آموزش برای تغییر مهارت‌های جدید برای کتابخانه الکترونیکی فناوری نوین، کتابداران نوین؟

تغییرات
برخی اظهار می دارند که انقلاب الکترونیکی مارا به قرون وسطی بازگردانده است. قوانین رایانه ای و انفجار اطلاعات،حرفه مارا به نحو گسترده ای تحت تاثیر قرار داده است.ترجیحا دراین قسمت مقاله ای را که خواندم ذکر می کنم:“ کتابداران باید ازاین فکر که کتابخانه ها فقط مربوط به منابع مرجع، فهرست نویسی، فراهم آوری، حفاظت،امانت بین کتابخانه ای و امانت مواد-یا حتی مربوط به مدیریت تسهیلات فیزیکی و مجموعه های چاپی هستند، دوری کنند.انتقال ساده فعالیت هاو وظایف جاری کتابخانه ها به صورت اطلاعات الکترونیکی یا دیجیتالی،نیازهای مراجعان به کتابخانه را برطرف نخواهد کرد و درآینده هم آن را تضمین نخواهد کرد.(۱)“اما ساده انگاشتن وظایف کتابخانه ها،ممکن نیست.آنها درحکم حقیقتی برای یک شعبه پیشرفته کتابخانه عمومی هستند، همچنانکه برای کتابخانه های کلیسایی دوران قرون وسطی یا مجموعه های عظیم تحقیقاتی دانشگاهها هستند.موجودیت کتابخانه ها برای فراهم آوری، حفاظت ازمحملهای دانش و اطلاعات درتمام قالبها و دسترسی به آنها و فراهم آوردن امکان آموزش و یاری رسانی دراستفاده ازمجموعه ها برای دسترسی کاربرانشان به آنها می باشد.(۲)
به این ترتیب آیا سردگم شدن ما عجیب است؟
موجودیت ما درخلاء نیست،تغییرات ظاهری و سازمانی ما را تحت تاثیر قرار می دهند. عوامل محیطی که دانشکده ها و دانشگاههای سراسر جهان را دردهه گذشته تحت تاثیر قرار داده اند، اساسا عبارتند از:
&#۶۱۶۹۲; افزایش شمار دانشجویان بدون وجود پیشرفت و ترقی متوازن منابع
&#۶۱۶۹۲; تغییر درروشهای تدریس و یادگیری
&#۶۱۶۹۲; افزایش تنوع درجمعیت دانشجویان
&#۶۱۶۹۲; تداوم تغییر سریع
&#۶۱۶۹۲; نیاز به مدیریت منابع براساس ارزش برای پول
&#۶۱۶۹۲; نیاز به خدمات با کیفیت عالی، جهت جلب و متمرکز کردن مشتری
&#۶۱۶۹۲; پیشرفتها و توسعه ها در امر فناوری اطلاعات(۳)
مدت هاست که ما تنها"محافظان" کتابها نیستیم.ما فراهم کنندگان اطلاعات درمحیطی هستیم که دایما درحال تغییر است و جایی که نیاز اطلاعاتی ،سریع و مؤثر ، استنباط وگردآوری می شود.امروزه،ماموریت ما پیشبرد و ترقی همیشگی خدمات ،همگام با افزایش مقدار اطلاعات است.خواه یا ناخواه،فناوری اطلاعاتی، شغلهای مارا تغییر داده است.ما دروب هستیم! ایجاد صفحات وب، و استفاده از موتورهای جستجو به جای دایره المعارفها و هرطریقی که به افزایش علایق مطالعاتی درزمینه کتابداری و اطلاع رسانی درایسلند ،منجر شده است،به گونه ای سریع و ناگهانی پایه ای برای یک کتابدار حرفه ای بودن شده است. تصویر شخصی برای بهتر بودن تغییر کرده است که البته این امر،خوب است ولی من احساس می کنم که ما به نوعی ، اندکی زیان دیده ایم.من صفحات وب را طراحی کرده ام و پیوندهایی را دروب جستجو کرده ام و به افراد برای تحقیقاتشان کمک کرده ام و به طور ناگهانی مردم مارا به عنوان کسانی که دردانشگاه همه چیز را می دانند،ازنظر می گذرانند.من مدرکی ندارم که بیان کند یک سیستم یونیکس چطور عمل می کند یا تصاویر سه بعدی چگونه ایجاد می شوند، ولی قابلیتهای وب و اینکه چگونه بایدازآن استفاده کرد، حتی اگر همیشه کار موفقیت آمیز نباشد، را درک می کنم. اما من قبل ازاینکه استفاده کردن از شبکه وب راهم آغاز کنم، می دانستم که چگونه باید اطلاعات را گردآوری کرد ، ولی درآن زمان کسی خیلی به این مساله فکر نمی کند.