منشا یابی رسوبات بادی منطقه رفسنجان

جلوگیری از باد رفتگی خاک در مناطق برداشت یک کار بنیادی است و عملیات اجرایی بایستی بیشتر در منطقه برداشت متمرکز شود. منشا یابی رسوبات بادی منطقه رفسنجان طی دو مرحله انجام شد. ابتدا جهت یابی مناطق برداشت و سپس مکان یابی. به منظور جهت یابی قطاع برداشت در حوزه رفسنجان ابتدا اطلاعات مربوط به بادهای منطقه با تکمیل پرسشنامه از ساکنین محدوده اطراف ارگ به دست آمد. سپس تصاویر ماهواره ای مربوط به دو دوره زمانی با یکدیگر مقایسه شد و با استفاده از تصویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی مورفولوژی تپه های ماسه ای ارگ تعیین شد. در نهایت با مطالعه رژیم با دو رسم گلبادها، بادهای فرساینده و موثر در تشکیل تپه های ماسه ای شناسایی شد. پس از مشخص شدن قطاع برداشت (قطاع غرب و جنوب غرب)، مرحله مکان یابی نقاط برداشت آغاز شد. در این مرحله با مطالعه ژئومورفولوژی قطاع برداشت و نمونه برداری از رخساره های این قطاع اقدام به کانی شناسی و مطالعه مورفوسکوپی رسوبات تپه های ماسه ای و قطاع برداشت شد و ارتباط ژنتیکی عناصر با یکدیگر بررسی شد. در نهایت با توجه به شواهدی مثل جهت قرارگیری سیف ها و بارخان ها (جنوب غربی- شمال شرقی)، قرارگیری زیبارها در سمت غرب و جنوب غرب ارگ، شدید بودن شاخص انرژی بادهای جنوب غرب و غرب، وجود کانی های سنگین هماتیت و آمفیبول در میان نمونه ها، زیاد بودن قطر میانه ذرات ۲۴۰) میکرون)، کج شدگی برخی نمونه ها به سمت ذرات دانه درشت و پایین بودن ضرایب گرد شدگی رخساره های قطاع برداشت، مشخص شد که منشا رسوبات تپه های ماسه ای نزدیک بوده )کمتر از ۲۰ کیلومتر( و اکثرا اراضی مرتعی، زراعی متروکه و باغات پسته دشت سرهای پوشیده غرب و جنوب غرب رفسنجان، اراضی فاقد پوشش و یا دارای پوشش ضعیف دشت سرهای پوشیده و اپانداژ شرق رفسنجان و مسیل رودخانه های شور، شاهزاده عباس و کبوترخان است.

هادی معماریان خلیل آباد
حسن احمدی
محمدرضا اختصاصی
سیدکاظم علوی پناه

منبع : پایگاه اطلاعات علمی