ضرباهنگ ۱۰۰ ساله نفت ایران

عنصر نفت در تاریخ یکصد سال اخیر ایران نقشی چنان ژرف و گسترده ایفا کرده که کمتر حوزه ای از تاریخ سده معاصر کشور را بدون آن می توان بررسی و ارزیابی کرد. در این مدت همه ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی فرهنگی و امنیتی مستقیماً تحت تاثیر این ماده خام بوده اند که نخستین بار چاه آن در خرداد۱۲۸۷ خورشیدی در شهر مسجد سلیمان با موفقیت حفر شد.با این همه، در تمام این دوران بسیار پرفراز و نشیب، نقش و تاثیر نفت در تعیین سمت و سوی جریانات به یکسان ژرف و گستردگی نداشته است.
واقعیت این است که تا نیمه دهه ۱۳۴۰ خورشیدی یعنی ۶۰ سال از یکصدسال موردنظر، نقش نفت در ایران بیشتر به صورت رقابت های ژئوپولتیک جهانی بر سر کنترل آن و تاثیرش بر ساختار سیاسی و حکومتی بود. از اواخر دهه ۴۰ خورشیدی بودکه نفت اهمیت اقتصادی نیز در کشور ما پیدا کرد و همه اقتصاد ایران را چنان ژرف به زیر سلطه خود کشید که در مجموع و پس از سه دهه تلاش جانانه، حتی انقلاب اسلامی نیز با همه عظمت خود نتوانست کوچک ترین خشی بر سنگ خارای اقتصاد نفت زده بیندازد. نتیجه آنکه اکنون و در آغاز سده دوم حیات نفت، اقتصاد ایران همراه با دیگر ساختارهای آن، همان قدر نفتی و در معرض خطر است که پیش از انقلاب.

منبع : روزنامه سرمایه