حمل کالای خطرناک در جاده های ناهموار

شركت حمل و نقل پتروشیمی درسال ۱۳۷۰ با نام شركت حمل و نقل جاده‌ای داخلی بازرگانی پتروشیمی به ‌صورت شركت سهامی خاص به‌ ثبت رسید و در سال ۱۳۷۱ فعالیت خود را شروع کرد. در سال ۱۳۷۸ به سهامی عام تبدیل شد و به شركت حمل و نقل پتروشیمی تغییرنام داد و در فهرست نرخ سازمان بورس، درج و سهام شركت معامله شد. در حال حاضر شركت حمل و نقل پتروشیمی (سهامی عام) با وجود داشتن ۵/۱۲% سهام فعال در بازار بورس جزو واحدهای تجاری فرعی شركت بازرگانی پتروشیمی ایران است و واحد تجاری اصلی نهایی گروه، شركت ملی نفت ایران است. مهندس داریوش روندی، عضو هیئت مدیره و مدیرعامل این شرکت در گفت وگو با ماهنامه در خصوص فعالیتهای آن توضیح داده است.
فعالیت شركت حمل و نقل پتروشیمی به طور عمده در چه زمینه ای است؟ فعالیت اصلی این شركت در انجام امور عملیات حمل و نقل زمینی داخلی و انجام عملیات لجستیك شامل انبارداری و خدمات گمركی مربوط به آنان ازقبیل ترخیص، بارگیری و تخلیه مربوط به محصولات متعلق به شركت ملی صنایع پتروشیمی و شركتهای فرعی و وابسته از مبادی ورودی به مجتمعها، كارخانجات، پروژه‌ها، انبارهای شركت و یا از واحدهای تولید به‌نقاط مصرف و جابه جاییهای داخلی براساس اعلام نیاز واحدها و یا برنامه‌ریزیهای انجام ‌شده در كلیه نقاط كشور بوده و در حال حاضر با داشتن ۷ نمایندگی در شهرهای ماهشهر، تبریز، بندرعباس، بندرامام، اصفهان، شیراز و اراك از توانایی و قابلیتهای ویژه‌ای در صنعت حمل‌ونقل برخوردار می باشد. درطی دوره فعالیت و حضور در بازار بورس علی رغم نوسانات بسیار و غیرقابل پیش‌بینی بازار، سهام این شركت از وضعیت و پایداری خوبی برخوردار بوده است.
نظر به اهمیت، حساسیت و تنوع محصولات و فرآورده‌های پتروشیمی به‌نظر می‌رسد ناوگان حمل‌ونقل می‌باید از قابلیتهای بالایی برخوردار باشد. در حال حاضر وضعیت ناوگان حمل‌ونقل این محصولات چگونه است و چه برنامه‌های مدونی برای نوسازی وجود دارد؟
این شركت علی رغم دراختیارداشتن تعداد زیادی كشنده، تانكرهای كربن استیل (چهارمواد)، تانكرهای مخصوص حمل سود و اسید، تانكرهای مخصوص حمل گاز LPG و تانكرهای مخصوص حمل آمونیاك، و تست مرتب و ادواری تجهیزات موجود به ‌لحاظ اخذ گواهینامه سیستم مدیریت كیفیت خود را بی‌نیاز از بازنگری و نوسازی ناوگان نمی بیند و خرید كشنده و تانكرهای جدید با كیفیت، تنوع و سطوح ایمنی بالاتری را در دستور كار دارد كه در سال ۱۳۸۴ پیگیری خواهد شد.
با توجه به حوادثی كه در سالهای اخیر در زمینه حمل و نقل محصولات خطرناك اتفاق افتاده است، مدیریت آن شركت چه برنامه مدونی را در زمینه آموزش رانندگان و رعایت نكات ایمنی در دستور كار قرار داده است؟ در حمل و نقل جاده‌ای، آمار تلفات و تصادفات كماكان بالاتر از متوسط جهانی است. در سال ۸۲ درمجموع ۷/۲۵ هزارنفر كشته و ۳/۲۲۲ هزارنفر مجروح شده‌اند. با توجه به این آمار و اطلاعات به ‌لحاظ وضعیت درآمدزایی، درصد و تناژ محصولات در این بخش و همچنین ورود ماشین‌آلات و تجهیزات جدید و آمار تلفات جاده‌ای.
●لزوم توجه و نگاه خاص دولت به این بخش به ‌لح
توسعه راهها، ارتقاء سطح ایمنی جاده‌ها و تأكید بر رعایت اصول و موازین ایمنی توسط شركتها و رانندگان را طلب می‌کند. با عنایت به این موارد، شركت حمل‌ونقل پتروشیمی خود را فارغ از مسائل و موارد مطروحه ندانسته و تاكنون اقداماتی به شرح ذیل به‌عمل آمده است:
۱. تدوین دستورالعملهای ایمنی حمل كالاهای خطرناك و ابلاغ آن به پیمانكاران و رانندگان
۲. ارائه آموزشهای لازم جهت آشنایی با تهدیدات مواد شیمیایی
۳. آموزش نحوه مقابله با حوادث احتمالی
۴. تجهیز كلیه تانكرهای حمل كالاهای خطرناك به لوازم ایمنی نظیر كپسول‌هوا، ماسك‌تنفسی، كپسول آتش‌نشانی، دستكش و چكمه ایمنی،‌علائم هشداردهنده و غیره.
شركت حمل و نقل پتروشیمی درمجموع شركتهای حمل‌ونقل زمینی كشور، جزو اولین دارندگان گواهینامه تضمین كیفیت (ISO۹۰۰۱-۲۰۰۰) از مؤسسه بین‌المللی DNV است كه با توجه به ممیزی سالیانه كه تاكنون صورت پذیرفته است در ۳سال متوالی موفق به اخذ و تمدید گواهینامه تضمین كیفیت شده است. هرچند كه پیاده‌سازی و رعایت اصول و موازین ایمنی هزینه گزافی را تاكنون به این شركت تحمیل کرده و در بحث رقابت در بازار آزاد و در قیاس با شركتهایی كه خود را مكلف به رعایت آن ننموده‌اند از توان رقابتی شركت كاسته است. اما توجه خاص و تأكید مسئولان شركت و همكاری رانندگان و پیمانكاران و كلیه كاركنان شركت در رعایت این موازین، علاقه مندی آنان به افزایش ضریب ایمنی در سطح كشور بیان می گردد فرصت را مغتنم شمرده و از طریق این رسانه خاص و ویژه حمل‌ونقل، از كلیه كارفرمایان عزیز درخواست کنم كه با تأكید بر رعایت اصول و موازین ایمنی و لحاظ کردن هزینه آن در چرخه عملیات و انعقاد قرارداد با شركتهای حائز شرایط در تسریع ایمن سازی صنعت حمل و نقل مشارکت نماید.
گزارش عملكرد شركت حمل و نقل پتروشیمی با تمركز بر اهم فعالیت داخلی و خارجی تا پایان سال ۱۳۸۳ بیان فرمایید؟ علی رغم وجود نوسانات و متغیرهای زیاد در صنعت حمل‌ونقل عملكرد سال ۸۳ شركت طبق آمار ذیل از سطح مطلوبی برخوردار بوده است. ۱. حمل ۰۵۲/۳۱۰ تن محصولات جامد مجتمعهای پتروشیمی
۲. حمل ۰۶۱/۴۲ تن محصولات گازی مجتمعهای پتروشیمی
۳. حمل ۶۲۳/۲۶۶ تن محصولات مایع مجتمعهای پتروشیمی
۴. عملیات ترخیص و توزیع واردات ۷۰ هزار تن كود اوره
۵. عملیات ترخیص و توزیع واردات ۵۰ هزار تن مواد پلیمری
۶. عملیات بارگیری، ‌ترخیص و صادرات ۱۷۰ هزارتن گوگرد عسلویه
۷. عملیات بارگیری حمل و ترخیص ۵۰ هزار تن گاز مایع وارداتی از كشور تركمنستان
۸. عملیات ترخیص قطعات و مواد اولیه مجتمعهای پتروشیمی
۹. انجام عملیات لجستیك صادرات محصولات تولیدی مجتمعهای پتروشیمی
۱۰. انجام عملیات انبارداری ۲۲۰ هزارتن محصولات پتروشیمی در انبارهای تحت پوشش و تحویل به خریداران داخلی و خارجی
البته با تمهیدات به عمل آمده نظیرتغییر در نحوه انعقاد قراردادها، برنامه ریزی در بخش اجرایی و کالیبراسیون، سرمایه گذاری بر روی منابع انسانی به لحاظ سطح کمیت وکیفیت، تغییر تفکر و نگرش در بخش مالی و استفاده از تجهیزات نرم افزارهای جدید و پیشرفته، در عملکرد سال ۸۴ تغییران قابل توجه ای را انتظار داریم.
از دیدگاه شما در حال حاضر صنعت حمل و نقل در بخش مالیات تکلیفی با چه مشكلاتی مواجه است؟ توصیه و نظر شما در این خصوص چیست؟ یكی از مشكلات اساسی موجود که در حال حاضر صنعت حمل و نقل با آن دست به گریبان است و فكر و ذهن كلیه مسئولان و دست‌اندركاران فعال در این صنعت اعم از كارفرمایان، پیمانكاران و رانندگان را به خود مشغول کرده است ابهام در تفسیر و اعمال ماده ۱۰۴ قانون مالیاتهای مستقیم در خصوص مشمولیت و یا عدم شمول ۵% مالیات تكلیفی بر بارنامه‌های تمبردار دولتی است و علی رغم پیگیریهای فراوان و استفسار به ‌عمل آمده از سازمان حسابرسی، سازمان حمل و نقل و راهداری كشور وابسته به وزارت راه و ترابری و ممیزان مالیاتی وزارت دارایی تاكنون به ‌نظر قطعی و واحدی دست نیافته‌ایم و درصورت عدم دخالت مسئولان و مراجع ذی ربط درخصوص حل و فصل و نهایی کردن تفسیر ماده ۱۰۴، صنعت حمل و نقل با مشكلات عدیده‌ای مواجه خواهد شد. در حال حاضر این شركت با مشكلاتی نظیر احتساب و یا عدم احتساب آن از بارنامه‌های تمبردار و همچنین لحاظ کردن آن به هنگام انعقاد قراردادهای جاری و آتی مواجه است. بدیهی است مشكل موجود مختص شركت حمل و نقل پتروشیمی نیست و دامنه و گستره مسائل آتی آن وقت وانرژی زیادی از سازمانها، ارگانها، افراد حقیقی و حقوقی جامعه را زایل خواهد کرد.
در كشورهای اروپایی حمل و نقل محصولات پتروشیمی اساساً از طریق ریل انجام می شود. طبیعتاً این كار در كشور ما به دلیل وجود محدودیتهای حمل و نقل ریلی ممكن نیست. یكی از پیشنهادها این بود كه با راه آهن مشتركاً بر روی انشعابات خطوط كار كنید. تصور می كنید انتقال محصولات از جاده به ریل چه روندی را طی كرده است و چه مدت طول می كشد تا از نظر ایمنی بالاتر این اتفاق بیفتد كه محصولات پتروشیمی كه جزو محمولات خطرناك به حساب می آیند، از طریق ریل جابه جا شود؟
در مجتمعهایی كه امكان اتصال به راه آهن را دارند اقدامات اولیه انجام شده است. مثلا عمده محصولات مایع تولید شده در پتروشیمی اراك و تبریز بعد از اتمام پروژه از طریق ریل منتقل خواهد شد كه در این مجتمعها اقدامات اولیه و اتصال به خط راه آهن انجام شده و تنها ۳۰ درصد پروژه باقی مانده است.
مجتمعهای دیگر كه در مناطق ویژه واقع هستند در نواحی مرزی برای خروج قرار گرفته اند و بخش صادرات را انجام می دهند. توسعه شبکه راه آهن جهت انتقال تولیدات سایر شركتها در بخش داخل ضروری است. لیکن با توجه به وسعت کشور پهناور ایران و پراکندگی مجتمع های تولیدی كشیدن ریل در تمام نقاط و در شهرهای مختلف امكان پذیر نیست. لذا برای انتقال جزئی مواد پتروشیمیایی نهایتاً باید از جاده استفاده كنیم و هیچ راه دیگری وجود ندارد مگر اتصال مستقیم بخش مربوط به مجتمعهای صادراتی بهر حال در این زمینه قدمهای اولیه را برداشته ایم و تا حصول نتیجه نهایی باید بشدت فعالیت نماییم.
