ایران و نیاز به برق هسته ای

در فرآیند پر فراز ونشیب دستیابی ایران به فناوری هسته ای، بر اثر جوسازی ایالات متحده در سطح جهان برضد ایران و طولانی شدن روند آن، دستیابی كشورمان به فناوری هسته ای اسباب دغدغه امنیتی كشورهای دیگر را فراهم كرد؛ به طوری كه فضای حاكم بر این فرآیند كاملاً سیاسی شده و از برخی نیازهای اساسی آن غفلت شده است. از مهم ترین آنها اصل نیاز بخش انرژی كشور به برق هسته ای است كه در خبرها و تفسیرهای رسانه های داخلی و خارجی كشور كمتر به آن توجه شده است.در ذیل به مهم ترین مصارف صلح آمیز انرژی هسته ای یعنی تولید برق هسته ای اشاره می شود:
الف) مصرف برق كشور در دو سال گذشته به طور متوسط بیش از ۷ درصد در سال رشد داشته در حالی که تقاضا با سرعت بیشتری رشد کرده است. با توجه به برنامه های توسعه كشور، كلیه پیش بینی ها حكایت از آن دارد كه این روند فزاینده همچنان ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، به دلیل وضعیت اقلیمی كشور و محدودیت های ظرفیت های برق- آبی، به رغم توسعه گسترده این منابع، سهم تولید برق از سدها و منابع آبی كشور ظرف ۴۰ سال گذشته از بیش از ۲۵ درصد به كمتر از ۴ درصد كاهش یافته و تولید برق كشور بیش از پیش به نیروگاه های بخاری وگازی و یا سیكل تركیبی وابسته شده است.این مسئله نیز بسیار با اهمیت است كه به دلیل محدودیت منابع غنی زغال سنگ دركشورمان، زغال سنگ نیز سهمی در تولید برق ندارد و درآینده نیز نمی تواند سهم قابل توجهی در این زمینه داشته باشد؛ از این رو تولید انرژی برق در نیروگاه های كشور در قیاس با متوسط جهانی نیز بیش از حد به سوخت های هیدروكربوری وابسته است.همچنین باید توجه داشت فرآیند تبدیل انرژی اولیه هیدروكربوری به برق، راندمان نسبتاً پایین و آثار منفی زیست محیطی دارد؛ بنابراین برای تأمین نیاز آینده كشور به نیروی برق، روی آوردن به تولید برق هسته ای اجتناب ناپذیر به نظر می رسد و به همین دلیل حتی در دوران رژیم گذشته، تولید برق هسته ای دربرنامه های بلند مدت تأمین برق انرژی مورد نیاز كشور لحاظ شده است و متوقف كردن برنامه های یادشده به معنای آسیب به فرآیند رشد و توسعه اقتصادی كشور خواهد بود.
ب) از زمان رژیم گذشته، سرمایه گذاری زیرساختی عظیمی برای تولید برق هسته ای دركشور انجام شده است كه دولت های صنعتی غرب ازآن استقبال كرده اند. چگونه می توان ملت ایران را به بهانه های غیرواقعی از بهره بردن از این سرمایه گذاری ها محروم كرد؟
ج) تركیب سبد انرژی مصرفی كشور در قیاس با متوسط جهانی بسیار ناهماهنگ است. در حالی كه به طور متوسط درسطح جهان سهم نفت وگاز در سبد انرژی به كمتر از ۳/۱ درصد محدود و سهم نیروی هسته ای درسبد انرژی جهان به بیش از ۵/۶ درصد افزایش یافته، سهم نفت وگاز در تأمین انرژی اولیه ایران به بیش از ۹۸ درصد افزایش یافته است و این مسئله با توجه به فنا پذیری منابع هیدروكربوری، همچنین با توجه به اصل عقلانی متنوع سازی منابع انرژی، از نظر راهبردی به مصلحت كشور نیست وبا توجه به محدودیت سایر منابع كه به آن اشاره شد، برای خروج از این محدودیت چاره ای جز توسعه نیروگاه های هسته ای وجود ندارد.
د) اگر جامعه جهانی و به ویژه دولت صنعتی غرب در ادعاهای خود در مباحث مربوط به جهانی شدن والزام های آن صداقت دارند، باید این صداقت را درهمه امور نشان دهند. در زمینه منابع انرژی فسیلی، با توجه به دو ویژگی مهم این منابع، نگرش و برنامه ریزی یكپارچه جهانی اهمیت فراوانی دارد. این دو ویژگی عبارتند از: فناپذیر بودن و آلوده ساز بودن این منابع. اگر نگاه واقعاً جهانی باشد، منابع محدود فسیلی متعلق به كل جامعه بشری است و پیامدهای زیست محیطی ناشی از مصرف بی رویه آن نیز گریبان كل جامعه بشری را می گیرد. بنابراین یك برنامه ریزی منطقی با نگرش جهانی و فراتراز نگرش های محدود ملی لازم است كه در انتخاب تركیب بهینه به استفاده از حامل های مختلف انرژی و منابع كل جامعه بشری توجه شود. دراین چارچوب آیا منطقی خواهد بود كه مثلاً در یك كشور، بعضی از حامل های انرژی به صورت غیر اقتصادی استفاده شوند و این كشور به هر دلیل یا بهانه ای، از بهینه كردن تركیب انرژی خود بازداشته شود و یا در جایی كه بهینه ملی یا بهینه جهانی در تعارض قرار می گیرند، در فرآیند جهانی شدن كدام را باید انتخاب كرد؟ كشورهای صنعتی بعد از دهه هفتاد تمام تلاش خود را برای به حداقل رساندن سهم نفت وگاز در سبد انرژی مصرفی خود داشته اند، اما سهم این منابع هرگز به صفر نرسیده است ونخواهد رسید و بنابراین باید از منابع هیدروكربوری درسطح جامعه بین المللی به صورت بهینه استفاده كرد. استفاده غیر بهینه یك كشور موجب محرومیت كل جامعه بشری خواهد شد؛ بنابراین منطق جهانی ایجاب می كند كه جامعه بشری درمقابل وادار كردن یك كشور به استفاده غیر بهینه ازمنابع انرژی خود موضع گیری كند.
با توجه به آنچه گفته شد، نیاز ایران به برق هسته ای آشكارتر می شود و برای دستیابی ایران به این فناوری باید به هرگونه همكاری ایران با اتحادیه اروپا در زمینه انرژی اتمی در چارچوب همكاری گسترده درزمینه كل مقوله انرژی، توجه شود. دراین چارچوب اگر اتحادیه اروپا به موقعیت، فرصت و یا اعتباری در بخش انرژی ایران دست می یابد، ایران نیز باید به موقعیتی در بخش انرژی اروپا دست یابد. به طور ویژه، سهم یابی ایران در بازار گاز اروپا در این باره می تواند مورد توجه باشد.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو