انتظار ظهور مصلح جهانی

انتظار ظهور یك مصلح بزرگ آسمانی، و امید به آینده و استقرار صلح و عدل جاویدان، امری فطری و طبیعی است كه با ذات و وجود آدمی سر و كار داشته و با آفرینش هر انسانی همراه است و زمان و مكان نمی شناسد و به هیچ قوم و ملتی اختصاص ندارد. از این رو، همه افراد طبق فطرت ذاتی خود مایلند روزی فرا رسد كه جهان بشریت در پرتو ظهور رهبری الهی و آسمانی و با تایید و عنایت پروردگار، از ظلم ظالمان و ستم ستمگران نجات یافته و انسان ها از نابسامانی و ناامنی خلاص شوند و سرانجام به كمال مطلوب و زندگی خوبی برسند.
به همین دلیل، در تمام ادیان و مذاهب مختلف جهان، از مصلحی كه در آخر زمان ظهور خواهد نمود و یك حكومت واحد جهانی را براساس عدالت و آزادی واقعی بنیان خواهد گذاشت به مردم نویدهایی داده اند. به همین دلیل، در همه قرون و اعصار، آرزوی یك مصلح بزرگ جهانی در دل های خداپرستان وجود داشته است. این آرزو نه تنها در میان پیروان مذاهب بزرگ مانند زرتشتی، یهودی و مسیحی و مسلمان سابقه دارد بلكه در آثار و كتاب های چینی ها، هندی ها، مصریان و بسیاری تمدن ها وجود دارد.
● «بررسی مهدویت در دین اسلام و سایر ادیان الهی»
مسأله مهدویت و ظهور امام زمان، از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار گرفته و یا قابل بررسی است. یكی از ابعادی كه در این موضوع قابل طرح و بررسی است مسأله مهدویت در ادیان الهی می باشد.
هدف ما بر این است تا با طرح این موضوع، باب بحث، تحقیق و بررسی را در این زمینه بازكنیم.
● مهدویت در دین اسلام
مژده به ظهور امام مهدی(ع) از همان سال های آغازین ظهور اسلام آغاز شد و پیامبر گرامی اسلام(ص) در هر فرصت و مناسبتی كه پیش می آمد مردم را به ظهور عدالت گستر حضرت مهدی در آخرالزمان بشارت می دادند و آن ها را از نسل و تبار، تولد و غیبت، ویژگی های ظاهری، نشانه های ظهور، نشانه های قیام رهایی بخش آن حضرت آگاه می كردند. تا آن جا كه امروز ما با صدها روایت كه از طریق شیعه و سنی نقل شده، روبه رو هستیم.
این سیر پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام(ص) در میان اهل بیت طاهرین او ادامه پیدا كرد و هر یك از ایشان در زمان خود تلاش كردند كه باور مهدوی و فرهنگ انتظار را در میان امت اسلامی زنده و پویا نگهدارند و به این وسیله پیروان خود را در برابر هجوم مشكلات، رنج ها، دردها و بلاهای گوناگونی، حفظ بدارند.
حركت رو به گسترش معارف مهدی در زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) به اوج خود رسید.
آن دو امام بزرگوار برای توسعه اندیشه مهدوی تلاش فراوانی كردند و با به جا گذاشتن صدها روایت در این زمینه، این فرهنگ را تازگی و طراوت بخشیدند.
پس از این دو امام و پیش از امام حسن عسكری(ع) امامی كه بیش از همه برفرهنگ انتظار مهدی كوشید، امام رضا(ع) است.
براساس تحقیق پژوهشگران ارجمند مجموعه ارزشمند معجم الاحادیث الامام المهدی (ع) افزون بر ۳۰ روایت در زمینه باور مهدی و فرهنگ انتظار نقل كرده است كه هر یك از آن ها ما را با بعدی از ابعاد بیكران شخصیت امام مهدی و قیام رهایی بخش و عدالت گستر آن حضرت آگاه می سازد.
