مدرس، رضاشاه، اردشیرریپورتر، فروغی و احمدشاه در صحن مجلس قدیم

«احمد نجفی»، «محمد مطیع»، «سعید نیک‌پور» و «میرطاهر مظلومی» در پشت صحنه سریال جدید «محمدرضا ورزی»، از ایفای نقش رضاشاه، اردشیرریپورتر، فروغی و احمدشاه در سریال «دیکتاتور» سخن گفتند.
این روزها محوطه مجلس شورای ملی دوباره زنده شده و رفت و آمدهای زیادی به این ساختمان قدیمی در جریان است. ماجرا از این قرار است که عوامل سریال «دیکتاتور» پس از سه ماه رایزنی توانسته‌اند اجازه کار در این بنای قدیمی را بگیرند و حالا مشغول انجام تصویربرداری این پروژه به صورت فشرده در ساختمان مجلس هستند.
پس از بازرسی‌های اولیه، گروهی من را به همراه عکاس خبرگزاری فارس از در ورودی مجلس تا ساختمان مجلس شورای ملی سابق همراهی می‌کنند و پس از ورود به صحن مجلس، اولین چیزی که به چشم می‌خورد، گروه زیادی از سیاهی‌لشکرها هستند که لباس رسمی نمایندگان مجلس در مقطع تاریخی اواخر حکومت قاجار را پوشیده‌اند و در جایگاه‌ها نشسته‌اند.
از گوشه‌ای صدای آوازی به گوش می‌رسد، «محمد مطیع» را می‌بینم که به رخت اردشیر ریپورتر درآمده و خود را برای ایفای نقش آماده می‌کند.
● مطیع: عشق به مردم، من را به کار برگرداند
«محمد مطیع» که به تازگی از سوئد بازگشتهدر مورد دلیل حضور خود در این سریال پس از غیبتی بیست ساله، می‌گوید:‌ باید بگویم در وهله اول عشق من به مردم موجب این بازگشت بود. مردمی که همیشه در سوئد یا ایران هنوز بعد از بیست سال از من می‌پرسند چرا کار نمی‌کنی، چرا رفتی و از این چراها زیاد است. دلیل دیگر من برای این کار کوشش و پایمردی «محمدرضا ‌ورزی» است که حدود ۷ سال در تکاپو بود تا من را به کار دعوت کند و به واقع، این پشتکار را تحسین می‌کنم و برایم قابل احترام است.
این بازیگر در مورد نقش خود در «دیکتاتور» گفت: اردشیر ریپورتر اصلیتی ایرانی داشت، در هند به دنیا آمد و خانواده‌اش هم در خدمت سرویس جاسوسی انگلستان بودند و این لقب ریپورتر را هم انگلیسی‌ها به او دادند، چون در آن زمان خبرنگار هم بود. او به دربار انگلیس وابستگی داشت که پسرش شاپور ریپورتر هم به واسطه این وابستگی جاسوس انگلیس بود. این که من این نقش را پذیرفتم به خاطر این است که فکر می‌کنم این نقش جای کار دارد. به خصوص که او انسانی چند بعدی و پیچیده است و همیشه در پس پرده تأثیرات زیادی بر سیاست‌ ایران داشته است، اما این که تا چه حد موفق باشم بستگی به نظر بینندگان دارد.
او در پایان در مورد تداوم حضور خود در ایران گفت: امیدوارم حضورم در هنر ایران تداوم داشته باشد.
● «حسین محجوب» مدرس شد
سرانجام همه لباس پوشیدند و پس از تمرین، «حسین محجوب» در نقش مدرس، پشت تریبون رفت و دیالوگش را گفت:«این مجلس توفیر می‌کند با مجالس قبلی،برخی نماینده‌ها فرمایشی تشریف آورده‌اند. طرف قزاق بوده،خوش خدمتی کرده، گفتند برو نماینده مجلش شو؛ هر قانونی هم ما می‌گوییم تصویب کن.»
