دستور العمل اقتصادی آمریکا در منطقه

برای طراحی یک سیاست موفق در آسیای میانه، باید از کاستی ها و اشتباهات گذشته درس گرفت.
آمریکا باید تعامل خود را هم با دولت ها و هم با نهادهای مدنی و اپوزیسیون غیرتروریست منطقه حفظ و تقویت کند. در این رابطه باید دیدار از مقامات عالی رتبه و ارشد آمریکایی از منطقه افزایش یابد تا نظارت دقیق بر اجرای سیاست های دولت امکان پذیر شود. همچنین باید جایگزین های معتبری نیز برای پروژه های چینی - روسی در منطقه معرفی شود.
▪ اول باید فرآیند ناقص سیاستگذاری در منطقه، تکمیل شود. دولت آمریکا باید اهمیت واقعی منطقه را برای خود مشخص کرده و متناسب با آن منابع مادی و سیاسی لازم را اختصاص دهد. دولت و شخص رییس جمهوری پس از رسیدن به اتفا ق نظر در این مورد، باید بر اجرای دقیق آن پافشاری کنند. دولت آمریکا باید اولویت های شفاف و مشخصی را برای حضور خود در آسیای میانه تعیین و تعریف کند. با توجه به وضعیت فعلی آسیای میانه و امنیت و استقلال کشورهای منطقه باید درصدد اولویت های آمریکا قرار گیرد و تقویت روند دموکراتیزاسیون در منطقه در مراحل بعدی مورد اهمیت واقع شود.
آمریکا باید باب گفت وگو با ازبکستان را باز کند. اگر چه این گفت وگو هم اکنون نیز در سطحی پایین جریان دارد اما باید سطح آن را ارتقا داد. سیاست آمریکا نباید روی هیچ یک از کشورهای منطقه چشم فروبندد. این سیاست، برای این که موفق باشد باید چندبعدی تنظیم و اجرا شود. اگر گفت وگو با رژیم های منطقه بر یک مبنای مستحکم و شفاف بنا شود در آن صورت می توان بر نگرانی های مشترک فایق آمد و منافع متقابل را تامین کرد.
▪ دوم باید در مورد اولویت های آمریکا در منطقه به اتفاق نظر رسید و برای این کار باید با ناتو، اتحادیه اروپایی و هند نیز مشورت کرد. باید دستورالعمل یا دستورالعمل های مشترکی را تنظیم کرد که ضامن منافع متحدان استراتژیک آمریکا در منطقه نیز باشد. همکاری با متحدان باید طیف گسترده ای از مسایل را از اتصال خطوط برق و انرژی کشورهای منطقه گرفته تا مبارزه با افراط گرایی و طالبان شامل شود.
▪ سوم دولت باید هر چه سریع تر یک برنامه منسجم را برای اطلاع رسانی به افکار عمومی منطقه تنظیم و به مورد اجرا بگذارد. در این رابطه باید دولت آمریکا از تمامی رسانه های تحت اختیار خود در داخل و خارج از کشور استفاده کند. در این برنامه باید ویژگی های فرهنگی منطقه در نظر گرفته شده و اطلاع رسانی شفاف و دقیق درباره سیاست ها و اهداف آمریکا در منطقه مدنظر قرار گیرد. آمریکا باید از امکانات دیگر نظیر، رادیو اروپای آزاد و رادیو آزادی نیز برای اطلاع رسانی به افکار عمومی جهان استفاده کند. ایالات متحده نباید تحت هیچ شرایطی، انحصار رسانه ای را در منطقه بپذیرد.
▪ چهارم دولت آمریکا باید یک سیستم پاداش و کیفر مناسب را برای کسانی که در منطقه با آمریکا همکاری و یا علیه منافع این کشور اقدام می کنند. در نظر بگیرد. همچنین باید مناسبات دوجانبه با کشورهای منطقه گسترش یابد تا این کشورها بتوانند در برابر فشارهای چین و روسیه ایستادگی کنند. آمریکا باید در تعاملات گسترده خویش با چین و روسیه، جایی نیز برای آسیای میانه در نظر بگیرد.
▪ پنجم، ایالات متحده باید دایما پیشنهاداتی را به کشورهای آسیای میانه (به ویژه گرجستان، آذربایجان و قزاقستان) ارایه کند که هدف از آن ها، عرضه منابع لازم و کافی برای دفاع از حق حاکمیت و استقلال این کشورها باشد. واشنگتن نباید اجازه بدهد که روسیه-چین و ایران، منطقه خزر را به منطقه ای بسته در خدمت منافع خویش تبدیل کنند. از نظر آمریکا و غرب، آسیای میانه «منطقه منافع متنوع» است. در حالی که روسیه آن را «منطقه تحت مسوولیت» خویش تلقی می کند. مشارکت دادن هند در مدرنیزاسیون ارتش های منطقه می تواند به غربی کردن تجهیزات و تسلیحات این ارتش ها منجر شود. این ارتش ها باید در مانورهای مشترک هند-آمریکا که هر از چندگاه انجام می شود مشارکت داده شوند. هند و آمریکا، منافع مشترک فراوانی در منطقه آسیای میانه دارند که مقابله با تروریسم و نیل به ثبات در افغانستان، از جمله مهم ترین آن هاست. اما حضور گسترده هند در آسیای میانه، می تواند موجب خشم و نگرانی پاکستان شود. اما اگر برنامه مزبور موفق باشد می توان در مراحل بعدی، پاکستان را نیز در چارچوب یک سلسله تدابیر اعتمادساز، در این برنامه مشارکت داد.