به افزایش تعداد کاربران در مقایسه با سال قبل کاهش یافته است.
اما بپردازیم به آزمایش امروز. مواد لازم: یک برگ کاغذ، یک قلم، و یک گوشی مجهز به فونت فارسی و لاتین به همراه سیم کارت همراه اول.
غیر ممکن است که شما تا به حال معتاد به سرویس پیام کوتاه نشده باشید. اندکی فکر کنید و ببینید در روز چند پیامک برای دوستان و آشنایان خود ارسال می‌‌‌کنید؟ به متنی که در این پیامک‌‌ها است و نیز سوال و جواب‌‌های آن هم دقت کنید. شما می‌‌‌توانید در این آزمایش مکالمات روزمره پیامکی خود را لحاظ کنید و نتایج آن را با نتایج ما مقایسه کنید. اما برای اینکه این بحث خیلی فلسفی نشود ما یک مکالمه ساده پیامکی را برای شما مثال می‌‌‌زنیم. دقت کنید.
ـ فرد الف: سلام، خوبی؟ چه خبرا؟
ـ فرد ب: سلام، خوبم. خبری نیست. تو چه خبر؟
ـ فرد الف: منم هیچی. امروز بعد از ظهر چی کاره ای؟
ـ فرد ب: برنامه‌ای ندارم. احتمالا می‌‌‌رم خونه. چطور؟
ـ فرد الف: هیچی گفتم اگه دوست داشته باشی بریم بیرون؟
ـ فرد ب: مثلا کجا؟
ـ فرد الف: با سینما چطوری؟
ـ فرد ب: موافقم، کدوم فیلم و بریم؟
ـ فرد الف: نمی‌‌‌دونم الان سه تا فیلم رو اکران هست که همشون خوبه. موافقی بریم سینما آزادی؟ اونجا ۵ تا سالن داره و بالاخره یکیش و انتخاب می‌‌‌کنیم و می‌‌‌ریم می‌‌‌بینیم. بعدشم شام می‌‌‌ریم بیرون.
ـ فرد ب: اوکی، ساعت چند؟ کجا؟
ـ فرد الف: ساعت ۵ جلوی سینما آزادی. اوکی؟
ـ فرد ب: اوکی. می‌‌‌بینمت.
این یک مثال فوق‌العاده ساده، ابتدایی و کوتاه بود. اگر به این مکالمه دقت کرده باشید حتما به یاد مکالمات پیامکی از این دست که میان شما و دوستانتان رد و بدل شده است افتاده‌اید. شما می‌‌‌توانید در آزمایش خودتان مکالمات خود را در نظر بگیرید. اگر خیلی حضور ذهن ندارید می‌‌‌توانید به قسمت Inbox و Sent items گوشی‌تان مراجعه کنید. حتما مکالمه‌ای به این شکل را خواهید یافت. حال نوبت به چهار عمل اصلی می‌‌‌رسد. در مثال ما به طور کلی ۱۲ پیامک ارسال و دریافت شده است. یعنی هر فرد ۶ پیامک ارسال کرده است.
اگر فرض کنیم که پیامک‌‌ها به زبان لاتین زده شده باشند سهم هر فرد در این مثال ۶×۲۲۲ ریال که می‌‌‌شود ۱۳۳۲ ریال یا به عبارتی ۱۳۳ تومان. اگر پیامک‌‌ها به زبان فارسی ارسال شده باشد سهم هر فرد می‌‌‌شود ۶×۸۹ ریال که نتیجه آن برابر است با ۵۳۴ ریال. در نظر داشته باشید که جواب‌‌های به دست آمده در حقیقت سهم هر کدام از طرفین این مکالمه است که اگر رقم نهایی را در عدد ۲ ضرب کنیم درآمد نهایی شرکت ارتباطات سیار به دست می‌‌‌آید. یعنی برای پیامک لاتین ۲۶۶۴ ریال و برای پیامک فارسی ۱۰۶۸ ریال.
