روسیه در پی تجدید صنایع اتمی

با تصمیم رییس جمهوری روسیه، ساختار صنایع انرژی اتمی این كشور، به جای مانده از زمان شوروی سابق، پس از دهها سال تغییر خواهد كرد.بر اساس این دستور شركت ها، موسسات تحقیقاتی و نیروگاههای اتمی روسیه در شركتی دولتی موسوم به «اتم انرگوپروم» سازماندهی می شوند.
«اتم انرگوپروم»، در زبان روسی «صنایع انرژی اتمی» را در بر می گیرد.این شركت در دو مرحله تا اول ژانویه سال ۲۰۰۸تاسیس خواهد شد و ۵۵شركت و مركز اتمی و تحقیقات هسته ای روسیه را در خود جای خواهد داد.شركت ها و مراكز تابعه«اتم انرگوپروم» در زمینه های مختلف مرتبط با انرژی اتمی غیرنظامی ازجمله ماشین سازی ، احداث و بهره برداری از نیروگاههای اتمی و نیز از رده خارج كردن نیروگاههای اتمی فرسوده، استخراج اورانیوم، غنی سازی آن و تولید سوخت هسته ای و نگهداری مواد اتمی و رادیواكتیو فعالیت خواهند كرد.
سرمایه شركت «اتم انرگوپروم» به حدود ۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید كه در چند سال آینده ممكن است تا یكصد میلیارد دلار افزایش یابد.در زمان حاضر «اتم استروی اكسپرت» ، «مركز تولید سوخت هسته ای تول» و «اتم تخ نادزور» از مهمترین شركت های اتمی روسیه هستند.آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه كه در سال ۲۰۰۱بدنبال انحلال وزارت انرژی اتمی روسیه بوجود آمد مسوولیت امور هسته ای این كشور را برعهده دارد.
به نظر دولتمردان روس ساختار فعلی انرژی اتمی روسیه، توانایی اجرای برنامه توسعه بخش انرژی هسته ای این كشور را ندارد و بحث ها در مورد اصلاحات در این ساختار از یك سال پیش جریان دارد.به گزارش ایرنا «سرگئی ایوانف» معاون نخست وزیر روسیه اخیرا مدیریت صنایع انرژی اتمی این كشور را كهنه خواند و بر لزوم انجام اصلاحات بنیادین در آن تاكید كرد.«سرگئی كرینكو» رییس آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه نیز در مورد عواقب عدم اصلاحات در این بخش كه به گفته وی در ۱۰سال آینده منجر به افت شدید صنایع اتمی روسیه خواهد شد هشدار داد.صنایع انرژی اتمی روسیه بیش از ۵۰سال سابقه دارد.
نخستین نیروگاه اتمی جهان با ظرفیت تولید پنج مگاوات برق در ۲۷ماه ژوئن سال ۱۹۵۴در شهر «اوبینسك» شوروی مورد بهره برداری قرار گرفت. در دوره حكومت شوروی سابق حدود ۳۰نیروگاه اتمی در جمهوریهای مختلف آن تاسیس شد.در حال حاضر در روسیه ۱۰نیروگاه اتمی وجود دارد و پنج نیروگاه نیز در دست احداث است.
«سرگئی كرینكو» این تعداد نیروگاه را كه ۱۵درصد از مجموع برق مصرفی روسیه را تولید می كنند ناكافی می داند.از مهمترین اهداف ایجاد شركت «اتم انرگوپروم» افزایش این رقم تا ۲۵ درصد است.بر اساس برنامه توسعه انرژی اتمی روسیه تا سال ، ۲۰۳۰در این كشور باید ۴۰واحد نیروگاه اتمی احداث شود.
به گفته رییس آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه از سال ۲۰۱۱میلادی در این كشور هر سال باید دو واحد نیروگاه اتمی احداث شود و برای این كار باید از امكانات این آژانس و نیز توانمندیهای ماشین سازی جمهوریهای شوروی سابق استفاده كرد.برای اجرای این برنامه به ۱۲ تریلیون روبل ( ۴۷میلیارد دلار) اعتبار مالی نیاز وجود دارد و كرملین قصد دارد از سرمایه های خصوصی نیز برای پیشبرد این برنامه استفاده كند.از اهداف دیگر دولت روسیه برای ایجاد «اتم انرگوپروم»، تقویت نقش روسیه در بازار جهانی خدمات اتمی و ساخت نیروگاههای اتمی است.
تجربه ایجاد مجموعه های بزرگ اقتصادی با مدیریت واحد كه از چند سال پیش در روسیه آغاز شده نشان می دهد چنین مراكزی از توانایی رقابتی بالایی برخوردار هستند.شركت «گازپروم» نمونه ای از این شركت ها است كه توانسته در عرصه انرژی بین المللی موقعیت خود را تثبیت كند.در حال حاضر شركت روسی «اتم استروی اكسپرت» در كشورهای ایران، هند، چین و بلغارستان ۶واحد نیروگاه اتمی احداث می كند و قصد دارد در احداث نیروگاههای اتمی در چند كشور دیگر از جمله قزاقستان، ارمنستان، مصر و اسلوواكی مشاركت كند.
علاوه بر آن، روسیه قصد دارد مركز بین المللی غنی سازی اورانیوم ایجاد كند و مذاكراتی در این مورد بین مقامهای روس و چند كشور از جمله قزاقستان و ارمنستان برای غنی سازی مشترك اورانیوم انجام گرفته است.این مركز قرار است اوایل سال آینده میلادی در مجموعه شیمیایی «آنگارسك» واقع در استان ایركوتسك روسیه تاسیس شود.
بدیهی است باتوجه به رقابت های شدید در بازار اتمی جهانی و تلاش های آمریكا و كشورهای غربی برای كنترل كامل بر آن، روسیه با امكانات فعلی خود نمی تواند به اهداف مذكور دست پیدا كند.وضعیت پیرامون احداث نیروگاه اتمی بوشهر ایران و تلاش های آمریكا و متحدانش برای جلوگیری از تكمیل این پروژه نمونه ای از رقابت های غیرمنصفانه است كه با اهداف معینی صورت می گیرد.
یك مقام آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه با اشاره به تفاوت وضعیت بازار اتمی بین المللی با دهه ۹۰میلادی گفت: شركت های بزرگ چندملیتی همچون شركت آلمانی ،فرانسوی«Arev-Plus-Siemens» و شركت آمریكایی ، ژاپنی «Toshiba-Westinghouse » در بازار اتمی جهان حضور گسترده دارند.به نظركارشناسان امور اتمی، حضور روسیه در بازار اتمی جهان به توانایی رقابت شركت «اتم انرگوپروم» با این شركت های چند ملیتی و اراده دولتمردان روس برای حفظ منافع ملی كشور خود در این بخش مهم بستگی خواهد داشت.

منبع : روزنامه ابرار اقتصادی