اشتباه استراتژیک آژانس و ۱+۵

پس از گزارش دو پهلوی محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پرونده هسته‌ای ایران ،گروه ۱+۵ نیز فعالیتهای خود در قبال ایران را آغاز کرد. کشورهای غربی که به دلیل مخالفت اعضای شورای حکام به ویژه نمایندگان ۱۱۸ کشور عضو نم نتوانسته بودند اهداف خود را در آژانس اجرایی نمایند به نام تلا‌ش برای واداشتن ایران به همکاری با آژانس بر تصویب قطعنامه جدید در شورای امنیت تاکید و سرانجام قطعنامه ۱۸۳۵ را بدون آنکه در آن سخنی از تحریم های اضافی آورده شود تصویب کردند.
قطعنامه ای که صرفا بیانگر سیاسی بودن دیدگاه ۱+۵ برای فرار از شکست در برابر افکار عمومی جهان و امتیازگیری درونی آنها می باشد. گزارش مغرضانه و دو پهلوی البرادعی و نیز اقدام ۱+۵ در تصویب قطعنامه ۱۸۳۵ بیانگر حقایقی است که مهر تایید بر حقانیت بی اعتمادی تهران به این دو بازیگر پرونده هسته ای می زند .
۱) آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شخص البرادعی با گزارش دو پهلوی خود بار دیگر اثبات کردند که نه بر اساس قوانین حقوقی، بلکه در چارچوب خواسته‌های غرب حرکت می کنند چنانکه البرداعی به رغم تاکید بر عدم وجود مدارک ادعایی علیه ایران بار دیگر بر ایجاد سوالا‌ت جدید و عدم توانایی برای تایید کامل فعالیتهای هسته‌ای ایران اصرار کرده و حتی خواسته هایی بیشتر از اختیارات آژانس را مطرح کرده است. گزارش البرداعی بار دیگر اثبات کرد که تهران نمی‌تواند به دلیل وابستگی این نهاد به قدرت های بزرگ به وعده‌های آن برای دست یابی به انرژی هسته‌ای امیدوار باشد بلکه سیاست دو گانه آژانس ضرورت تغییر روابط میان تهران با این نهاد وابسته به غرب را مورد تاکید قرار می دهد.
۲) چنانکه در دور جدید مذاکرات ایران و ۱+۵ عنوان شده بود بررسی مشترکات بسته پیشنهادی طرفین محور مذاکرات تا رسیدن به نتیجه نهایی بود. در شرایطی که گفت و گوها میان سولا‌نا و جلیلی برای بررسی این روند ادامه دارد ، بازگشایی دوباره پرونده در شورای امنیت جز عدم صداقت ۱+۵ معنایی ندارد که خود گواهی بر حقانیت ایران مبنی بر بی‌اعتمادی به وعده‌های این گروه می‌باشد. این کشورها در حالی ادعای اعطای کمک و فن آوری هسته‌ای به ایران را مطرح می‌کنند که در اجرای اولین تعهدات خود برای ادامه مذاکرات پایبند نمی‌باشند و براساس منافع خود از وعده‌های گذشته دور می‌شوند. در این میان حتی چین و روسیه نیز به رغم چالشهای بسیار با غرب در چرخه امتیازگیری از ایران و سایر کشورها نشان داده‌اند که مورد اعتماد رفتار نمی‌کنند و نمی‌توان به تعهدات آنها امیدوار بود.روسیه و چین که تاکنون در قبل پرونده هسته ای ایران توانسته اند به منافع سیاسی و اقتصادی بسیاری در عرصه جهانی دست یابند با تکرار بازیگری سوال برانگیز در شورای امنیت نشان دادند که اولا‌ این کشورها بازیگری بزرگ در عرصه جهانی نیستند و نمی توانند مستقل عمل کنند ثانیا این ادعای غرب که با کنار نهادن برنامه غنی سازی در ایران ،این دو کشور می توانند تامین کننده سوخت هسته ای ایران باشند دروغی بیش نیست چرا که تضمینی وجود ندارد که آنها در معاملا‌ت آینده با غرب ،ایران را به کناری ننهند چنانکه اکنون در شورای امنیت این اقدام را انجام دادند .
به هر تقدیر هرچند که اعضای ۱+۵ در چرخه‌ای از داد و ستدهای اقتصادی و سیاسی به اصطلا‌ح اجماع خود را برای بررسی پرونده هسته‌ای ایران در شورای امنیت و تصویب قطعنامه احتمالی به نمایش گذاردند اما روند تحولا‌ت بیانگر عدم وجود این اجماع و تلا‌ش ظاهری آنها برای فرو نپاشیدن گروه مذکور در برابر افکار عمومی جهان است. ناتوانی ۱+۵ در برگزاری نشست در قبال ایران، اعتراض کشورها به سیاستهای یک جانبه آمریکا علیه تهران، ‌اعتراف کشورهای غربی بر پیامدهای منفی تحریم ایران بر اقتصاد این کشورها به ویژه در شرایطی که امیدی به انرژی روسیه ندارند، خود سندی بر اختلا‌ف میان ۱+۵ است.
در مجموع می توان گفت که مواضع اخیر آژانس و ۱+۵ در اصل اشتباه استراتژیک آنها در قبال ایران است چرا که جامعه جهانی دیگر پذیرنده این جوسازی های دروغین نمی باشد و بر پایان اینگونه موضع گیری های سیاسی و مغرضانه در پرونده هسته ای ایران تاکید دارد چنانکه ۱۱۸ کشور عضوگروه نم در نشست شورای حکام صراحتا به عملکرد آژانس و قدرت های بزرگ اعتراض و خواستار عادی شدن روند بررسی پرونده ایران شدند .در این میان جادارد تا جمهوری اسلا‌می ایران نیز با توجه به ظرفیت های فراوانی که در اختیار دارد پاسخی قاطع به این گونه رفتارهای خصمانه داده تا از تکرار این روند به ویژه از سوی کشورهایی مانند روسیه و چین که با بازی دوگانه دستاوردهای بسیاری در پرونده ایران کسب کرده اند جلوگیری گردد .

قاسم غفوری

منبع : روزنامه سیاست روز