البته همانطور که گفتیم این یک مثال ساده است. در مکالمات طولانی‌تر که بدون شک ۹۰ درصد پیامک‌‌های رد و بدل شده در شبکه اپراتوار اول را به خود اختصاص می‌‌‌دهد رقم نهایی هزینه‌‌ها بیشتر هم می‌‌‌شود. البته در نظر داشته باشید که ما برای رندکردن ارقام همه چیز را خلاصه کردیم. شما می‌‌‌توانید به ارقام فوق، هزینه وقت و زمانی که برای این کار می‌‌‌گذارید را در کنار پیامک‌‌هایی که به دلیل طولانی شدن دو یا حتی سه پیامک حساب می‌‌‌شوند را نیز لحاظ کنید. در کنار تمام این موارد اتفاقات پیش بینی نشده هم در شبکه ارتباطات سیار زیاد است.
ارسال چند باره یک پیامک، دریافت نصفه یک پیامک که معمولا در متن پیامک عنوان Some text missing در کنار دو ستاره عنوان می‌‌‌شود و شما را مجبور به ارسال پیامکی با عنوان «اس‌ام‌اس نصفه اومد دوباره بفرست» می‌‌‌کند و ارسال اشتباهی پیامک به فرد دیگری در دفتر تلفن شما از جمله اتفاقاتی است که شما تنها در بخش کوچکی از آن‌ها مقصر شناخته می‌‌‌شوید. در نتیجه یک مکالمه ساده پیامکی می‌‌‌تواند هزینه‌ای بیشتر از آنچه که ما در بالا شرح دادیم را برای شما در قبض پایان دوره رقم بزند.
حتما این نکته را نیز در نظر داشته باشید که تعرفه ارسال پیامک در سیم‌کارت‌‌های اعتباری نیز بر اساس بخشنامه‌ای لازم‌الاجرا گران‌تر از سیم‌کارت‌‌های دائم است.
حالا به بخش دوم آزمایش می‌‌‌رسیم. شما می‌‌‌توانید همین مکالمه پیامکی را در قالب یک مکالمه تلفنی انجام دهید. اگر متن فوق را به همان شکل بخوانید زمان مکالمه کمتر از یک دقیقه خواهد شد. حال نوبت به محاسبه قیمت یک مکالمه یک دقیقه‌ای است. تعرفه یک دقیقه مکالمه در شبکه همراه اول ۵/۴۴۷ ریال است. این بدان معناست که مکالمه‌ای یک دقیقه‌ای تنها ۴۵ تومان برای شما هزینه خواهد داشت. در نظر داشته باشید که در یک مکالمه تلفنی تنها یک طرف هزینه آن را می‌‌‌پردازد نه هر دو طرف. این مهم را نیز در نظر بگیرید که در یک مکالمه یک دقیقه‌ای حرف‌‌های بیشتری می‌‌‌توانید بزنید. البته این بعد اقتصادی قضیه است. از نظر بعد اجتماعی نیز شنیدن صدای هر دو طرف می‌‌‌تواند در روابط بین دو فرد تاثیرات روحی مثبتی داشته باشد.
● نتیجه و مقایسه
همانطور که مشخص شد مکالمه پیامکی مثال ما در صورتی که با حروف لاتین انجام شود ۲۶۶۴ریال و در صورتی که با حروف فارسی انجام شود حداقل ۱۰۶۸ ریال هزینه در بر خواهد داشت. حال اگر همان مکالمه به شکل صوتی انجام شود تنها یکی از طرفین مکالمه هزینه آن را که ۴۵۰ ریال است را پرداخت می‌‌‌کند.
در نتیجه همانطور که مشاهد می‌‌‌کنید یک دقیقه مکالمه صوتی خیلی ارزان‌تر از یک دقیقه مکالمه پیامکی است. علاوه بر آن همانطور که گفته شد ارسال و دریافت پیامک علاوه بر عوارضی همچون خستگی انگشتان (به خصوص در پیامک‌‌های فارسی) مشکلاتی همچون دریافت نکردن، دوبار ارسال شدن، نصفه ارسال شدن و مشکلات دیگری بسته به اخلاق و فرهنگ متفاوت کاربران پیش روی آن‌‌ها قرار می‌‌‌دهد. در پایان برای آنکه آخر ماهی خوب و اعصابی راحت در هنگام دریافت قبض تلفن همراه داشته باشید بهتر است به همان تیتر گزارش مراجعه کنید. زنگ بزن، پیامک نزن!

م.ر.بهنام رئوف

منبع : پایگاه اطلاع رسانی ITanalyze