این امر به این دلیل است که کار آثار غیر الکترونیکی ،ازلحاظ قابل مشاهده بودن،قابلیت اندازه گیری و مسحورکنندگی کمتر است.رفتن به سراغ دایره المعارف بریتانیکا و جستجو به صورت پیوسته درآن ،خود به نحوی جذاب تر و معرکه تر از تورق کردن صفحات به تنهایی است.اززمانی که من به عنوان یک کتابدار حرفه ای فارغ التحصیل شدم، ۵سال می گذرد و دانسته های من قدیمی شده است، حتی تصور می کنم که وظایف من هنوز مشابه هستند، من متصدی امانت بین کتابخانه ای هستم(که دوسال پیش خودکارشد) ،بخش نشریات(که هنوز خودکار نشده) هستم و به کاربران جدید می آموزم که چگونه ازکتابخانه استفاده کنند. روی ماشین تحریر،گردو غبار جمع می شود،کاربران ما نمی توانند برای مدت طولانی کتابهارا با ثبت نامشان روی برگه امانت، به امانت بگیرند، ما دانشجویان ارشدی داریم که بی مقدمه برای انجام تحقیقاتشان به انتشاراتی نیاز دارند که ما هرگز درایسلند قبلا ازعهده تهیه شان برنیامده ایم، آموزش ازراه دانشجویان هم که درسراسر کشور برقرار است، همگی ازمسائلی هستند که ما با آنها روبروییم. ما اکنون به واسطه استفاده ازرایانه های جدید پنتیوم به اطلاعات بیشتری نسبت به نیازمان دسترسی داریم و دانشجویان سراسر کشور به کمک ما نیازمندند. ما توانایی آن را داریم که با خدماتمان، سیستمها و محیطی که تغییر کرده است و دراختیار ماست، همگان را راضی نگه داریم.ما باید مهارتهایمان را برای پیشرفت و موقعیت و وضعیت جدید، بازتعدیل کنیم. به دلیل اینکه، ازاینها گذشته، این ما هستیم که ماشینها را مدیریت کنیم و با آنها کارکنیم و ما کار سازماندهی را ترکیب می کنیم و عملکرد آن را موفقیت آمیز می سازیم.منابع انسانی درهر سازماندهی، کلید موفقیت یا شکست است.
پس به سراغ مدیریت کتابخانه برویم که باید عامل انسانی را مورد توجه قرار دهد.
تغییرات در مدیریت کتابخانه
دیدیم که نیروهای بیرونی همانند فناوری،وضعیت مالی و اقتصادی، کتابخانه ها را تحت تاثیر قرار داده اند. مدیران باید ساختارهای نوین را در مدیریت خود به کارببندند.“ برای موفق بودن… کتابخانه ها باید فرهنگ همکاری را تغییر شکل دهند… کتابخانه ها باید…خط مشی و ساختار خودرا برپایه کار،توانا بودن برتحول،پیشرفت و برآوردن سریع نیازهای متغیر مراجعه کننده بنا کند. آنها باید توانایی عبور از موانع غیر منتظره برسرکار و جهش ازروی آنان را داشته باشند… و باید آمادگی رهاسازی رویه های موفقیت آمیز قبلی را برای کار، فنون،سیستم های پردازش، خدمات… را داشته باشند.(۴)“ تغییر مدیریت نیازمند ارتباطات مناسب درتمام سطوح،مشارکت کارکنان و تربیت و آموزش آنان است.“لازم است کتابدارانی که می خواهند مدیریت آگاهانه ای را داشته باشند و تغییرات لازم را صورت دهند، به کارکنان خودشان کمک کنند تا جریان تغییر را درک کنند و بدانند که چگونه می توانند به گونه ای مثبت مشارکت داشته باشند.ایجاد یک چهارچوب کلی نشان می دهدکه تغییرات مورد نظر، تحولی طبیعی از عملکردهای جاری است، ارزیابی سازمان برای انجام و تکمیل تغییرات پیشنهادی ، نظریات فنی و نیز جو مخصوص به خودرا دارد… (۵)“
ساختارهای کتابخانه باید تغییر کند.
