انرژی فسیلی یا انرژی هسته ای؟!

در اینجا کوشیده ایم در هشت عنوان، تصویری از امتیازها و نقص های انرژی های فسیلی و انرژی هسته ای را ارائه کنیم:

- گاز های گلخانه ای
امتیاز و برتری انرژی هسته ای در اینجاست. حتی یک مولکول گاز کربنیک(CO۲) از راکتور هسته ای به هوا نمی رود. در عوض اورانیوم مورد نیاز این راکتور را باید با کامیون هایی که سوخت فسیلی (نفت) می سوزانند، حمل و نقل کرد. همچنین مراحلی که برای کار با اورانیوم انجام می شود، به سوخت نفتی نیازمند هستند. در مجموع هر کیلووات ساعت برق هسته ای حدود ۲۵ گرم گاز گلخانه ای تولید می کند. هر کیلووات ساعت برق زغال سنگ سوز، ۶۵۰ تا ۱۲۵۰ گرم گازکربنیک تولید می کند. همچنین برای تولید هر کیلووات ساعت برق از نیروگاه های گازسوز، ۴۵۰ تا ۶۵۰ گرم گازکربنیک، انتشار می یابد. به گفته کارشناس شرکت برق فرانسه (EDF)، به مدد استفاده از ۵۹ نیروگاه هسته ای، از انتشار ۳۱۰ تا ۳۴۵ میلیون تن گاز کربنیک در سال جلوگیری می شود. اگر به جای آنها ز نیروگاه هایی با سوخت فسیلی استفاده می شد، انتشار گازکربنیک در فرانسه، دو برابر میزان کنونی می شد. آژانس انرژی هسته ای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، دو سناریوی محتمل را با هم مقایسه کرده است: براساس سناریوی اول، قدرت هسته ای در جهان تا سال ۲۰۵۰، سه برابر می شود و بر اساس سناریوی دوم استفاده از انرژی هسته ای به تدریج کنار گذاشته می شود.
زباله ها
یک نیروگاه هسته ای صدمگاواتی سالانه پانصد تن زباله با درجه رادیواکتیو ضعیف، دویست تن زباله با درجه رادیو اکتیو متوسط و ۲۵ تن زباله با درجه رادیو اکتیو شدید تولید می کند. این زباله تولید شده در مراحل مختلف فعالیت کارخانه های تولید برق هسته ای، در پوشش های عایق در پایگاه هایی قرار می گیرند.
زباله های رادیواکتیو بالا، شیشه ای و حدود پانزده سال در عمق زمین دفن می شوند. در مقایسه، یک نیروگاه برق زغال سنگ سوز ۳۵۰ هزار تن زباله سخت (زباله های معدنی، خاکستر و تفاله آهن) که صدها کیلو فلز سنگین نیز در میان آنها وجود دارد، تولید می کند. البته پیشرفت های فنی باید اجازه دهد که از این میزان زباله کاسته شود. با وجود این، معادن زغال سنگ همچنان ازنظر تولید زباله پربار هستند. اما گاز، به جز گازکربنیک، تقریباً زباله یا تولیدجانبی خطرناکی ندارد.
رادیو اکتیویته البته «نامریی» است، اما حتی ضعیف ترین درجه رادیو اکتیویته که ممکن است برای محیط زیست مضر باشد، قابل ردیابی است؛ در نتیجه، نیروگاه های هسته ای را می توان به خوبی کنترل کرد و در واقع کشف خطر در آنها راحت تر از نیروگاه های گرمایی کلاسیک است. البته به شرط آن که صنایع هسته ای در این باره شفاف عمل کنند. موردی که همیشه، حتی در فرانسه، نمی توان انتظار داشت.