می بایست در زمینه حمل و نقل گاز فعالیت های زیادی داشته باشید؟
بله، قسمت اعظم تجهیزات تانكری ما مربوط به تانكرهای ویژه حمل گاز است. تانكرهای مخصوص حمل گاز مایع، آمونیاك، اسید و چهار مواد را كه تانكرهای معمولی محسوب می شود دراختیار داریم.
در زمینه فعالیتهایتان در عسلویه با توجه به توسعه این منطقه توضیح دهید. در حال حاضر در این منطقه مسئولیت جابه جایی محصول را از محل تولید تا داخل كشتی این شركت ]حمل و نقل پتروشیمی [برعهده دارد كه ما این فعالیت را به صورت كشنده انجام می دهیم كه به تازگی انبار مكانیزه ای تأسیس شده است كه محصول به این انبار منتقل می شود.
در حال حاضر كار انتقال گوگرد را انجام می دهیم، برای پروژه منطقه ویژه شركتی به نام مخازن و پایانه ها وجود دارد كه مسئولیت اسكله های عسلویه را نیز به عهده دارد.
چند درصد از فعالیتهای شما به صادرات و چند درصد به داخل اختصاص دارد؟ این بستگی به سفارشات کارفرمایان دارد که با توجه به سیاست های حفظ تعادل بازار متغییر خواهد بود.
با توجه به حساسیت كارتان وضعیت جاده ها را چگونه می بینید؟
جاده های ما جزو جاده های عمومی به حساب می آیند. به همین دلیل رانندگان ایمنی لازم را ندارند و نکته دوم با توجه به سیاستی كه محدودیتهایی را برای انتقال مواد در برخی ساعتها تعیین كرده اند، قطعاً در ساعت دیگر روز تردد بیشتر خواهد شد و این موضوع مشكلاتی را ایجاد كرده است.
در بحث جاده ها رضایت زیادی نداریم. البته خوشبختانه ما جزو شركتهای كم حادثه هستیم. نه اینكه حادثه وسیله نقلیه نداشته ایم بلكه حادثه ای كه مشكلی را به وجود بیاورد نداشته ایم . زیرا تانكرهای ما خاص هستند و به راحتی آسیب پذیر نیستند.
در این تانكرها استانداردهای بین المللی رعایت می شوند؟
استانداردها را رعایت می کنیم. شركت ما جزو یكی از این شركتهایی است كه دارای گواهینامه ایزو است و در اسفندماه مجددا برای ۳ ساله دوم توسط شركت DNV ممیزی با موفقیت شدیم و خود را ملزم به حفظ جان و مال انسانها و محیط زیست می دانیم.
تمام تانكرهای شما این استانداردها را دارا هستند؟
بله، تمام تانكرها توسط بازرسان، هم ازنظر ایمنی خود تانكر و هم ازنظر حفظ قابلیت كیفیت و كمیت محصول بررسی می شوند. و در این زمینه قابل مقایسه با شركتهای حمل و نقل دیگر نیستیم. مثلاً اگر تایر از استاندارد لازم برخوردار نباشد اصلاً اجازه تردد به ما نمی دهند. پس هزینه سنگینی را برای بحث مسایل ایمنی صرف می كنیم. در حال حاضر به عنوان طلایه دار این بخش فعالیت می كنیم. خیلی از شركتها به این مسائل توجه نمی كنند.
برای داشتن گواهینامه ایزو هزینه بسیار زیادی را متحمل می شویم و ناچار هستیم كه رعایت كنیم. ولی در بحث رقابت نرخ همچنان ناچار هستیم به عنوان هزینه پذیرای این قیمتهای سنگین باشیم كه البته از این نظر خوشحالیم. ضمن اینكه با اتخاذ پوششهای بیمه ای مناسب سعی كرده ایم مسئولیتهایمان را نسبت به افراد ثالث افزایش دهیم و از این باب جزو مشتریان خوشنام شركت بیمه هستیم و این به دلیل این است كه كمترین حادثه منجر به حوادث جرحی و یا ازبین رفتن محصول داشته ایم.

منبع : مجله صنعت حمل و نقل