به جای سازماندهی افراد حول این محور که کتابداران چگونه باید کارهایشان را انجام دهند، کتابداران باید کار سازماندهی را درمورد مراجعان انجام دهند و اینکه آنها چگونه کارشان را انجام می دهند.آنها باید سلسله مراتب را تقلیل دهند، سطح بندی سازمانی را پائین تر بیاورند، و به منظور ایجاد علاقه مندی بیشتر برای تغییرات موردنیاز و فرصتها و توسعه های تازه، افزونگی را بزدایند.سازمانها باید انعطاف پذیرتر،خلاق تر و پربارتر باشند. کتابخانه ها هم باید با کیفیت بالاتری نسبت به قبل عمل کنند. کتابداران هم باید برای به وجود آوردن استحکام و پایداری، باید برنیازها و منافع خود ونیز اعمال نظارت ، فائق آیند.(۶)بنابراین نه فقط کارکنان،بلکه مدیران کتابخانه ها هم باید خودرا با تغییرات تطبیق دهند.البته کمی ((کوتاه آمدن)) و شنیدن نظریات و مشاوره های کارکنان، برای مدیران ثقیل است ولی درعوض، به وجود آمدن صداقت بین مدیران کتابخانه و کارکنان اهمیت دارد.نکته مهم دیگر،دلایل تغییر است،کارکنان درتغییراتی که بدون دلیل رخ بدهند یا بی هدف باشند،مشارکت و همکاری نخواهند کرد. هدف آشکارخودکارسازی کتابخانه ها،این است که خدمات کتابخانه ای بیشتر دردسترس باشند و مراحل روزمره و عادی فهرست نویسی و امانت دادن و بازگرداندن کتابها سریع تر صورت گیرد،ولی فناوری نوین چطور؟ چرا ما باید دنباله روی هرگرایش و تمایلی باشیم، صفحات وب را طراحی کنیم و بدانیم که چگونه می شود متن کامل اطلاعاتی را ازاسترالیا یا چین ازطریق انتقال پرونده های رایانه ای (File Transfer Protocol) به دست آورد؟آیا ما فقط برای منظور و دلیل تغییر درحال تغییر کردن هستیم؟متاسفانه ما هیچ روزی با مهارتهای روزآمدشده، بیدار نمی شویم.ما به آموزش جهت افزودن به دانش،فهم،مهارتها و گرایشهایمان نیازمندیم.برای هرنوع استفاده مؤثر ازمنابع انسانی، کتابخانه متحول و دگرگون شده،باید بر یادگیری مداوم و مستمر تاکید کند و برروی منابع به گونه ای برابر سرمایه گذاریهای لازم را صورت دهد.“کارمندان باید فرصتهای زیادی را برای پیشرفت و آموزش دراختیار داشته باشند…همچنانکه درپاسخ به نیاز مراجعه کننده،کار تغییرمی کند و به طورمداوم جریانها رو به پیشرفت می گذارند،کارمندان کتابخانه هم باید برای برعهده گرفتن وظایف جدید یا موقعیت های تازه که وجود نداشته، آمادگی کسب کنند.این آمادگی باید تغییرات را پیش بینی کند و درنظربگیرد، نه اینکه پس ازبه وجود آمدن تغییرات اعمال شود.(۷)“همه مازمانی که کاری را شروع می کنیم،به آموزش نیازداریم،ولی این را باید درنظر داشت که آموزش،مقوله است که هرگز نباید به پایان برسد، حتی اگر ما درشغلمان به سکون و رکود نرسیم و درموقعیتهایی که داریم،احساس امنیت کنیم.
آموزش چیست؟
درکتابخانه ها همچون سایر سازمانها،آموزش به دودسته اصلی تقسیم می شود:
۱. حفظ و تقویت آموزش که کتابخانه را قادر می سازدکه رویه ها و روشهای فعلی خودرا حفظ کند و شامل آموزش مقدماتی برای تازه واردان به سیستم کتابخانه یا بخشهای خاص می باشد.