بهداشت و سلامتی
این موردی است که مخالفان استفاده از انرژی هسته ای همواره مطرح می کنند. انرژی هسته ای با مصارف غیرنظامی تا به حال کمتر از انرژی های فسیلی قربانی گرفته است. تعداد کسانی که در حوادث صنعتی سال های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۲ جان باخته اند، شمارش شده اند. صنعت موجب مرگ ۱۰۲۷۳ نفر شده است(در ۲۹۵ حادثه)، زغال سنگ ۶۴۱۸(۱۳۳ حادثه)، هیدرولیک ۴۰۱۵ (۱۳ حادثه)، پروپان ۲۲۹۲ (۷۷ حادثه)، گاز طبیعی ۱۲۰۰ کشته (۸۸ حادثه) و انرژی هسته ای ۳۱ کشته (حادثه چرنوبیل) به جای گذاشته است.
با مطالعه این ارقام درمی یابیم که زغال سنگ و گاز به ترتیب ۳۲ و ۹ برابر خطرناک تر از انرژی هسته ای هستند (به نسبت میزان تولید برق)، اما باید توجه داشت که این آمار تنها شامل جان باختگان در هنگام حادثه است. تخمین زده می شود که عواقب باقیمانده از حادثه چرنوبیل، سبب مرگ ۳۵۰۰ نفر در طول ۵۰ سال آینده در اثر سرطان شود. حتی یک نیروگاه هسته ای در شرایط فعالیت معمول و سالم، مواد رادیواکتیو ساطع می کند. در فرانسه تخمین زده می شود که این آلودگی هسته ای می تواند سالانه ده تا صد نفر را به سرطان مبتلا کند. در مقام مقایسه، آزمایش های رادیولوژیک می توانند سالانه پنج هزار نفر و رادیواکتیویته طبیعی(رادون) می تواند سالانه شش هزار تا هفت هزار نفر را به سرطان مبتلا کند. در کشورهای شرق، وضعیت واقعاً نگران کننده است. مقادیر قابل توجه رادیونوکلیید که به درون رودخانه ها سرازیر می شود، می تواند سرطان های متعددی را سبب شود. سوخت زغال سنگ نیز مقادیر زیادی از آلوده کننده های خطرناک را در هوا می پراکند. دی اکسید گوگرد، اکسید ازت، ازن، فلزات سنگین و گرد و غبارهای حاصل از سوخت زغال سنگ می توانند عفونت هایی را ایجاد کنند که مستقیماً به مرگ منجر می شوند، اما فنون جدید می توانند شرایط سوخت تمیز تری را برای انرژی های فسیلی فراهم کنند.
- آسیب های وارد شده به زمین
یک مطالعه فرانسوی- آمریکایی، میزان آسیب های ناشی از انرژی های مختلف به کره زمین را بررسی کرده است. براساس این مطالعه، هر کیلووات ساعت برق تولیدی با سوخت نفتی معادل ۲۴/۸ سانتیم و هر کیلووات ساعت برق تولیدی با سوخت زغال سنگ معادل ۱۷/۸ سانتیم به زمین آسیب وارد می کنند.
در این عرصه، انرژی هسته ای (۶۳/۱ سانتیم) و گاز (۵۱/۱ سانتیم) در بهترین موقعیت قرار دارند. این مطالعه، آسیب های مربوط به گازهای گلخانه ای را در نظر نگرفته است؛ در آن صورت میزان آسیب رسانی انرژی های فسیلی تا دو برابر افزایش می یابد.
- سرمایه گذاری
ضعف انرژی هسته ای همین جاست. براساس گزارش وزارت صنایع فرانسه، هزینه یک نیروگاه هسته ای ۱۴۰۰ مگاواتی معادل ۴/۱۵ میلیارد فرانک است؛ در حالی که یک نیروگاه گازسوز با همین ظرفیت، بهایی معادل ۳/۴ میلیارد فرانک و یک نیروگاه زغال سنگ سوز با ظرفیت مشابه، ۹ میلیارد فرانک ارزش دارد. در مقابل، این امتیاز برای گاز ارمغانی به همراه ندارد، زیرا هزینه تولید هر کیلو وات ساعت برق تا ۷۰ درصد به قیمت سوخت بستگی دارد.
- ذخایر جهانی
براساس مطالعه کمیساریای پلان، با آهنگ کنونی مصرف، ذخایر شناخته شده انرژی جهان چنین وضعیتی دارند: ۴۳ سال دیگر نفت، ۶۶ سال دیگر گاز طبیعی و ۲۳۳ سال دیگر زغال سنگ تمام خواهد شد، اما هنوز می توان ذخایر تازه کشف کرد؛ به علاوه به مدد پیشرفت های تکنولوژیک می توان از مخازن نفتی که تا به حال استخراج ناپذیر می نمود، انرژی فسیلی استخراج کرد. اورانیوم مورد نیاز تا ۶۰ سال دیگر وجود دارد. راکتورهایی که از نوترون های سریع استفاده می کنند (سوپر- فنتیکس در فرانسه) قادرند از یک واحد حجم اورانیوم، هفتاد بار بیشتر از راکتورهای کنونی انرژی بگیرند.
سهم انواع انرژی در جهان
انرژی سهم آن در جهان
نفت ۳۴ درصد
زغال سنگ ۳۱ درصد
گاز ۲۲ درصد
هسته ای ۶ درصد
دیگر انرژی ها ۷ درصد

- قیمت برق
وزارت صنایع فرانسه در سال ۱۹۹۷، آخرین ارقام درباره بهای تولید هر کیلو وات ساعت برق با انواع انرژی ها را اعلام کرد. براساس گزارش وزارت صنایع، هر کیلووات ساعت برق تولیدی با انرژی هسته ای به طور متوسط ۲۱ سانتیم، با گاز طبیعی ۱۹ تا ۲۸ سانتیم و با زغال سنگ ۲۲ تا ۲۶ سانتیم هزینه دارد. قیمت مورد محاسبه در زمینه برق هسته ای، متوسط هزینه تولید در ده نیروگاه ۱۴۰۰ مگاواتی است؛ در حالی که در مورد تعیین هزینه تولید برق به کمک انرژی های دیگر، فقط میانگین یک نیروگاه با قدرت تولید کمتر از ۶۵۰ مگاوات در نظر گرفته شده است.
ارزانی تولید برق گازی، می تواند به سرعت با توجه به بحران جهانی این ماده، زیر سؤال برود. به علاوه، نباید موضوع وضع عوارض برای آلودگی گازکربنیک را نیز فراموش کنیم. در صورت وضع این مالیات، بهای تولید گازی برق افزایش می یابد. در این میان انرژی هسته ای، تقریباً از هر گونه بحران این چنینی به دور است. به علاوه، این انرژی می تواند استقلال فرانسه را از نظر انرژی تأمین و تضمین کند.
- تکثیر هسته ای
برای ساخت یک بمب هسته ای با کمترین هزینه، علاوه بر داشتن تأسیسات مربوط، لازم است پلوتونیومی در اختیار داشت که میزان ایزوتوپ ۲۴۰ در آن بیشترین باشد. این پلوتونیوم را می توان در یک راکتور هسته ای غیرنظامی هم تولید کرد. به همین دلیل است که آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین، پیوسته تمام راکتورهای جهان را کنترل می کند و به همین دلیل بود که اسرائیل، در سال ۱۹۸۱، در اقدامی پیشگیرانه به انهدام راکتور کوچک (اویسراک) در عراق اقدام کرد؛ راکتوری که فرانسه به صدام حسین فروخته بود.

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا