استیضاح چرا ؟!

اگر ۸۲ نماینده ای که طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش را امضاء و ارائه کرده اند کماکان برنظر خود باقی باشند، این طرح-مطابق ماده ۲۳۰ آئین نامه داخلی مجلس- روز چهارشنبه ۸۷.۶.۲۰ در دستور کار جلسه علنی مجلس شورای اسلامی قرار می گیرد. برخی گزارش ها حکایت از آن دارند که تعدادی از امضاءکنندگان طرح استیضاح، امضای خود را پس گرفته اند، ولی براساس آئین نامه داخلی مجلس، استیضاح یک وزیر با حداقل ۱۰ امضاء قابل طرح در مجلس خواهد بود.
و اما... درباره این استیضاح، چند نکته گفتنی هست که امید است، شنیدنی هم باشد.
۱) ابتدا باید گفت که نگارنده در پی حمایت از عملکرد وزیر آموزش و پرورش و یا اعتراض به آن نیست، بلکه موضوع این یادداشت نکته ای فراتر از عملکرد چندماهه یک وزیر و یا اعتراض چندگانه جمعی از نمایندگان است، لطفاً بخوانید؛
۲) آقای دکتر علی احمدی وزیر محترم آموزش و پرورش روز ۳۰ بهمن ماه ۱۳۸۶ از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفته و به کار مشغول شده است. به بیان دیگر، فقط ۲۶ هفته از دوران وزارت ایشان می گذرد. آیا ۸۲ نماینده محترم مجلس شورای اسلامی مدت زمان ۲۶ هفته را زمان کافی برای ارزیابی عملکرد یک وزیر- آنهم وزارت آموزش و پرورش با گستردگی فراوان و موضوعات بسیاری که دارد-می دانند؟!
۳) موضوع اصلی کار وزارت آموزش و پرورش، امور مربوط به دانش آموزان است و مسئولیت معلمان شریف نیز در بستر و چارچوب همین موضوع اصلی تعریف می شود. و اما، از مجموع ۲۶ هفته ای که وزیر آموزش و پرورش تصدی این وزارتخانه را برعهده داشته است، با احتساب۲ هفته تعطیلات نوروزی و نزدیک به ۱۳ هفته تعطیلات تابستانی، فقط ۱۱ هفته از دوران تصدی ۲۶ هفته ای وزیر آموزش و پرورش در ارتباط مستقیم با دانش آموزان بوده است و سوال این است آیا ۱۱ هفته از کار مستقیم با دانش آموزان که مسئولیت اصلی وزیر آموزش و پرورش است برای ارزیابی عملکرد ایشان و قضاوت درباره آن کفایت می کند؟!
۴) این روزها، همزمان با طرح استیضاح وزیرآموزش و پرورش، در آستانه بازگشایی مدارس هستیم و فقط ۲ هفته تا زمان بازگشایی مدارس - اول مهرماه- فاصله داریم. آیا ۸۲ نماینده محترم که طرح استیضاح وزیرآموزش و پرورش را ارائه کرده اند، این مقطع زمانی را برای استیضاح - با فرض آن که حق با آنها باشد-زمان مناسبی می دانند؟ و آیا درباره پی آمدهای سوء این استیضاح در آستانه بازگشایی مدارس اندیشه کرده اند؟
۵) استیضاح وزیرآموزش و پرورش حتی اگر نتیجه آن کسب رأی اعتماد مجدد و ابقای ایشان در وزارت باشد، به یقین با مواردی از تنش در میان معاونان، مدیران، معلمان و بدنه اجرایی وزارتخانه همراه خواهد بود که بعید است نمایندگان محترم امضاءکننده طرح استیضاح با این تنش های احتمالی در آستانه سال تحصیلی موافق باشند.
۶) برخی از محورهای مورد اعتراض نمایندگان محترم در طرح استیضاح، از جمله موضوع ها و مسائل کهنه و مزمن در وزارت آموزش و پرورش است که ریشه ای چندین و چند ساله دارد و انتساب آن به وزیرکنونی آموزش و پرورش دور از انصاف است، نظیر عدم پرداخت سرانه دانش آموزی از مهرماه ۸۶- که مربوط به ۵ ماه قبل از تصدی وزیرکنونی است- ضمن آن که وزیر فعلی این نقیصه را می پذیرد. ولی علت اصلی عدم پرداخت را در عدم تخصیص اعتبار مورد نیاز می داند. و یا مواردی گنگ و تعریف نشده هستند، مانند «بی توجهی به مشکلات فرهنگیان»! که موضوعی کشدار و پردامنه و باقیمانده از سال های دور است، یا مسئله ای نظیر ناتوانی در اداره وزارتخانه که نیاز به ارائه تعریف مشخصی از «توان اداره» دارد و...
و اما، از جمله موارد دیگری که به عنوان دلیل استیضاح ارائه شده آن است که وزیرکنونی آموزش و پرورش، از اهالی آموزش و پرورش نبوده است.که این موضوع اگرچه قابل بحث و فحص است ولی در صورت وارد بودن ایراد یاد شده، بخشی از این ایراد و اشکال به خود مجلس شورای اسلامی مربوط می شود که به ایشان رأی اعتماد داده است.