۲. به هنگام سازی اساسی و بهبود آموزش در فضاهای تعریف شده. زمانی که آموزش به کارکنان آغاز می شود،باید به خاطر داشت که بین آنها،افراد بزرگسال هم هستند و ما باید انگیزه های یادگیری افراد را هم درنظر بگیریم.به این ترتیب،آموزش باید با همه افراد،جنبه ها و الگوهای رفتاری و مهارتها مرتبط باشد. دراینجا قصد ندارم که بیشتر ازاین به مقوله آموزش بپردازم،چون این امر برعهده سایر کسانی است که در کنفرانس حضور دارند.نتیجه
ما دردورانی از تغییر وتحول زندگی می كنیم.فناوری اطلاعاتی،حرفه و زندگی مارا تغییر داده است.امروز،مدیران كتابخانه،با مشكلات و مسائلی روبرو هستند كه نیاز به حل شدن دارند و كاركنان كتابخانه درمورد خودشان و آینده شان احساس ناامنی می كنند.درگذشته،بعضا شاهد این بوده ایم كه كتابخانه ها هنگام رخ دادن تغییر و تحول، به جای اینكه خودرا قبلا آماده تحولات كنند، دربرنامه ریزیهای خود، نسبت به تحولات واكنش نشان می دادند.كتابداران مجبور بوده اند كه برخی مهارتهای تازه را بدون هیچ آموزشی به دست بیاورند و بدون هیچ گونه اظهارنظری خودرا با تغییرات وفق دهند. اگر درآینده عمری باقی بود،مدیریت كتابخانه ها باید دچار تحول شود.مشاركت كلید این تحول است،كاركنان نیازدارندكه برای تطبیق با این تغییر و تحولات، انگیزه داشته باشند و باید این حس درآنها به وجود بیاید كه آنها هم می توانند حرفی برای گفتن داشته باشند و اظهارنظركنند.آموزش،عامل مهم دیگری است،كاركنان خوب وقتی كه دروظایفشان تغییری رخ دهد،نیاز به آموزش دارند، تااینكه این احساس درآنها به وجود نیاید كه باید كارشان را ترك كنند.
Source:
Erlendsdَttir ,Linda .
TRAINING FOR CHANGE New Skills for the Electronic LibraryNew technology, new librarians?
available: www.ukoln.ac.uk/services/papers/bl/ans-۱۹۹۷/erlendsdottir - ۱۸k
منابع
[۱] Stoffle, Carla J. and others. Choosing our futures. p. ۲۲۰
[۲] Future librarie. p. ۳
[۳] Staff development in Academic libraries. p. iix-ix
[۴] Marchant, Maurice P. Changing management techniques as libraries automate. p. ۲۱۳
[۵] Cargill, Jennifer.Managing libraries in transition. p. ۹۰
[۶] Stoffle, Carla J. and others. Choosing our futures. p. ۲۲۰
[۷] Stoffle, Carla J. and others. Choosing our futures. p. ۲۲۳
كتابشناسی
Beumont, P.B. Human resource management : key concepts and skills. London, Sage, ۱۹۹۳.
Bramley, Peter. Evaluation of training : a practical guide. London, British association for commercial and industrial education, ۱۹۸۶.
Bryson, Jo. Effective library and information centre management. Aldershot, Gower, ۱۹۹۰.
Byerly, Greg. Introducing staff to change : high technology can be frightening without proper training. Computers in libraries, dec. ۱۹۹۰. p. ۳۹-۴۰
Cargill, Jennifer and Gisela M. Webb. Managing libraries in transition. Phoenix, Oryx Press, ۱۹۸۸.
Cole, G.A. Management : theory and practice. ۴th ed. London, DP Publications, ۱۹۹۳.
Conroy, Barbara and Barbara Schindler Jones. Improving communication in the library. Phoenix, Oryx Press, ۱۹۸۶.
Creating the future : essays on librarianship. Sally Gardner Reed editor. Jefferson, McFarland, ۱۹۹۶.
Dyer, Hilary with Anne Morris. Human aspects of library automation. Aldershot, Gower, ۱۹۹۰.
Future libraries. Edited by R. Howard Bloch and Carla Hesse. Berkley, University of California Press, ۱۹۹۵.
Giles, Melaine and Michael West. People as sculptors versus sculptures : what shape career development programmes? Journal of management development, ۱۴(۱۰) ۱۹۹۵. p. ۴۸-۶۳.
Handy, Charles. Gods of management : the changing world of organisations. ۳rd ed. London, Arrow, ۱۹۹۱.
Handy, Charles. Understanding organisations. ۳rd. ed. London, Penguin, ۱۹۸۵.
Information and organisational change in higher education : the impact on academic libraries.. Edited by Gary Pitkin. London, Meckler, ۱۹۹۲.
Johnson, Carol P. The changing nature of jobs : a paraprofessional time series. College and research libraries, ۵۷(۱), ۱۹۹۶. p. ۵۹-۶۷.
Jordan, Peter with Noragh Jones. Staff management in library and information work. ۳rd ed. Aldershot, Gower, ۱۹۹۵.