ششم، روابط اقتصادی آمریکا و کشورهای آسیای میانه، نباید فقط به بخش انرژی محدود شود. باید به این کشورها امکاناتی عرضه کرد که بتوانند هر چه آسان تر به بازارهای آسیایی و اروپایی دست پیدا کنند. تنوع بخشیدن به ابزارهای مالی این کشورها از جمله اقداماتی است که باید درصدر برنامه های آمریکا قرار گیرد.
هفتم، دولت آمریکا باید در کنار انجام ترتیبات فوق، خود را برای هرگونه شرایط پیش بینی نشده در منطقه آماده کند. «اداره بازسازی و ثبات» وزارت خارجه آمریکا، باید سناریوهایی را برای مقابله با شکست احتمالی هر یک از دولت های حاکم در منطقه (به ویژه ازبکستان و ترکمنستان) تهیه کند. آمادگی آمریکا نباید فقط به جنبه های نظامی محدود شود بلکه باید جنبه های سیاسی و اقتصادی را نیز شامل شود. آمریکا باید آماده باشد که هر لحظه کمک های خود را برای ایجاد ثبات در اختیار کشورهای منطقه قرار دهد. اهمیت این امر از آن روست که روسیه سناریوهای متعددی را برای دخالت احتمالی در کشورهای منطقه تنظیم کرده است.
در رابطه با افغانستان، لازم است اقدامات زیر صورت گیرد:
۱) اولا،اعمال فشار بر پاکستان تشدید شود تا این کشور از حمایت از طالبان و گروه های تروریستی دیگر دست بردارد. دولت آمریکا قبلا کارآمدی این فشار را تجربه کرده است.
۲) ثانیا،آمریکا باید راه را بر مشارکت بیش تر هند در آسیای میانه و افغانستان هموار کند.
۳) ثالثا،حمایت کنونی هند از رژیم کرزای باید مورد تشویق و تایید قرارگیرد.
۴) رابعا،آمریکا باید اعضای ناتو را به قبول تعهدات بیش تر در قبال افغانستان تشویق و ترغیب کند.
۵) خامسا، دولت آمریکا همچنین باید با اعمال فشار جامعه بین المللی را به اجرای تعهداتی که در قبال افغانستان پذیرفته است وادار کند. همچنین جامعه بین المللی نباید لحظه ای از مبارزه با قاچاق موادمخدر غافل بماند. باید با اعمال فشار بر پاکستان، این کشور را از حمایت از طالبان و تروریست هایی که در جنوب آسیا فعالیت می کنند باز داشت تا زمانی که تروریست ها پناهگاهی امن چون پاکستان و ایران در اختیار دارند، آسیای جنوبی و مرکزی روی آرامش نخواهد دید و تلاش های آمریکا نیز برای ایجاد ثبات در منطقه راه به جایی نخواهد برد.
اگر چه عمل به این توصیه ها درمان همه ناکامی ها و کاستی ها در افغانستان و آسیای میانه نیست اما می تواند شرایط لازم را برای حرکت در این جهت فراهم آورد.
اگر آسیای میانه آنچنان که «آرمیتاژ» معاون وزارت خارجه آمریکا گفته است از اهمیتی حیاتی برای سیاست های جهانی آمریکا برخوردار است پس این کشور باید آماده باشد تا تغییراتی اساسی را در رفتار و کردار خود در این منطقه از جهان به وجود آورد و یک استراتژی هماهنگ و چندبعدی را جایگزین استراتژی ناهماهنگ و تک بعدی کنونی سازد. این استراتژی باید از تمامی ابزارهای سیاسی استفاده کرده و فقط به ابزار نظامی بسنده نکند. شعار ایالات متحده در آسیای میانه باید تلاش به خاطر صلح، امنیت، آزادی و رفاه باشد. دسترسی به این اهداف، ممکن است سال ها، دهه ها و حتی نسل ها به درازا بینجامد. اما اگر حرکت از همین امروز آغاز نشود، منطقه دیر یا زود در چنان موجی از بحران غرق خواهد شد که دسترسی به اهداف فوق را قرن ها به تاخیر خواهد انداخت. نباید این فرصت طلایی را از دست داد.

منبع: Military technology

منبع : روزنامه سرمایه