با دو برداشت این نما مورد تایید کارگردان قرار می‌گیرد و بعد از برداشت دو نمای عمومی از نمایندگان مجلس،ورزی به گروه استراحت می‌دهد چون فاطمه رهبر یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس سرصحنه آمده تا ضمن بازدید از تولید «دیکتاتور» با عوامل فیلم به گفت‌وگو بپردازد. در این زمان، «محمدرضا ورزی» در مورد این سریال و مراحل تحقیق و تولید آن توضیحاتی می‌دهد و بازیگران نیز در مورد برخی مشکلات سینما و تلویزیون با او صحبت می‌کنند و «فاطمه رهبر» قول می‌دهد تا در این زمینه بررسی‌های لازم را صورت دهد.
بعد از رفتن این نماینده، صحنه نطق احمد شاه در مجلس را می‌گیرند و میرطاهر مظلومی با لباس احمد شاه دیالوگ‌هایش را ادا می‌کند که دومین برداشت این سکانس با رضایت ورزی همراه است.
«میرطاهر مظلومی» در مورد تجربه بازی در نقش‌های تاریخی می‌گوید: من نقش‌های تاریخی زیادی کار کرده‌ام. در چهل‌ سرباز مجدالدوله دیلمی و شعبان جعفری بودم. در «ابراهیم خلیل‌الله»، وزیر نمرود بودم و در «روزگار قریب» هم دوست دکتر قریب بودم. در مورد سلسله قاجاریه باید بگویم تقریباً نقش تمام خانواده‌ قاجار به جز زن‌های قاجاری را بازی کرده‌ام! در فیلم «شاه خاموش» در نقش عموی احمدشاه بودم. در تله‌فیلم «دهخدا» نقش «محمدعلی شاه» را داشتم و این دومین نقش «احمدشاه» است که من در سریال «دیکتاتور» ایفا می‌کنم چرا که اولین بار این نقش را در ‌تله‌فیلم «کودتای سیاه» بازی کردم، ولی چون فاصله چهارساله‌ای بین این دو کار افتاده و «دیکتاتور» به واسطه سریال بودن گسترده‌تر از آن فیلم است، نکاتی که در کاراکتر احمد شاه بود که در این سریال بهتر اجرا کردم، ضمن این که قصه «دیکتاتور» بسیار دراماتیک‌تر از «کودتای سیاه» است و من به ظرافت‌ها و رنگی که این شخصیت دارد، بیشتر اشراف پیدا کردم و سعی کردم بانگاهی عمیق‌تر، این نقش را بازی کنم.
این بازیگر و گوینده سینما و تلویزیون در مورد ویژگی‌های احمد شاه، گفت: فکر می‌کنم احمدشاه به نوعی مانند هملت داستان است. او در توهم توطئه اطرافیان مستبد خود است و قدرت احمدشاه در مقابله با این اقدام کم است، ولی او خیانت را حس می‌کند و با روش خاص خودش آنها را بررسی می‌کند که باید چه کند و حتی در بخش‌هایی از داستان به نزدیک‌ترین افراد خودش هم اطمینان ندارد. به نوعی قزاق مستبدی به نام رضاخان که در ماجرا است، مکمل این شخصیت محسوب می‌شود. شخصی که حتی گاهی شاه ایران را هم تهدید می‌کند.
وی افزود: در صحنه‌ای از فیلم، وقتی که صدای توپ و درگیری مردم می‌آید، «احمدشاه» می‌گوید این صدای توپخانه انگلیس است نه قزاق و این نشانه اشراف او به وضعیت سیاسی کشور است.
«مظلومی» گفت: «احمدشاه» فرانسه را خوب می‌دانست و در «دیکتاتور» دیالوگی به زبان فرانسه است که او می‌گوید: من سیاستمدار هستم نه خر. دیالوگ دیگری هم دارد که وقتی به او می‌گویند از کشور نرو، می‌گوید: «اگر من، خانواده‌ام و قاجار از دست برود بهتر است تا ایران از دست برود».