Juran´s quality control handbook. Edited by J.M. Juran and Frank M. Gryna. ۴th edition. New York, McGraw-Hill, ۱۹۸۸.
Kirkpatrick, Donald. Riding the winds of change. Training and development, ۴۷(۲۲۸), ۱۹۹۳. p. ۲۹-۳۲.
Koontz, Harold and Heinz Weihrich. Essentials of management. ۵th ed. New York, McGraw-Hill, ۱۹۹۰.
Kuhlthau, Carol Collier. Seeking meaning : a process approach to library and information services. New Jersey, Ablex, ۱۹۹۳.
Kupersmith, John. Technostress and the reference librarian. Reference services review, ۲۰(۲), ۱۹۹۲. p. ۷-۱۴.
LaGuardia, Cheryl. Teaching the new library : a how-to-do-it manual for planning and designing instructional programs. New York, Neal-Schuman, ۱۹۹۶.
Lantz, Brian. Staff training for information technology. British journal of academic librarianship, ۲(۱), ۱۹۸۷. p. ۴۴-۶۴.
Learning in the workplace. Edited by Victoria J. Marsick. London, Croom Helm, ۱۹۸۷.
Lifer, Evan St. Net work : new roles, same mission. Library journal, November ۱۵, ۱۹۹۶. p. ۲۴-۳۰.
Line, Maurice B. Library management styles and structures : a need to rethink? Journal of Librarianship and Information Science, ۲۳(۲), ۱۹۹۱. p. ۹۷-۱۰۳
Luthans, Fred. Organizational behaviour. ۷th ed. New York, McGraw-Hill, ۱۹۹۵.
Management libraries strategies for libraries : a basic reader. Edited by Beverly P. Lynch. New York, Neal-Schuman, ۱۹۸۵.
The Management process : a selection of readings for librarians. Ruth J. Person editor. Chicago, American Library Association, ۱۹۸۳.
Marchant, Maurice P. and Mark M. England. Changing management techniques as libraries automate. Library Trends, ۳۷(۲), ۱۹۸۹. p. ۴۶۹-۴۸۳.
McKee, Bob. Planning library service. London, Clive Bingley, ۱۹۸۹.
Megginson, David and Tom Boydell. A manager´s guide to coaching. London, British association for commercial and industrial education, ۱۹۷۹.
Modern library technology and reference services. Edited by Samuel T. Huang. New York, The Haworth Press, ۱۹۹۳.
Palnini, Cathleen. The impact of computerisation on library support staff : a study of support staff in academic libraries in Wisconsin. College and research libraries, ۵۵(۲), ۱۹۹۴. p. ۱۲۰-۱۲۷.
Prentice, Ann E. Jobs and changes in the technological age. Journal of library administration, ۱۳, ۱۹۹۰. p. ۴۷-۵۷.
Rizzo, John R. Management for librarians : fundamentals and issues. Connecticut, Greenwood Press, ۱۹۸۰.
Rooks, Dana C. Motivating today´s library staff : a management guide. Phoenix, Oryx Press, ۱۹۸۸.
Rubin, Richard E. Human resource management in libraries : theory and practice. New York, Neal-Schuman, ۱۹۹۱.
Staff development in Academic libraries : present practice and future challenges. Edited by Margaret Oldoryd. London, Library Association Publishing, ۱۹۹۶.
Staff training in the automated library environment : a symposium. Edited by Stuart Glogoff. Library hi tech. ۷(۲۸), ۱۹۸۹. p. ۷-۱۴.
Stoffle, Carla J., Robert Renaud and Jerilyn R. Veldof. Choosing our futures. College and research libraries ۵۷(۳), ۱۹۹۶. p. ۲۱۳-۲۲۵.
Thompson, James and Reg Carr. An introduction to university library administration. ۴th ed. London, Clive Bingley, ۱۹۸۷.
Thompson, James. Redirection in academic library management. London, Clive Bingley, ۱۹۹۱.
Torrington, Derek and Laura Hall. Personnel management : HRM in action. ۳rd. ed. London, Prentice Hall, ۱۹۹۵.
Veaner, Allen B. Academic librarianship in a transformational age : program, politics, and personnel. Boston, G.K. Hall & Co., ۱۹۹۰
نویسنده: لیندا ارلندسد تی تر
دانشكده آموزش دانشگاه ایسلند
ترجمه: امیررضا اصنافی
دانشجوی كارشناسی ارشدكتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهیدچمران اهواز

منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران