تهدیدات نرم

● مقدمه :
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر رژیم منحوس و دستنشانده پهلوی که دولت مردان آن جیره خواران دولت های استعماری انگلیس ، شوروی سابق و آمریکا بودند ، به رهبری معمار کبیر انقلاب حضرت امام خمینی‌(ره) و عزم و اراده مردمی در حمایت از فرامین حضرت امام ، ابرقدرتهای جهان از اصول ، معیارها و شعارهای انقلاب اسلامی که ماهیت و سیطره حکومت های نامشروع آن قدرت های نامشروع را نشانه رفته بود ، احساس خطر جدی نموده و تمام ظرفیت های خود در جهان و منطقه خاورمیانه را برای از پای درآوردن نهال نوپای انقلاب اسلامی به کار گرفته و نبردی نابرابر و همه جانبه را از درون و بیرون از کشور بر علیه انقلاب و عوامل مؤثر در شکل گیری و به ثمر نشستن آن آغاز نمودند . در خلال سالهای ۱۳۵۷ الی ۱۳۵۹ از ناجوانمردانه ترین روش ها بر علیه انقلاب اسلامی استفاده شد که به عنوان نمونه می توان به : چپاول ثروت های ملی مردم ایران ، شانتاژ سیاسی عوامل خود فروخته و ترغیب و تشویق آنها به خیانت به میهن خویش ، سیاه نمایی رسانه ای از انقلاب اسلامی مردم ایران در سطح رسانه های خبری دنیا ، مسدود نمودن ذخایر مالی و اعتباری ایران در خارج از کشور ، ایجاد گروهک منافقین و حمایت های مالی و تسلیحاتی از آن ، شناسایی و حذف فیزیکی (ترور) عوامل انقلابی و مؤثر در پیشبرد انقلاب اسلامی ، بمب‌گذاری وکشتار مردم و ... اشاره نمود . پس از این مرحله و ناکامی دشمنان از دستیابی به اهداف خویش در ایران در سال ۱۳۵۹ جنگ نابرابر و ناجوانمردانه ای را به وسیله مهره دست آموز و خونخوار خود یعنی صدام حسین معدوم و حمایت کشور های جهان و منطقه بر علیه انقلاب نوپای ایران آغاز نمودند . آری بسیج در سخترین شرایط موجود داخلی و خارجی با فرمان تاریخی حضرت امام متولد شد و مأموریت خود را برای صیانت از انقلاب اسلامی آغاز کرد و همانطور که بر همگان واضح و مبرهن است به خوبی نقش خود را در دوران ۸ سال دفاع مقدس ایفا نمود . امروز که به لطف خداوند و رهبری عالمانه مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای (حفظه الله) ، سی سال از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد فتنه ها و کینه توزی های استکبار و دشمنان انقلاب اسلامی دفع شده و بسیج نیز با تبعیت محض از ولایت در هر برهه آرایشی متناسب با حملات و تهدیدات موجود به خود گرفته و همچنان در سنگر نخست دفاع از انقلاب اسلامی حضوری پررنگ تر و با صلابت تر از گذشته دارد . و امروز نیز تهدیدات شکل پیچیده و آرامی را به خود گرفته که به تعبیری از آن به "تدیدات نرم"یاد می گردد .در این مقاله سعی داریم تعریفی از این نوع تهدید ، تجزیه و تحلیل آن و ارائه راهکارهایی جهت تبدیل تهدیدات به فرصت ها و بررسی راه کارهای عملی آن در بسیج بپردازیم .
● تاریخچه :
مهمترین و اصلی ترین ماموریت امروز بسیج مقابله با تهدیدات نرم و تهاجم فرهنگی دشمنان است که به صورت خاموش جوانان را مورد هجوم قرار داده اند . فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اسفند ماه سال گذشته در مراسم گردهمایی پنج هزار نفر از فرماندهان منتخب واحدها و پایگاه های مقاومت بسیج تهران بزرگ از تدبیر مقام معظم رهبری خبر دادند که براساس این تدبیر، مقابله با تهدیدات نرم به رده های مختلف بسیج واگذار گردید.
● تعاریف :
▪ تهدید : تهدید از نظر لغوی به معنای ترساندن و در اصطلاح به هر گونه نیت، قصد و اقدامی که ثبات و امنیت یک سازمان یا کشور را به خطر اندازد گفته می شود.
▪ تهدید نرم : آن نوع از تهدید است که عامل تهدید از ابزار فرهنگی و با هدف تأثیرگذاری بر ذهن ها و باورها و با هدف تغییر و دگرگونی باورهای رایج و ستوده یک قوم یا ملت و جایگزینی باورها ی مورد نظر خود که همان اهداف تهدید نرم را شکل می دهند ، استفاده می کند .
