شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا
ابو سهل ویجن بن رستم کوهی
● ریاضیدان و منجم معروف ایرانی ( در حدود ۴۰۵ )
این ریاضیدان دراصل از مردم طبرستان بود و در ایام سلطنت عضد الدوله و شرف الدوله در بغداد می زیست . در سال ۳۷۸ به دستور شرف الدوله رصد خانه ای در بغداد بنا کرد و در آن به رصد پرداخت . در جوانی از شاگردان ابو حامد صاغانی بوده است . تاریخ وفات کوهی را مورخان ۴۰۵ یا کمی بعد از آن دانسته اند.
کوهی علاوه بر آن که منجمی دقیق و زبردست بود ، در ریاضیات و بخصوص هندسه مقامی شامخ داشت. سارتن نوشته است : " کوهی علاوه بر آنکه منجمی دقیق و زبردست بود ، در ریاضیات ، خصوصا هندسه مقامی شامخ داشت. " . سارتن نوشته است که : " کوهی هم خود را مصروف آن عده از مسائلی کرد که ارشمیدس و آپولونیس طرح کرده بودند و منجر به معادلات بالاتر از درجه دوم می شد و بعضی از آنها را حل کرد و شرایط قابل حل بودن آنها را مورد بحث قرار داد ."
تحقیقات او در این باره از بهترین آثار هندسی دوران اسلامی است.
از تفحص در آثار ریاضی " کوهی " ، که اسامی آنها را ذکر خواهیم کرد ، معلوم می شود که وی در ریاضیات دارای شخصیتی بارز داشته و بخصوص در هندسه استاد و زبردست بوده است و عده ای از بزرگترین ریاضیدانان دوره اسلامی به آثار و تالیفات وی استناد و اشاره کرده اند.
بیرونی در کتاب قانون مسعودی " کوهی " را از مبرزان زمان خود در هندسه نامیده است و در کتاب " تحدید نهایات الاماکن" نوشته است که " شرف الدوله ، ابوسهل کوهی را به تجدید رصد مامور ساخت و او در بغداد بنایی ساخت که قاعده اش قطعه کره ای به قطر ۲۵ ذراع ( تقریبا ۵/ ۱۲ ) بود و در مرکز آن سوراخی در سقف بنا قرار داشت و شعاعهای خورشید از آن سوراخ وارد بنا می شد ... "
حکیم عمر خیام در رساله " جبر و مقابله " خود نوشته است : " و مساله ای که ابوسهل کوهی ، ابوالوفای بوزجانی ، ابو حامد صاغانی و جماعتی از رفقای ایشان از حل آن عاجز ماندند ، این است که می خواهیم عدد ۱۰ را به دو پاره تقسیم کنیم که مجموع مربعین آنها به اضافه خارج قسمت پاره بزرگتر بر پاره کوچکتر هفتاد و دو شود. "
چون ترجمه احوال ابوسهل کوهی در کتاب " تاریخ الحکما " مفصلتر از جاهای دیگر آمده است. اینک قسمتی از آن را عینا از روی ترجمه فارسی کتاب مذکور در اینجا نقل می کنم :
" منجمی است فاضل و کامل و به هیات و به صنعت آلات ارصاد خبیر و عالم . در دولت آل بویه و ایام عضد الدوله و بعد از آن ، تقدم و تفوق وی بر اقران مسلم بود.
چون شرف الدوله وارد بغداد گردید و برادرش صمصام الدوله را از عراق بیرون کرده خود بر آن مستولی شد. درسال ۳۷۸ امر کرد به آنکه کواکب سبعه را رصد کنند ، به حسب مسیرات ایشان و به حسب انتقالات ایشان در بروج ، بر همان مثال که مامون در ایام خود فرموده بود . ابوسهل ویجن بن رستم بود به هندسه و هیات معرفتی به کمال داشت و در آن دو فن ، کار به نهایت رسانیده بود. لاجرم خانه ای در دارالمملکهٔ ، در آخر بستانی نزدیک دروازه حطابین، بنا نهاد و کمال اهتمام و اعتنا به استحکام اساس و قواعد آن رعایت کرد ، تا مبادا بنیان حرکتی کند یا دیوارها نشستی بنمایند. و آلتها که خود استخراج نموده بود نصب کرد... "
منبع : تبیان
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران دولت انتخابات حجاب عراق دانشگاه تهران مجلس شورای اسلامی دولت سیزدهم چین روز معلم رهبر انقلاب نیکا شاکرمی
سیل هواشناسی آتش سوزی تهران شهرداری تهران سازمان هواشناسی هلال احمر قوه قضاییه پلیس معلم آموزش و پرورش فضای مجازی
تورم بانک مرکزی قیمت خودرو سهام عدالت قیمت طلا خودرو بازار خودرو قیمت دلار قیمت سکه ایران خودرو حقوق بازنشستگان مسکن
مهران غفوریان ساواک رضا عطاران تلویزیون موسیقی عمو پورنگ سریال سینمای ایران شهاب حسینی مسعود اسکویی دفاع مقدس عفاف و حجاب
رژیم صهیونیستی اسرائیل فلسطین غزه جنگ غزه آمریکا روسیه حماس ترکیه نوار غزه اوکراین یمن
فوتبال استقلال پرسپولیس سپاهان آتیلا حجازی باشگاه استقلال علی خطیر لیگ برتر بازی لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا
اپل هوش مصنوعی صاعقه خودروهای وارداتی گوگل ناسا عکاسی تلفن همراه مدیران خودرو
خواب کبد چرب فشار خون چای دیابت بیماری قلبی