مهمترین اصلی که مشوق من برای بازی در نقش «احمدشاه» بود، این بود که او قرارداد ۱۹۱۹ را که ایران را تحت‌الحمایه انگلیس می‌کرد، امضا نکرد و این یکی از افتخارات او است چون با آن قرارداد ایران وضع بدی پیدا می‌کرد و در شرایطی که به «احمد شاه» گفته بودند اگر قرارداد را امضا کنی شاه می‌مانی، ولی او حاضر نبود این قرارداد را امضا کند و این نشانه شخصیت جالب او است.
وی افزود: او در شرایطی که محمدحسن میرزا ولیعهد هم توسط اجانب خریده شده بود، احمدشاه تسلیم امیال این افراد نشد و نخواست تا یک عروسک خیمه شب بازی باشد و از ایران رفت. نکته جالب دیگر، این است که «احمد شاه» مانند دیگر شاهان قاجار حرمسرا نداشت و رابطه رمانتیکی با همسر خود بدرالملوک داشت.
مظلومی در پایان تأکید کرد: بازی در کنار بازیگر قدرتمند و استثنایی چون «محمد مطیع» از افتخارات دوران بازیگری من است که در این سریال به آن رسیدم و امیدوارم ایشان در ایران بماند تا همه از گنج وجود او استفاده کنیم.
● نجفی: مقداری از تصوراتم را با سیاست‌های دیکتاتوری مخلوط کردم
ورود «احمد نجفی» جو سالن را کاملا عوض کرد و روحیه همه با دیدن او تازه شد.او هم بلافاصله به اتاق گریم رفت تا با هیبت رضاشاه سرصحنه حاضر شود. وقتی صدای «احمدنجفی» در صحن مجلس شورای ملی طنین‌افکن شد، همه تازه توانستند حضور یک دیکتاتور را حس کنند.
«احمد نجفی» در گفت‌وگو با فارس در مورد دشواری‌های بازی در نقش رضاخان گفت: ما راجع به شخصیت آدم‌های تاریخی، یک تاریخ آشکار و یک تاریخ نانوشته یا پنهان داریم. متأسفانه قبل از انقلاب و حتی چند سال بعد از انقلاب، ما نوشتار دقیقی از نحوه زندگی خصوصی و نحوه شخصیت حقیقی شخصی مانند رضاشاه نداریم و هر کس در مورد او چیزی می‌گوید. کارهای ظاهری او البته همه برای ما روشن است اما شخصیت باطنی او به دلیل این که شاید خانواده یا دوستانش نمی‌خواستند در این مورد چیزی بگویند نامکشوف مانده است، همان طور که همه می‌دانند دستیابی به این شخصیت‌های تاریخی مشکل است، مخصوصاً این که ما منابع خوبی در زمینه زندگی خصوصی او برعکس شخصیت‌های سیاسی خارجی نداریم. اکثر شخصیت‌های سیاسی ما هم از زمان قاجار تا زمان رضاشاه، اشخاص پیچیده و ناپیدایی هستند و باید از روی ظواهر و مستنداتی که هست، حدس بزنیم که شخصیت رضاشاه در خلوت چگونه بوده است که این مشکل بزرگی است، چون یک بازیگر هر قدر هم که تحقیق کند، به علت کمبود منابع تاریخی مجبور است چیزهایی را از خودش ابداع کند یا طبق سلیقه کارگردان، شخصیت را ارائه دهد و باید مقداری از تاریخ را چاشنی حدسیات خود کند.
وی افزود: همه می‌دانند رضاخان مستبد و زمین‌خوار بوده و سال‌ها باعث عقب‌افتادگی کشور ما شده و با آلمان هیتلری هم پیمان بسته، اشتباهی که اکثر نظام‌های سیاسی در آن زمان انجام دادند.
نجفی افزود: سیاستمداران آن پختگی لازم را در برخورد با مسائل بین‌المللی نداشتند و مردم بودند که در مقابل خارجی‌ها قد علم می‌کردند.تازه هر وقت پای دولت به وسط می‌آمد، کارها خراب می‌شد. تصور کنید که تمام این مسائل باید در یک سناریو دیده شود ضمن این که اطلاعات عمومی هم هست که باید در آن چهارچوب عمل کنیم.