۷) نه فقط نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی که برگزیدگان ملت و برخوردار از بینش لازم در مسائل کشور هستند، بلکه کسانی هم که فقط دستی از دور بر مسائل آموزش و پرورش دارند به خوبی می دانند که مشکلات و بایدها و نبایدهای این وزارتخانه پرجمعیت و سرنوشت ساز، ردپایی درگذشته های دور دارد و همواره نیز به عنوان یکی از با اهمیت ترین مسائل- که البته به آن اهمیت چندانی داده نشده است- مطرح بوده و هست. بنابراین بازخواست وزیری که فقط ۲۶ هفته از وزارت او می گذرد برای موضوعات و مشکلاتی که ریشه دیرینه دارند، اگرچه حاکی از مسئولیت شناسی نمایندگان محترم است ولی کمی تا قسمتی دور از انصاف نیز هست.نیست؟!
۸) بر فرض آن که وزیر آموزش و پرورش در جلسه علنی روز چهارشنبه مجلس شورای اسلامی استیضاح شده و استیضاح نیز رأی آورده و ایشان از وزارت عزل شود؛ خب! حالا چه کسی برای جایگزینی او موردنظر است؟ ممکن است پاسخ نمایندگان محترم این باشد که وظیفه آنها عزل است و نصب وزیر بعدی برعهده دولت است.این پاسخ اگرچه ظاهری معقول و قانون پسند دارد ولی واقعیتی که به یقین از نگاه نمایندگان استیضاح کننده نیز پنهان نیست، با ظاهر ماجرا تفاوتی در حد تضاد و تناقض دارد. زیرا در صورت عزل وزیر کنونی-که بعید به نظر می رسد- بدون تردید رئیس جمهور محترم، برای وزارت بی وزیر خود، سرپرست تعیین می کند و نتیجه آن که وزارتخانه ای با این اهمیت حداقل برای ۳ماه از ۱۲ماه باقیمانده مسئولیت دولت کنونی بدون وزیر باقی می ماند، آنهم در آستانه شروع سال تحصیلی جدید و...
و اما، سوال این است که تحمل یک وزیر- بر فرض درستی اعتراض ها و ایرادهایی که برای او برمی شمارند- در فاصله چندماه آینده از دوران دولت کنونی، آسیب بیشتری دارد یا عزل ایشان و پی آمدهای آسیب رسان فراوانی که به دنبال خواهد داشت و از هم اکنون قابل پیش بینی است؟!
۹) امسال آخرین سال از دوران مسئولیت دولت نهم است و آخرین سال- اگرچه شواهد و قرائن از انتخاب مجدد احمدی نژاد حکایت می کند- حال و هوای مخصوص خود را دارد و باید به دولت اجازه داده شود که با همان شور و روحیه اولیه به خدمت خود ادامه دهد و صدالبته که استیضاح وزیرآموزش و پرورش- صرفنظر از توانایی یا کم توانی او- در آخرین سال مسئولیت دولت نهم، چنانچه با حسن نیت هم باشد- که هست- به یقین خالی از مشکل آفرینی برای دولت و آسیب رسانی به خدمتگزاری آن نخواهد بود.
باید توجه داشت که نکته اخیر منحصر به دولت کنونی نیست، بلکه رعایت آن در همه دولت ها با هر سلیقه سیاسی و بینش و منش متفاوت، ضروری بوده و هست. در این زمینه اشاره به نامه رهبرمعظم انقلاب خطاب به مجلس هفتم می تواند الگوی مناسب و راهنمای موثری باشد. جالب آن که موضوع نامه رهبرمعظم انقلاب در آن هنگام نیز استیضاح آقای مرتضی حاجی وزیرآموزش و پرورش دولت آقای خاتمی بوده است. نامه این است؛
جناب آقای دکتر حداد عادل ریاست محترم مجلس شورای اسلامی
با سلام و تحیت
مجلس شورای اسلامی در دوره هفتم بحمدالله موفق شده است جهتگیری درست فعالیت خود را با ملاحظه نیازهای کشور انتخاب کند.ترجیح مطالبات عمومی و اساسی مردم بر انگیزه ها و گرایش های دیگر، شاخصه مهمی در این جهتگیری است که به توفیق الهی، مجلس تاکنون به آن دست یافته و همچنان باید بر آن پای بفشارد. لازم میدانم به مناسبت مطرح شدن استیضاح وزیرمحترم آموزش و پرورش به جنابعالی و همه نمایندگان عزیز عرض کنم که در شرایط کنونی که ماه های آخر ماموریت خطیر دولت در حال سپری شدن است استیضاح وزیران هیچ سودی برای کشور و دستگاه های مسئول ندارد و متقابلاً زیان های محتمل آن بسیار و خطرات آن هشداردهنده است. البته مجلس موظف است که از همه ابزارهای نظارتی قانونی خود استفاده کند.
والسلام علیکم جمیعاً و رحمه الله. سیدعلی خامنه ای
۱۰) و اما، ممکن است مقصود نمایندگان محترم امضاءکننده طرح استیضاح، عزل وزیر آموزش و پرورش نباشد و تنها تذکر به ایشان را در نظر داشته باشند که باید گفت، این مقصود مطابق اصل ۸۸ قانون اساسی با سوال از وزیر آموزش و پرورش و مطابق ماده ۱۹۲ آئین نامه داخلی مجلس، از طریق تذکر به وزیر مربوطه امکان پذیر خواهد بود بی آن که نیازی به استیضاح باشد.
۱۱) و بالاخره برخی از نمایندگان امضاءکننده طرح استیضاح وزیرآموزش و پرورش، کسانی هستند که به تغییر نسبتاً گسترده وزرا از سوی دولت اعتراض و انتقاد جدی داشتند و تعجب آور است که اکنون خود به همان راهی می روند که مورد انتقاد آنان بود. بدیهی است که استیضاح حق نمایندگان محترم مردم است ولی سخن این وجیزه در شرایط و زمان استیضاح کنونی است.

حسین شریعتمداری

منبع : روزنامه کیهان