یک ربع قرن زندگی با شکوه

سی دی ها یا دیسک های فشرده ای که امروز جزو کالاهای بسیار عادی و دم دستی روی هر میز کامپیوتر و یا در کنار دستگاه های ضبط و پخش پیدا می شوند، ۲۵ سال پیش انقلابی در دنیای موسیقی و ذخیره فایل ها به وجود آوردند و تولد ربع قرنی آن ها را جشن می گیریم.
واقعیت این است که محصولی به نام سی دی، اکنون سال هاست به بلوغ رسیده و کم کم باید جای خود را به محصولات جدیدتری بدهد؛ حتی بسیاری معتقدند iPod ها، MP۳ Player ها و صنعت موسیقی آنلاین، آینده آن ها را تهدید می کنند.
به عقیده پیتر کرامر -رئیس گروه تحقیقاتی اپتیکال فیلیپس در هلند- در دهه ۱۹۷۰ پروژه ای که اصوات دیجیتالی را در اختیار عده زیادی از مردم قرار داد، در آن زمان کار تکنیکی پر مخاطره ای بود.
او در موزه شرکت فیلیپس در آیندهون گفت: " زمانی که ما کارمان را شروع کردیم، هیچ چیز سر جای خودش نبود."
زمانی که دو شرکت فیلیپس و سونی کار مشترک خود را در سال ۱۹۷۹ آغاز کردند، تراشه های نیمه هادی پیشنهاد شده برای ساخت سی دی پلیر ها، پیشرفته ترین قطعه ای بود که در یک محصول مصرفی استفاده شد، و لیزر ها نیز هنوز در دست آزمایش و بررسی بودند.
کرامر می گوید: " زمانی که فیلیپس و سونی برای ساخت سی دی با هم متحد شدند، اولین هدف ما جهانی شدن این محصول بود."
به گفته او دو شرکت هرگز تصور نمی کردند صنعت های کامپیوتر و سرگرمی از سی دی ها به عنوان سیستمی برای ذخیره فایل ها هم استفاده کنند.
ژاک هیمسکرک که یکی از مهندسین ارشد در ساخت بخش اپتیکال سی دی پلیر ها بود، می گوید این گروه می دانستند که درحال ساختن یک محصول انقلابی هستند: " این محصول از چندین جهت انقلابی بود – هم اپتیک ها جدید بودند و هم دیسک ها. زمان آغاز ساخت محصول، حتی لیزر هایی که مناسب کار ما باشد وجود نداشت؛ پیشرفته ترین لیزر ها در آن زمان عمر مفیدی برابر تنها یکصد ساعت داشتند."
به گفته او برنامه شرکت همیشه این بود تا این فرمت حداقل بین ۲۰ تا ۲۵ سال عمر کند.
"این هدفی بود که ما برای خود تعیین کرده بودیم، اما به نظر می رسد سی دی ها قرار است خیلی بیشتر از این ها عمر کنند. برای خیلی ها سی دی هنوز فرمت اوریجینال است."
در سال ۱۹۸۰ آن ها "کتاب قرمز" را منتشر کردند و در آن استانداردهای اولیه سی دی، به علاوه امتیازات مربوط به فیلیپس و سونی را به صورت جداگانه اعلام کردند. فیلیپس بدنه CD و فناوری لیزر را ساخت و سونی کد گذاری دیجیتالی آن را انجام داد تا سی دی ها بدون اشکال و به راحتی اجرا شوند. فیلیپس همچنان مفاد "کتاب قرمز" را خصوصا در مورد CD-ROM قبول داشت و به آن استناد می کند.
آغاز تولید انبوه در آلمان واقعه مهمی در تاریخ سی دی ها بوده و دو هفته بعد دو شرکت اعلام کردند محصولاتشان آماده عرضه به بازار است.
سونی اولین دستگاه پخش خود را در اول اکتبر در ژاپن همراه با اولین آلبوم CBS همراه با بیلی جول به نام "خیابان پنجاه و دوم" به فروش رساند.
طرح سی دی الهام گرفته از صفحه های گرامافون بود: روی سی دی ها توسط لیزر سوراخ های ریزی به صورت مارپیچی حک شده بود – معادل سوزن های دستگاه پخش. نور بازتابیده شده روی آن ها به صورت میلیون ها صفر و یک در می آمد: همانند یک فایل دیجیتالی.
از آنجایی که روی سوراخ ها را یک لایه پلاستیکی پوشانده بود، نور لیزر هرگز آن را خراب نمی کرد و هیچ گاه کیفیت صدا پایین نمی آمد.
● نتیجه های نخستین
اولین سی دی تولید شده، آلبوم The Visitors گروه آبا بود.
داستان های زیادی در مورد سایز انتخابی برای سی دی وجود دارد، برخی معتقدند به درخواست سونی، آن را به اندازه ای قرار دادند تا سمفونی ۹ بتهون را در خود جای دهد.
اما کرامر می گوید تصمیم نهایی بعد از "یک گفتگوی طولانی دور میزی" گرفته شد تا بهترین و منطقی ترین مدت زمان پخش مناسب با اغلب برنامه ها انتخاب شود.
نتیجه نهایی ساخت سی دی با ظرفیت ذخیره یک ساعت فایل های صوتی بود که بعد ها برای جا دادن سمفونی ۹ بتهون مجبور به افزایش ظرفیت تا ۷۴ دقیقه شدند.
به گفته هیمسکرک، در آن زمان شرکت های دیگری نیز روی فناوری های مشابهی کار می کردند، به همین دلیل فشار زیادی روز گروه بود: " ما همیشه می دانستیم می توانیم این محصول را بسازیم، اما هدفمان ساخت محصولی با قیمت و کارایی مناسب بود."
اولین سی دی ها در سال ۱۹۸۲ به بازار آمد و اغلب حاوی موسیقی های کلاسیک بود.
به نظر می رسید در آن زمان طرفداران موسیقی کلاسیک افراد متمول تری نسبت به طرفداران موسیقی پاپ و راک بودند و به همین دلیل فیلیپس معتقد بود آن ها تمایل بیشتری به پرداخت هزینه های بالای سی دی های گران قیمت و پخش کننده های سی دی گران تر داشته باشند.
اولین مدل ها، قیمتی در حدود دو هزار سکه هلندی معادل یک هزار پوند امروزی داشتند.
فرانک ون دن برگ- کارمند پیشین بخش تهیه سی دی Polygram- می گوید: " زمانی که کلودیو آرو -پیانیست شیلیایی- یکی از اولین سی دی ها را ضبط می کرد، صدای نفس کشیدنش هم همراه با موسیقی شنیده می شد. قبلا روی نوارها این صدا شنیده نمی شد، اما روی سی دی ها صدا کاملا واضح بود."
● تاریخچه
اولین سی دی های موسیقی در سال ۱۹۸۲ به بازار آمدند؛ سی دی هایی با دقت ۱۶ بیت و به قطر ۱۲ سانتی متر. این راه کار اولین قدم برای تنظیم استاندارد جهانی بود و به زودی در ساخت سی دی پلیر ها رعایت شد.
استانداردهای در نظر گرفته شده، منجر به ثبت رکوردهای بزرگی شد: سونی پخش کننده های زیادی فروخت، مخصوصا در سال ۱۹۸۴ که برای اولین بار مجموعه واکمن خود را به بازار معرفی کرد. اما فیلیپس بیشتر از فروش سی دی ها سود کرد و آن هم به علت داشتن Polygram که بخشی از Universal Music Group بود. دستگاه پخش سی دی به فیلیپس کمک کرد جایگاه بزرگترین سازنده دستگاه های الکترونیکی مصرفی را در اروپا کسب کند که بعد ها در اواخر دهه ۱۹۹۰ توسط نوکیا گرفته شد. قانون حق امتیاز، این شرکت را در شرایط بدی قرار داد.
لوکاس کاورز -مدیر کنونی بازاریابی بخش دستگاه های الکترونیکی مصرفی فیلیپس- می گوید: " ساخت سی دی به نوبه خود کار ساده ای بود." در اینجا فقط کیفیت صدا مطرح نبود – دیسک ها در مقایسه با LP ها به مثابه جواهر بودند. تا ۱۹۸۶ پخش کننده های سی دی از نظر فروش پخش کننده های موسیقی (Record Players) را پشت سر گذاشت و تا ۱۹۸۸ سی دی ها فروشی بیش از صفحه های گرامافون داشتند. به عقیده کاورز این یک نقطه تغییر برای تمام بازار بود.
از آن زمان تا کنون بیش از ۲۰۰ میلیارد سی دی در سطح جهان به فروش رسیده و همچنان با وجود رشد زیاد در بخش دانلود فایل های دیجیتالی، فرمت برجسته به حساب می آید.
● یک قدم تا خط پایان
فروش سی دی ها طی ۱۰ سال گذشته در سطح جهان کاهش پیدا کرده است و به جای آن دانلود فایل های دیجیتالی رشد قابل ملاحظه ای داشته است.
به عقیده برخی از کارشناسان، اکنون شاید آخرین روزهای محبوبیت سی دی ها باشد.
طبق آمار اتحادیه جهانی صنعت صدا نگاری (IFPI) فروش فایل های دیجیتالی تا سال ۲۰۱۰، یک چهارم فروش جهانی موسیقی را در بر خواهد داشت.
اما هنوز کارشناسان و دسا اندر کاران این حوزه، بر سر زمان به پایان رسیدن عمر سی دی ها اتفاق نظر ندارند:
ریچارد گوچ -رئیس بخش فناوری IFPI – معتقد است سی دی ها فرمت بسیار محبوبی برای خرید موسیقی در عصر دیجیتالی باقی خواهند ماند: " سی دی ها در واقع یک فرمت دیجیتالی هستند که آغازگر عصر دیجیتالی بودند."
از سوی دیگر کرامر می گوید: "اکنون MP۳ ها و دستگاه های کوچکی که در جیب اغلب دختر ها و پسر ها پیدا می شود بدون شک جایگزین سی دی ها خواهد شد."
اما او خوشحال است که شاهد عمر طولانی مدت سی دی ها بوده و از همه مهمتر این که نقش کوچکی در ساخت آن ها داشته است.
او می گوید: " شما هرگز نمی دانید یک استاندارد جدید چقدر عمر خواهد کرد. اما این استاندارد یک استاندارد خوب و قابل اطمینان بوده و هنوز هم هست."

منبع : آموزش فناوری اطلاعات