«نجفی» که تازه بازی در سریال تاریخی «کارآگاهان» تمام کرده، تصریح کرد: خود من دوست داشتم زندگی خصوصی رضاخان که تا به حال دیده نشده بود نمایش دهم، کنکاش کنم که چرا او به استبداد می‌رسد و مسائل درونی چنین شخصیت پیچیده‌ای را عرضه کنم. متأسفانه عدم شناخت و اندکی خودسانسوری در مورد این مقطع مهم تاریخ ایران، تاکنون باعث شده تا به این قضایا پرداخته نشود و تحلیل شخصیتی از این کاراکتر نداشته باشیم. من مقداری چاشنی‌های ذهنی از رفتار و روش او را با سیاست‌های دیکتاتوری او مخلوط کردم و امیدوارم در بازی‌ام جلوه کند.
● سعید نیک‌پور:بازی در نقش شخصیتی پیچیده مثل فروغی جذاب است
رضاخان نطق خود را در مجلس ایراد می‌کند و همه به جز مدرس او را تشویق می‌کنند. «سعید نیک‌پور» در نقش فروغی هم، سردارسپه را که در حال رسیدن به قدرت است، تشویق می‌کند.
«سعید نیک‌پور» که سابقه درخشانی در ساخت و بازی در آثار تاریخی دارد، در مورد تاریخچه و روند تولید آثار تاریخی به فارس می‌گوید: کارهای تاریخی به خصوص در شکل سریال تلویزیونی، از زمانی که به یاد دارم مورد توجه تماشاگران از تلویزیون بوده و این موضوع به دهه ۴۰ با سریال «دلیران تنگستان» ساخته همایون شهنواز باز می‌گردد که مقدمه‌ای برساخت این آثار بود. «نادر ابراهیمی» بعد از آن «آتش بدون دود» را ساخت و «علی حاتمی» هم «سلطان صاحبقران» را کار کرد و این مجموعه‌ها، همه جزو کارهایی بودند که بسیار ماندگار شدند.
وی افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، من در تلویزیون طرحی به نام «قرن سرنوشت» را دادم که در واقع ۱۲۰ سال تاریخ معاصر ایران بود که بخش‌هایی از مقاطع مختلف تاریخی ایران را دربرمی‌گرفت که از جنگ‌های ایران و روس تا سال ۵۷ را به تصویر می‌کشید. از این مجموعه سه قسمت را باعنوان شاه شکار (۶۲)، امیرکبیر (۶۳) و وزیر مختار (۶۹) را ساختم. در دهه ۶۰ این کار بسیار جدی بود و اصولاً ساخت سریال‌های تاریخی بسیار مورد توجه بود و آثاری چون سربداران، کوچک جنگلی و هزاردستان که در آن دوره ساخته شد، برای تلویزیون بسیار ماندگار شدند به‌طوری که برای نسل‌های جدید هم خاطره‌‌انگیز است و در کل، در ساخت مجموعه‌های تلویزیونی در این دهه موفق بودیم. البته باید بگویم این رویکرد در سینمای ایران وجود ندارد و در سال‌های گذشته،‌ یک کار درخشان تاریخی را که در سینما ساخته شده باشد نمی‌بینیم چون سینما به سمت این کار نرفت. شاید به این دلیل که این کار سرمایه زیادی می‌خواست و بازدهی سرمایه نداشت، در حالی که تلویزیون به دلیل دولتی بودن می‌تواند این سرمایه‌گذاری را انجام دهد.
وی در مورد وضع فعلی تولید آثار تاریخی گفت: در دو دهه ۷۰ تا ۸۰ کثرت شبکه‌های تلویزیونی و لزوم ساخت برنامه‌های انبوه تلویزیونی در اشکال مختلف، باعث شد تولید مجموعه‌های تلویزیونی تاریخی نیز به سایر تولیدات معمولی ملحق شود و مدیریت تلویزیون تفاوتی بین موضوعات و مضامین معاصر و ارزان و کارهای فاخر تاریخی قائل نشود. برای همین، بعد از دهه ۶۰ کار ماندگار تاریخی را نمی‌بینیم و تنها استثنا در این زمینه سریال «امام علی(ع)» بود که فکر اولیه تولید آن در دهه ۶۰ بود و در ۷۰ کار شد.
«نیک‌پور» گفت: امروز یک کار تاریخی با سرعت زیادی ساخته می‌شود، در حالی که این سرعت برای این کارها لازم نیست و باید با دقت ساخته شود. کار تاریخی باید زمان‌بدی خودش را داشته باشد و ادوات و ابزار و مکان‌های خاصی دارد که باید هر کدام در زمان‌بندی خود آماده شوند. اگر این آثار بافشار و سرعت ساخته شوند، نتیجه خوبی نخواهد داد و کیفیت کارهای تاریخی در حال حاضر پائین‌تر از کارهایی است که در دهه ۶۰ ساخته شدند.
وی خطاب به مدبران تلویزیون گفت: به مدیران و متولیان تلویزیون توصیه می‌کنم که کارهای تاریخی را در اختیار تهیه‌کنندگان و گروه‌هایی بگذارند که به این کارها علاقه‌مندند و فقط قصد تولید برنامه را ندارند، بلکه کسانی که دغدغه خاطر تاریخ دارند، به ظرایف آن واقف‌ هستند و می‌خواهند یک واقعه تاریخی را به تصویر بکشد نه هر کار عادی تلویزیونی را.
«نیک‌پور» در مورد نقشی که در این سریال ایفا می‌کند، گفت: «محمدعلی فروغی» ملقب به «ذکاءالملک» یکی از پیچیده‌ترین شخصیت‌های سیاسی تاریخ معاصر ایران است که از اوایل سلطنت احمدشاه تا سلطنت محمدرضا پهلوی فعالیت سیاسی کرد. فروغی تنها یک رجل سیاسی نیست. تألیف سیر حکمت در اروپا (که یک کتاب دانشگاهی بوده)، مقدمه‌ای بر شاهنامه فردوسی و تصحیح گلستان سعدی از کارهای او بوده است و خدمات زیادی به فرهنگ انجام داده است. او از اعضای لژفرماسونری بیداری ایرانیان بوده و در این لژ به سمت استاد اعظم رسیده و سال‌ها رهبر این لژ بوده است. بازی در این نقش به دلیل ابعاد مختلف شخصیت فروغی برای من بسیار جذاب است، چون شخصیت او ابعاد مختلفی دارد. یک مرد خانواده، مرد سیاست و مرد فرهنگ که هنوز شخصیت او در تاریخ مبهم باقی مانده و مخصوصاً بخش‌هایی از ارتباط او با فراماسونری هنوز پنهان است. چیزی که این مجموعه قصد آشکار ساختن آن را دارد که امیدوارم در این کار موفق باشد.
● بازدید «حدادعادل» از پشت‌صحنه «دیکتاتور»
اکثر صحنه‌های مورد نظر فیلمبرداری شد و «غلامعلی حداد عادل» رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هم خود را سر صحنه رساند و دقایقی با عوامل صحبت کرد. «محمدرضا ورزی» هم در مورد روند تولید سریال برای او توضیحاتی داد.
● ورزی:امیدوارم نسل جوان سریال «دیکتاتور» را بپسندد
«محمدرضا ورزی» کارگردان سریال تلویزیونی «دیکتاتور» در مورد این سریال گفت: این کار به دوران سلطنت رضاشاه پهلوی از زمان ریاست دیویزیون قزاق از ۱۲۹۷ تا شهریور ۱۳۲۰ می‌پردازد و سعی کردیم از لحاظ داستانی روندی دراماتیک در کنار کار باشد و نگاهی مستند به تاریخ معاصر ایران داشته باشیم. وی اظهار داشت: البته نمی‌توان روی تاریخ معاصر ایران خیلی فضاهای دراماتیک ایجاد کرد و این مشکلی است که در کشورهای دیگر هم به چشم می‌خورد، اما وقتی مسائل دراماتیک وارد یک کار می‌شود، آن را زیبا می‌کند. مثل سریال «ملک فاروق» ساخت مصر که نگاهی مستند با دیدی دراماتیک داشت. در سینمای غرب هم آثار زیادی با این مضمون ساخته شد که آخرین نمونه آن فیلم «سقوط» راجع به زندگی هیتلر است. کاری که در عین مستند بودن، فضای دراماتیک دارد و جذاب است. سریال «دیکتاتور» هم نگاهی مستند به تاریخ با پرداخت‌های تاحدامکان دراماتیک دارد. از هنرپیشه‌ها و عوامل فنی بسیار خوب و حرفه‌ای در این کار استفاده شده است. بازیگرانی که باید بتوانند شخصیت‌های حقیقی را نمایش دهند. دکور و لباس خوبی هم در این کار است که بر اساس مستندات، پژوهش، تحقیق و مطالعه آماده شده است. از دو تیم پشت و جلوی دوربین راضی هستم و امیدوارم نتیجه این کار هم مقبول مخاطب باشد و نسل جوان ارتباط خوبی با این قسمت از تاریخ معاصر ایران برقرار کنند.
هنوز گروه فیلمبرداری در حال کار در مجلس شورای ملی هستند و هوا تاریک شده که این ساختمان را ترک می‌کنیم.
آخرین فهرست عوامل سازنده سریال ۱۵ قسمتی «دیکتاتور» عبارت است از:
ـ تهیه کننده:علی لدنی
ـ نویسنده و کارگردان:محمدرضا ورزی
ـ مدیر برنامه‌ریزی:محسن صادقی نسب
ـ دستیار اول کارگردان:مسعود عجمی
ـ منشی صحنه:حسن زمانی
ـ دستیار برنامه ریز:امیرحسین غفاری
ـ دستیاران کارگردان:حمید عجمی مجتبی پورولی،فائزه کاکاوند
ـ مدیر تصویربرداری:مجتبی رحیمی
ـ تصویربردار:فرشاد خالقی
ـ دستیار اول تصویربردار:رضا میرکیانی
ـ گروه تصویربرداری:حمید کاملی،محسن موسوی،محمد اللهیاری، محمدرضا ملک‌محمدی، علی خمیس آبادی،
ـ صدابردار: مهران ملکوتی
ـ دستیاران صدا:کیوان نصیری خرم،پژمان مشهدی،اشکان فتاحی
ـ طراح صحنه:سهیل میرسپاسی
ـ دستیار اول طراح صحنه:سامان دلشاد
ـ دستیاران صحنه:امیر بهرام کاویانپور،یوسف بهشتی
ـ طراح لباس:رویا ابراهیمی
ـ دستیار اول طراح لباس:حسین طهماسبی
ـ خیاط:حسینی
ـ تدوین:جبلی
ـ طراح چهره‌پردازی:شهرام خلج
ـ مجریان چهره‌پردازی:هادی قالیخانی،مرضیه حق پرست،سعید معظمی
ـ جلوه‌های ویژه میدانی:داوود رسولیان،حمید رسولیان
ـ جلوه های ویژه کامپیوتری:بهنام خاکسار
ـ مدیر تولید:سید مهدی افتخاری
ـ مدیر تدارکات:حمید عباسی
ـ دستیاران تدارکات:محسن مهربانی،سجاد رحمانی،حبیب عربخانی
ـ مسئول اتوموبیل‌های قدیمی:صابر ذاکری،
ـ مسئول هنروران:دهقانی،ترابری،نادر لطفی،محمد سلطانی،بهروز فرزانه،محمد مصور،مهدی قلی پور،محمد باقر سلی نبی،علیرضا دهدار.
ـ بازیگران:سعید نیک‌پور(فروغی)،احمد نجفی(رضاشاه)،محمد مطیع(اردشیرریپورتر)،حسین محجوب(مدرس)، میرطاهر مظلومی(احمدشاه)سپیده گلچین، چنگیز وثوقی، لیلا موسوی و خسرو فرخزادی.

منبع : روزنامه هموطن سلام