▪ قدرت نرم : قدرتی است که عامل آن می تواند بر اراده دیگران از طریق جلب نظر و متقاعد ساختن جهت پذیرش مطلبی بدون استفاده از زور و اجبار تأثیربگذارد.
▪ سیاستگذاری : خط مشی گذاری و تصمیم گیری برای برنامه ریزی بلند مدت در هر سازمان و جزء اصول بدیهی و اولیه آن سازمان می باشد .سیاستگذاری طراحی و برنامه ریزی روش ها و راه هایی برای دست یابی به اهداف معین در زمینه های مشخص می باشند که می بایست بلند مدت باشند .
▪ سیاستگذاری فرهنگی : تعیین افق و چشم انداز بلند مدت ، برنامه ریزی و تصمیم گیری کلان برای کلیه دستگاه ها و قسمت هایی که هر یک به نوعی متولی امور فرهنگی بوده یا به طور مستقیم یا غیر مستقیم در این امور نقش دارند به نحوی که پس از مدت زمان معیین شده ، به کل ، حداکثر یا بیشترین حد ممکن از اهداف معیین شده در چشم انداز نائل گردیده باشیم .
● بررسی تهدید نرم :
تهدید نرم یکی از انواع سه گانه تهدید (سخت، نیمه سخت و نرم) می باشد. همانطور که در تعاریف ذکر شد در تهدید نرم ، عامل تهدید از ابزار فرهنگی و با هدف تأثیرگذاری بر ذهن ها و باورها استفاده می کند. ساز و کارها، منابع و ابزار تهدید نرم، ارتباط مستقیم با ماهیت و چگونگی قدرت نرم دارد. کاربرد قدرت نرم، تأثیرگذاری بر ذهن ها با هدف تغییر و شکل دهی به ذهنیت های جدید می باشد. «متقاعدسازی»، « قانع کردن» ، «جلب نظر» ، «تغییر ذائقه ها» و سرانجام ، «تغییر رفتارها» هدف نهایی در بکارگیری قدرت نرم در عرصه تهدید نرم است. صاحب قدرت نرم با استفاده از ارتباطات، اطلاعات، انفورماتیک ، اینترنت ، ماهواره ها ، مطبوعات، امواج رادیویی و تلویزیونی به دنبال متقاعدسازی و تغییر نگرش رقیب، مخاطب و در واقع دشمن خود می باشد.
دشمنان انقلاب اسلامی ، طی ۳۰ سال گذشته از انواع تهدیدها علیه انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی استفاده کرده و کاملاً ناکام مانده و شکست خوردند. اکنون انقلاب اسلامی ابعاد جهانی پیدا کرده و جمهوری اسلامی از آن چنان قدرت و استحکامی برخوردار شده که دشمنان به این جمع بندی رسیده اند که دیگر تهدید سخت و نیمه سخت علیه ایران اسلامی و انقلاب اسلامی کارساز نخواهد بود. برهمین اساس دشمنان در دهه چهارم برای کنترل جمهوری اسلامی و تغییر رفتار آن برروی تهدید نرم تمرکز پیدا خواهند کرد. شکل گیری ناتوی فرهنگی از سوی غرب و نظام سلطه علیه انقلاب اسلامی با همین هدف انجام گرفته است.
اهداف دشمنان در ناتوی فرهنگی را می توان در محورهای زیر خلاصه کرد :
۱)مرعوب سازی ملت ایران و تضعیف روحیه مقاومت و پایداری
۲) القای روحیه یأس و ناامیدی
۳ )اسلام هراسی، ایران هراسی و شیعه هراسی
۴ )ترویج و رشد اباحه گری، بی بندوباری اخلاقی و اصالت دادن به لذت جویی مادی
۵) ترویج سکولاریسم، دمکراسی و ارزش های لیبرال دمکراسی غربی
۶)مقابله با فرهنگ دینی و مذهبی
۷) پایمال کردن روحیه حماسی، فرهنگ ایثار و شهادت طلبی
۸) عرفی سازی حکومت و ترویج پلورالیسم دینی
۹) تشدید اختلافات قومی و مذهبی
۱۰) سلب اعتماد مردم از نظام و مسئولان.
با توجه به موارد فوق می توان نتیجه گرفت که تهدید نرم از سوی دشمنی متصور است که دارای قدرت نرم باشد . تهدید نرم دارای ویژگی هایی است که در ذیل به برخی از آنها اشار می شود :
الف ) هنگام شروع احساس نمی شود .
