ذغال خوب و همکلاسی بد

آمارها متفاوت و شگفت‌انگیزند. گاهی می‌گویند نیم درصد دانش‌آموزان کشور معتاد به مواد مخدرند، گاهی می‌گویند ۱۵ درصد. اما حتی اگر کمترین رقم، یعنی نیم درصد را هم درنظر بگیریم، می‌شود ۸۰ هزار بچه و نوجوان معتاد به مواد مخدر که در مقاطع دبستان، راهنمایی و دبیرستان درس می‌خوانند؛ رفت و آمد می‌کنند و با بچه‌های دیگر در تماس و مراوده هستند. ۱۵ درصد از جامعه میلیونی دانش‌آموزان کشورمان هم به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در معرض خطر آلودگی به مواد مخدر قرار دارند و اگر بحث پیشگیری را به طور جدی دنبال نکنیم، باید منتظر اضافه شدن به آمار رسمی اعتیاد در مدارس باشیم؛ چه انکار کنیم، چه تایید....
نوجوانان آسیب‌پذیرترین گروه سنی در مقابل مواد مخدر هستند. آنها برای همراهی با دوستان‌شان به سرعت وسوسه می‌شوند و از روی کنجکاوی و خطر‌پذیری، زودتر از افراد بزرگسال به مصرف مواد تن می‌دهند. به همین دلیل مسوولان متعدد در سال‌های اخیر دست به کار پیشگیری و کنترل اعتیاد در مدارس شده‌اند.
●‌ پلیس نامحسوس در مدارس
پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران، سال گذشته خبر داد که تیم‌های نامحسوس پلیس مبارزه با مواد مخدر در اطراف مدارس مستقر می‌شوند. سرهنگ جواد کاشفی رییس پلیس مواد مخدر تهران هدف از این کنترل نامحسوس را پیشگیری از ورود مواد مخدر به مدارس به ویژه دبیرستان‌های پسرانه اعلام کرده بود. گویا در سال ۸۶ سه تیم توزیع‌کننده مواد مخدر شیمیایی و افیونی در اطراف مدارس شناسایی و دستگیر شده‌اند که موجب شده پلیس بیشتر به فکر جلوگیری از ورود مواد مخدر به مدرسه‌ها باشد.
مسوولان آموزش پروش هم با همکاری ستاد مبارزه با مواد مخدر سه طرح پیشگیری از ابتلای دانش‌آموزان به مواد مخدر را در دستور کار خود قرار داده‌اند که یکی از آنها با عنوان «مشارکت مدرسه محور» قرار است در مدارس ابتدایی اجرا شود؛ طرح «آموزش مهارت‌های زندگی» مخصوص مدارس راهنمایی و طرح «مدرسه مروج سلامت» هم برای مقطع متوسطه طراحی شده است. مسوولان آموزش و پرورش از برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای پیشگیری از اعتیاد در مدارس هم خبر داده‌اند.
● ارشاد دانش‌آموز به جای برخورد
نتایج یک تحقیق روی دانش‌آموزان مدارس منطقه ۱۷ تهران نشان داده که ناسازگاری والدین با هم، وضع نامناسب اقتصادی و بیکاری پدر، داشتن دوستان سیگاری و سابقه استعمال مواد دخانی و قابل دسترس بودن سیگار مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز گرایش نوجوان‌ها به مصرف مواد مخدر است. از طرف دیگر بعضی آمار و ارقام نشان می‌دهد که ۲۵ درصد معتادان، اعتیادشان را از زمان مدرسه شروع کرده‌اند. سردار عزیزا... رجب‌زاده، رییس پلیس پیشگیری ناجا با اعلام این خبر که موادمخدر به مدارس راهنمایی هم راه پیدا کرده است، تاکید می‌کند که قرار است کنترل پلیس روی مدارس بیشتر شود: «روسای کلانتری را مجاب کرده‌ایم در مدارس حضور پیدا کنند و آموزش لازم را به اولیا، معلمان و دانش‌آموزان در ارتباط با مواد مخدر ارایه کنند تا نسبت به خطرات استفاده از این مواد توجیه شوند.» او درباره برخورد با دانش‌آموزان متخلف در مدارس می‌گوید: «در مدارس به جای برخورد به دنبال آموزش همگانی و ارشاد و توجیه هستیم اما با کسانی که به عنوان رابط و عامل ورود و توزیع مواد در میان دانش‌آموزان هستند به شدت برخورد می‌کنیم.» سردار رجب‌زاده تاکید می‌کند که این اقدامات با توجه به حساسیت این موضوع به جد دنبال می‌شود.
مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و مواجهه با بلایای طبیعی آموزش و پرورش هم از بعضی اقدامات پیشگیرانه جدید به وسیله آموزش و پرورش خبر داده است. به گفته او قرار است متون آموزشی درباره مواد مخدر ویژه اولیا و مربیان تدوین و منتشر شود و برگزاری جلساتی برای آگاه کردن والدین، وضع مقررات واضح در رابطه با مواد، ایجاد امکانات مشاوره و درمان، آگا‌ه‌سازی معلمان، استفاده از آنها برای آموزش اطلاعات و آموزش مهارت‌های ارجاع جزو دیگر برنامه‌های پیشگیری آموزش و پرورش است.
● چهره پاک مدارس را برگردانید
مواد مخدر نه تنها مشکل ما، که مشکل همه دنیاست. در دهه‌های اخیر تمایل به مصرف مواد مخدر شیمیایی و صنعتی، میان گروه‌های پایین سنی رشد چشمگیری داشته و دولت‌های جهان را نگران کرده است. مدتی قبل، به دنبال مرگ یک نوجوان ۱۵ ساله ایتالیایی برای مصرف ماری‌جوانا، مدیر آن مدرسه به دلیل رد و بدل کردن مواد مخدر میان شاگردان مدرسه به مراجع قضایی شکایت کرد. وزیر بهداشت ایتالیا هم پیشنهاد کرد برای مقابله با این پدیده، از مأموران پلیس استفاده شود، چون نباید مدارس کشور به اماکن مصرف مواد مخدر تبدیل شوند. او گفت باید آن چهره پاکی را که مدارس لایق آن هستند، به آنها بازگرداند.
وزیر آموزش و پرورش این کشور هم از نصب دوربین‌های مداربسته در مدارس و کنترل آن در مراکز پلیس خبر داده است. اخبار متعدد از گوشه و کنار جهان حاکی از آن است که بحران اعتیاد در مدارس رو به گسترش است و مسوولان کشور اگر نگران پیوستن ۱۵ درصد از دانش‌آموزان در معرض اعتیاد به جمع دانش‌آموزان معتاد کشور هستند، باید هر چه زودتر چاره‌ای بیندیشند.
● بودجه تامین نشده
مبارزه با شیوع اعتیاد به مواد مخدر در مدارس، نیازمند بودجه‌ای است که در کشور ما هنوز تامین نشده است. به عنوان مثال سرانه پیشگیری از اعتیاد هر دانش‌آموز در سال گذشته فقط ۳۰ تا ۵۰ تومان بود؛ در حالی که کارشناسان، حداقل رقم مورد نیاز برای سرانه پیشگیری از اعتیاد دانش‌آموزی را ۱۰هزار تومان پیش‌بینی کرده بودند که به ۱۴۲ میلیارد و ۳۱۸ میلیون تومان بودجه نیاز داشت، چیزی حدود ۲۰ برابر بودجه اختصاص یافته فعلی. اگر چه امسال ستاد مبارزه با مواد مخدر مبلغ دو میلیارد تومان بودجه برای پیشگیری از گسترش مصرف مواد مخدر در مدارس اختصاص داده است ولی تا رسیدن به جایگاه مطلوب و تامین بودجه واقعی برای مقابله با اعتیاد در مدارس، هنوز فاصله داریم.

معصومه حاجی ‌ابوالحسن

منبع : روزنامه سلامت