باز هم درباره تعرفه

امسال هم مثل هر سال در ابتدای سال دعوای تعرفه بین نهادهای مربوطه بالا گرفته است اما نتیجه این دعوا از پیش معلوم است. به زودی تعرفه یی ثابت تصویب می شود، برخی آن را رعایت می کنند، برخی رعایت نمی کنند. بسیاری از آنها که رعایت نمی کنند، بیشتر می گیرند و بسیاری هم حتی کمتر اما نکته مهم این است که این دعوا بر سر اساسی ترین جنبه و اساسی ترین اشکال تعرفه های پزشکی نیست، به همین دلیل به رغم انرژی فراوانی که از طرفین هزینه می شود، نمی تواند نقش قابل توجهی در بهبود اساسی ترین مسائل درمانی، آموزشی و تحقیقاتی کشور داشته باشد.
نکته اینجاست که همه طرف های درگیر قطع نظر از واحد محاسبات جراحی یعنی «کا» سه نوع تعرفه برای پزشکان عمومی متخصص و فوق تخصص قبول دارند، اما فقط در مابه ازای ریالی «ویزیت» این سه گروه پزشک با هم اختلاف دارند که تصادفاً میزان اختلاف هم رقم چشمگیری نیست.اما واقعیت این است که ده ها سال از زمانی که رابطه پزشک و بیمار یک «ویزیت» یا یک ملاقات ساده بود، گذشته است. در حال حاضر اگرچه هنوز هم پزشکان و بیماران در مواقعی با هم «ویزیت» می کنند تا قراری برای یک کار پزشکی جدی تر بگذارند، اما در بسیاری از موارد ملاقات یک بیمار با یک پزشک تفاوت ها و پیچیدگی هایی دارد که با پیشرفت هرچه بیشتر تکنولوژی پزشکی این رابطه متنوع تر و کیفی تر می شود و این تقسیم بندی خشک سه گانه به هیچ وجه کارایی لازم برای درجه بندی این کیفیات متنوع را ندارد که عملاً در کشور ما در حال حاضر هیچ کالا و هیچ خدمت دیگری هم نیست که تا این حد ساده شده باشد، شاید فقط تخم مرغ.واقعیت این است که ویزیت در واقع یک معاینه پزشکی است که اولاً ممکن است توسط پزشکان متفاوتی انجام شود که کارایی علمی و عملی آنها به شدت متفاوت است، سال ها تجربه مفید فقط یکی از مواردی است که در این کارایی نقش دارد. ممکن است یک معاینه پزشکی به درخواست پزشک دیگری انجام شده باشد، در این صورت موضوع جدی تر از زمانی است که بیمار خود به پزشک مراجعه کرده است. ممکن است پزشک معالج خود متخصص همان رشته باشد، در این صورت کیفیت مشاوره انجام شده باید بسیار بالاتر باشد و بیمار قطعاً باید مورد پیچیده یی باشد که طبیبی برای همکار خود مشاوره نوشته.
ممکن است ویزیت در شرایط اورژانس انجام شود یا ممکن است ویزیت در شرایط غیرمتعارفی انجام شود. در بسیاری از موارد ممکن است معاینه پزشکی مستلزم نوشتن گزارشی مبسوط از بیمار باشد. ممکن است در بسیاری از موارد ویزیت های تلفنی لازم شوند. در بسیاری از موارد برای پیگیری بیماران لازم است پرسشنامه های مطولی از بیماران تهیه شود که برای پیگیری روند بیماری آنها الزامی است. ممکن است در یک بیمارستان آموزشی به جهت مسائل تحقیقاتی پرکردن پرسشنامه های مطولی لازم شود. در بسیاری از موارد هم واقعاً فقط یک ویزیت ساده اتفاق می افتد، مثل وقتی که بیماری برای کنترل بیماری مزمن مراجعه می کند و دارویش تجدید می شود، یا بیماری که فقط آمده تا یک قرار عمل با جراحش بگذارد و بسیاری موارد دیگر.تلاش در تبیین و تدقیق این جزییات و بحث در تدوین تعرفه های متفاوت برای این اعمال بسیار متنوع یک کار کارشناسانه بسیار دقیق است که بی تردید بر سطح درمان و آموزش پزشکی در کشور ما موثر خواهد افتاد و یکی از مهم ترین و اساسی ترین حلقه های ناقص زنجیره پزشکی ماست که متاسفانه هرساله به جای کار کارشناسانه مداوم جای خود را به بحث و دعوای نازلی در مورد رقم پرداخت توسط بیمار می دهد. این تعرفه های کاملاً متغیر در حال حاضر در اکثریت کشورهای پیشرفته دنیا تبیین و اعمال شده که نمونه بارز آن در کتاب معروف «کالیفرنیا» متبلور است. اما متاسفانه این فقط متولیان سازمان های دولتی نیستند که از این زاویه ثابت به موضوع می نگرند. متولیان جوامع پزشکی مثل نظام پزشکی نیز گویا اصل «تعرفه ثابت» را در اساس پذیرفته اند که صرفاً در رقم آن (۱۰۰۰ تومان بالا یا پایین) وارد بحث می شوند.علمای اقتصادی دولت چنان سر در حساب و کتاب های «علمی» خود دارند که گویا حقیقت عریانی را که در اطراف آنان می گذرد، نمی بینند.
پزشکان جوانی را که آینده یی در برابر خود نمی بینند، نمی بینند. بیمارستان های آموزشی و تحقیقاتی را که بودجه آموزشی و تحقیقاتی ندارند، نمی بینند گویا متوجه نیستند تعرفه های ثابت، کارهای پزشکی را واقعاً دارد همانند هم می کند، یعنی همه را نازل می کند.از سوی دیگر جوامع پزشکی هم گویا نمی بینند بسیاری از پزشکان در شرایط فعلی از همین تعرفه های مصوب هم کمتر می گیرند. گویا متوجه نیستند همین تعرفه برای بسیاری از کارهای موجود نظیر ویزیت های کنترلی و تجدید نسخه هم زیاد است. واقعیت این است که همین الان هم به ناچار تعرفه های متفاوتی در کشور ما جریان دارد، اما سازمان های برنامه ریز به جای سازماندهی آن، می خواهند آن را نبینند.تبیین و تدقیق جنبه های مختلف معاینه پزشکی و درخواست ما به ازای اقتصادی برای هریک از این ویژگی های مختلف و اصرار بر تحقق این مساله وظیفه اساسی انجمن های پزشکی و نظام پزشکی است. چنین کار کارشناسانه یی ضمن ارتقای کیفیت درمان آن را قابل کنترل خواهد کرد.
به علاوه تعیین تعرفه های متغیر(که حتماً حداقل و حداکثری خواهند داشت) بسیاری از مسائل دیگر جامعه پزشکی را به خودی خود حل خواهد کرد. تعیین تعرفه برای دقایق گوناگون کار پزشکی باعث اشتغال بیشتر پزشکان خواهد شد و حتی پزشکان عمومی زیادی امکان خواهند یافت در یک مجموعه پزشکی به کار گمارده شوند. پزشکان قدیمی می توانند کار کمتر و عمیق تری داشته باشند و... بحث در میزان مطلق تعرفه بدون چنین دقایقی بحث نازلی است که طبیعتاً فقط منافع اقتصادی پزشکان را به ذهن متبادر می کند، حال آنکه بسیاری از پزشکان و جوامع پزشکی در اساس، نگران کیفیت کار پزشکی هستند نه میزان درآمد. از سوی دیگر چنین اعمال متنوعی که پرداخت های متنوعی در پی دارند مسلماً مستلزم نوعی نظارت کیفی از سوی سازمان های دولتی (وزارت بهداشت) و بیمه گر خواهد بود. گسترش نظارت بر کیفیت کار پزشکی، که در حال حاضر در برابر نظارت کمی بر میزان تعرفه به شدت رنگ باخته، خود یکی از قدم های اساسی در جهت بهبود درمان خواهد بود.

دکتر بابک زمانی
متخصص مغز و اعصاب

منبع : روزنامه اعتماد