ب) قائل به حد و مرز معین و مشخصی نیست .
ج) بر پایه تکنولوژی و تکنیک استوار است .
د) مانند تهدیدات سخت و نیمه سخت کشتار و خونریزی ندارد .
و) از قواعد خاص خود پیروی می کند .
ه ) این تهدید زمانی احساس می شود که اثرات زیانبار آن در جامعه نمایان گردد .
ز) هدف اصلی این تهدیدات کشورهایی هستند که دارای عقاید و باورهای ملی ، دینی و تمدن کهن می باشند .
ح) اگر حملات نرم مؤثر واقع شوند بیشترین تلفات را از قشر جوان و نوجوان یک جامعه خواهد گرفت .
● بررسی قدرت نرم :
قدرت نرم بعد سوم قدرت است که از طریق سیاست نرم و تاثیرگذاری غیرمستقیم حاصل می‌شود و به نوعی مبتنی بر دستیابی به قدرت از طریق فضاسازی و کنترل ذهنیت و اراده جامعه است، کما اینکه بعد اول قدرت رقابت و جنگ مستقیم و بعد دوم قدرت نیز رقابت و جنگ پنهان است.
دکتر متقی از طرح «بیدمن» پیرامون ایجاد فضای فریب در ساختار سیاسی و اجتماعی ایران که در محدودة سالهای ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۳ و تا زمان کودتا علیه مصدق توسط سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا «سیا» اجرا شده به عنوان اولین نشانه جنگ نرم آمریکا علیه ایران نام برده و می افزاید: از خصوصیات جنگ نرم آن است که چون غفلت از اجرای توطئه در ذهنیت اجتماعی و امنیتی حاکم می‌شود سطح تاثیرگذاری تهدید شده و موثرترین الگوی رفتاری تهدید امنیتی با مطلوبیت نهایی برای دشمن شکل می‌گیرد.وی سیاست نرم آمریکا در تمام کشورهای مورد توجه را که در چارچوب انقلابهای رنگارنگ (رنگی) به کار رفته در راستای تلفیق دو نکته مهم عدم کارآمدی و مشروعیت می داند . عناصر اصلی سیاست‌براندازی آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است.
«جوزف نای » وابسته به حزب دمکرات آمریکا به عنوان ابداع کننده واژه قدرت یا استراتژی نرم می باشد که وی معتقد است که از این پس آمریکا باید جهان را با قدرت نرم خود یعنی استفاده از جذابیت‌های سیاسی، ارزشهای آمریکایی و واژه‌هایی نظیر دمکراسی، حقوق بشر و انقلابهای سبز رهبری کند. جوزف نای معتقد است که سیاست نو محافظه کاران آمریکا که به افغانستان و عراق حمله کرده‌اند بر اساس قدرت سخت است که سبب افول قدرت نرم آمریکا در جهان شده است زیرا مبارزه با تروریسم نیز به زعم وی ، با قدرت سخت امکانپذیر نیست بلکه باید با قدرت نرم با آن مبارزه شود و حتی او معتقد است که طالبان را نیز باید دعوت نماییم نه اینکه با آنان بجنگیم. کارگزاران جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با جنگ نرم باید از پاداستراتژی نرم استفاده کنند و در همین ارتباط مطالعه کنگره، قدرت اجرایی و خزانه‌داری آمریکا و ساختار شورای امنیت ضرورت دارد.
سوال : با توجه به اینکه مقابله با تهدیدات نرم نیازمند قدرت نرم می باشد آیا این بنیه در کشور و بسیج وجود دارد یا خیر ؟
به لطف خداوند و تحت لوای مقدس ولایت در این کشور ، با توجه به تحریم های علمی ، اقتصادی و ... که از سوی قدرت های برتر بر کشورمان اعمال گردیده است امروز کشور ایران قله های علم و فنا وری را یکی پس از دیگری فتح می کند و بسیاری از علوم را که محصول مشترک و همکاری های مشترک دانشمندان چندین کشور پیشرفته می باشد را بدون کمک از دانشمندان خارجی و با تکیه بر توان جوانان و دانشمندان داخلی ، بومی سازی نموده و بیشترین آمار ثبت شده را در تولید علم به خود اختصاص داده است .
هنگامی که انقلاب اسلامی با تهدید نرم مواجه می شود، وظیفه سپاه دفاع از انقلاب اسلامی در برابر این نوع تهدید است. واگذاری این مأموریت در سازمان سپاه به بسیج به خاطر ماهیت بسیج و قابلیت های آن می باشد. بسیج در واقع یک نیروی استراتژیک و منحصر به فردی است که این قابلیت را دارد که متناسب با هر شرایطی سازمان لازم را پیدا کرده و با در اختیار گرفتن ساز و کارهای لازم ، مأموریت و وظایف محوله را به خوبی انجام دهد. بسیج صرفا یک نیروی نظامی یا شبه نظامی فقط برای جنگ یا برقراری امنیت و مقابله با ناآرامی ها و ناامنی ها نیست. در اندیشه حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری یکی از کارکردهای بسیج در شرایطی که لازم باشد، کارکرد نظامی و امنیتی خواهد بود و کارکرد فرهنگی آن با تکیه بر قدرت نرم در واقع می تواند به عنوان کارکرد اصلی بسیج مورد توجه باشد و این در حالی است که امروزه در بسیج تخصص های مورد نیاز جهت مقابله با تهدیدات نرم وجود دارد .
فرماندهان بسیج نباید بگذارند برخی از طرح ها و ماموریت هایی که به عنوان مهمترین ماموریت آنها قلمداد می شود در بین تعداد زیاد ماموریت ها پنهان شود و یا از آن غافل شوند، بلکه باید با اولویت بندی کارها نسبت به انجام مهمترین آنها اقدام کنند. بنابراین ضروری است که برای استفاده از ظرفیت ها و توانمندی های بالقوه و بالفعل بسیج به منزله یک نیروی پایان ناپذیر مردمی در راستای مقابله با تهدیدات نرم در دهه چهارم انقلاب اسلامی، راهبردهای دشمنان در تهدیدنرم شناسایی و متناسب با آن راهبردهای مقابله تدوین گردد. اگر عمده راهبردهای دشمنان در تهدید نرم را تخریب بنیان های فکری و اعتقادی مردم، ایجاد گسل های قومی و مذهبی ، ایجاد یأس و ناامیدی ، سیاه نمایی و القای ناکارآمدی نظام دینی، القای حاکمیت دوگانه، تحریک برای نافرمانی مدنی و ترویج اندیشه های لیبرالی بدانیم.
● راه کار ها
۱) سیاستگذاری فرهنگی :
بر اساس قانون اساسی و عرف دیپلماتیک ، تعیین سیاست های کلی نظام به عهده بالاترین مقام کشور یعنی مقام معظم رهبری (حفظه الله ) می باشد که تعیین چشم انداز ۲۰ ساله کشور ، تأئید یا رد برخی از برنامه های پنج ساله توسعه کشور و ... نمونه هایی از این سیاستگذاری هاست . به جاست که قبل از پرداختن به راه کاری از سیاست تعیین شده مقام معظم رهبری (حفظه الله) بهره مند گردیم که در این خصوص می فرمایند :
امروز در یک میدان جنگ و کارزار حقیقی قرارداریم این کارزار فکری به هیچ وجه به زیان ما نیست، به سود ماست. اگر وارد این میدان شویم و آنچه که نیاز ماست از مهمات تفکر اسلامی و انبارهای معارف الهی و اسلامی بیرون بکشیم و صرف کنیم، قطعاً برد با ماست، لیکن مسأله این است که ما باید این کار را بکنیم.
آنچه از فرمایش معظم له برمی آید تبدیل تهدیدات به فرصت هاست . یعنی از همان راهی که دشمن دست به حملات نرم می زند ما می بایست دو کار انجام دهیم :
الف ) تقویت دانش عمومی و داخلی مردم علی الخصوص جوانان در رابطه با اهداف دشمن در تهدید نرم.
ب) انجام مقابله به مثل و تبدیل تهدید معکوس به سمت دشمن .
اگر ما سطح دانش عمومی و کاربردی مردم و جامعه را درخصوص اهداف دشمن از تهدید نرم بالا ببریم آثار و عواقب و تلفات ناشی از تهدیدات نرم به طور فزاینده ای کاهش خواهد یافت . همچنین اگر ما بر علیه دشمن عملیات معکوس انجام دهیم به عنوان مثال : همانطور که می دانید امروزه یکی از ابزارهایی که دشمن از طریق آن افکار و اعتقادات ما را نشانه رفته رسانه های جمعی بین اللملی از قبیل : شبکه های ماهوراه ای ، شبکه جهانی اینترنت و ... می باشد . با توجه به فرمایش حضرت آقا ما می بایست از همین طریق ارزشها و ایده های خود را به گوش جهانیان برسانیم علی الخصوص نقاط ضعف و نقص موجود در جامعه انسانی کشورهایی که ما را مورد حملات نرم قرار می دهند سعی در خنثی نمودن حملات و تبدیل تهدید به فرصت بنمائیم .
در جمعبندی این راه کار نتیجه می گیریم که بسیج با گستره ای مردمی و چند میلیونی در سطح کشور به عنوان مناسبترین سازمانی است که توانایی مقابله با تهدیدات نرم را به عهده دارد .به عنوان مثال طرح وبلاگ نویسی توسط اعضای بسیج در سطح شبکه جهانی اینترنت که سال گذشته مطرح شد و در همین خصوص امکانات لازم جهت انجام فعالیت در فضای مجازی در اختیار بسیجیان عزیز قرار گرفت .
۲) تقویت ایمان و باورهای اعتقادی مردم
از دیگر راه کارهایی که بسیج به عنوان رگه های خالص دینی و انقلابی می تواند درجامعه نقش ایفا نماید کمک به تقویت باورهای اعتقادی و تقویت ایمان مردم می باشد . در این راه کار می توان از مساجد ، پایگاه های بسیج ، کانون های فرهنگی ، اردوهای تربیتی و ... بهره گرفت .
۳)تربیت و جذب نیروهای متخصص جهت بکارگیری در فضاهای مجازی
یکی از نیاز های هر سازمان جهت پیشبرد اهداف سازمانی خود وجود نیروهای مجرب و کارآزموده و متخصصی است که تخصص های آن ها بر اساس اهداف بلند مدت و کوتاه مدت سازمان تعیین می گردد . تأمین این نیروها از دو طریق ممکن است . الف ) تربیت نیروهای موجود از راه ارائه آموزش های تخصصی و فنی لازم به آن ها ب) جذب نیرو های متخصص که صلاحیت و شرایط جذب آنها مهیا می باشد .
۴) آگاه سازی و تشریح محورهای تهدیدات نرم در سطح جامعه
طبق اصل کلی و تغییر ناپذیر "تقدم پیشگیری بر پیگیری " اگر قبل از هر گونه اقدامی نسبت به آگاه‌سازی و اطلاع رسانی به قشرهای مختلف جامعه آن ها را از عواقب و نتایج تهدیدات نرم موجود و قابل پیش بینی آگاه سازیم ، تا حد بسیار زیادی در خنثی نمودن تهدیدات توفیق حاصل نمائیم . این یکی از کاربردی ترین توانائی های بالفعل موجود در نیروی توانمند بسیج می باشد .
۵) بکارگیری مدیرانی لایق ، توانا و متخصص
همانطور که در ۸ سال دفاع مقدس شاهد و ناظر آن بودیم هدایت نیروها در جنگ تحمیلی بر عهده فرمانده هانی جوان و باتقوا بود که پیش از آن هیچگونه نبرد واقعی را در عمر خویش ندیده بودند .در حال حاضر نیز شرایط به نحوی است که اگر مدیران هدایت گر نبرد نرم از افراد با تقوا و با ایمان دارای تخصص انتخاب شوند قطعاً نتایج قابل قبولی را شاهد خواهیم بود . نبرد نرم نبردی کاملاً جدید و تخصصی است که با شیوه های سنتی قابل اداره نیست .این نبرد نیاز به مدیرانی لایق ، توانا و جوان دارد .
۶) تقویت رابطه کاری و ایجاد روحیه همدلی بین تمامی دستگاه های متولی امور فرهنگی کشور
یکی از کاربرد ها و نقاط قوت بسیج در کشور وجود سیطره فعال و گسترده آن در سطح کلیه دستگاه های کشور می باشد که این امر می تواند از دوجنبه مورد بررسی قرار گیرد :
۱) از جنبه تشکیلاتی که وجود و ضوروت ایجاد بسیج در کلیه دستگاه های کشور پیش بینی شده است .
۲) وجود نیروهای مخلص و پایبند به اعتقادات خود که به نوعی تعلق به بسیج داشته و در سطح کلیه دستگاه های کشور گسترده و در حال انجام خدمات سازنده می باشند .
۷) ایجاد پرتال جامع مبارزه با تهدیدات نرم
تقویت قدرت تخصصی و تجهیزات مورد نیاز جهت مقابله با تهدیدات نرم در فضاهای سایبری یکی از ضرورتهای جامعه امروز بسیج می باشد . در این پرتال جامع کلیه اعضا به صورت کاملاً کاربردی در فضاهای سایبری فعالیتی هماهنگ را آغاز نموده و با بهره گیری از تجارب سازنده کلیه اعضای گروه ضمن به اشتراک گذاردن تجارب سازنده و مفید و همچنین نقاط ضعف و آسیب پذیر این حوزه سعی در افزایش توان وقدرت سایبری خود و اعضای پرتال جامع می نمایند .

علی امینی