امام رضا(ع) بیان كرده اند كه زمین هیچ گاه از حجت الهی و امام به حق خالی نمی ماند و به طور غیرمستقیم موضوع امامت را تثبیت كرده اند. حضرت در روایتی می فرماید:
«آن جانشین صالح از فرزندان ابومحمد حسن بن علی است و او صاحب الزمان و مهدی است.»
امام رضا(ع) نیز چون دیگر اجدادش موضوع غیبت را پیش بینی و شیعیان را آماده كرده است. خداوند متعال انسان را آفریده و آفرینش او را بیهوده نیافریده است، قرآن كریم در این باره می فرماید:
«افحسبتم أنما خلقنكم عبثاً و انكم الینا لاترجعون»
آیا گمان می كنید كه شما را بیهوده آفریدیم و شما به سوی ما باز نمی گردید.
چون «آفرینش» انسان بیهوده نیست. «آفریده خدا» نیز بیهوده گرا نیست. انسان موجودی است كمال گرا و هدف دار كه از بی هدفی و بی معنایی سخت گریزان است برای چنین موجودی اگر زندگی معنا و هدفی نداشته باشد، زنده ماندن هم ارزشی نخواهد داشت، هرچند تمام امكانات زندگی برای او فراهم باشد.
افراد مسلمان هرجا كه باشند در یك جامعه زندگی می كنند، اما مهم این است كه جامعه آنان هویت اسلامی داشته باشد. شیعه نیز هرجا كه باشد درون یك جامعه زندگی می كند اما مهم این است كه در یك جامعه شیعی با هویت شیعی زندگی كند.
جامعه شیعی باید بداند چرا زنده است و به چه خاطر زندگی می كند و چرا باید به حیات اجتماعی اش ادامه بدهد.
● مهدویت در شیعه
جامعه شیعی، یعنی جامعه ای كه برای حیات اجتماعی اش معنایی برخاسته از افكار و آرمان های خود داشته باشد.
انتظار و ظهور حضرت مهدی(ع) معنای حیات و زندگی برای جامعه شیعه در دوران غیبت است.
بدون این مفاهیم زندگی برای شیعه بی معنا و مفهوم است. حیات اجتماعی شیعه به عنوان یك جامعه مستقل و پویا، در گرو اندیشه مهدویت شیعه است، اگر این معنا از جامعه شیعی گرفته شود هویت مستقلی نخواهد داشت.
شیعه به خاطر«ظهور» زندگی می كند و به سمت ظهور حركت می كند و اینجاست كه مفهوم «انتظار» شكل می گیرد. معنای حیات انتظار را به وجود می آورد و به آن جهت می دهد.
در زمان معصومین دیگر، آن چه حیات و هویت اجتماعی شیعه را حفظ می كرد، ظهور و انتظار مهدی(ع) بود. این كه امامان معصوم(ع) پیش از تولد و غیبت حضرت مهدی(ع) شیعه را به ظهور او و عدالت گستری اش نوید می دادند، به همین جهت بوده است.
نه تنها در دوران غیبت بلكه در زمان حضور دیگر معصومین(ع) نیز یاد و نام مهدی امید دل ها، قوت قلب ها و توان بدن ها برای حركت به سوی آرمان الهی بشریت بود.
در سخنان معصومین و در روایات زیادی جهان پس از ظهور به تصویر كشیده شده است.
● سخنان معصومین و مهدویت
▪ پیامبر اكرم(ص)
«سوگند به آن كس كه مرا مژده آور راستین قرار داد، اگر از عمر جهانی، جز یك روز نماند، خداوند همان یك روز را بس دراز كند، تا فرزندم مهدی خروج نماید. پس از خروج او، عیسای روح الله فرود آید و در پشت سر او نماز گزارد. آن گاه زمین با فروغ پروردگار خویش روشن شود و حكومت مهدی به شرق و غرب گیتی برسد.»
▪ امام علی(ع)
«اگر قائم به پا خیزد، آسمان- چنان كه باید- باران بارد و زمین گیاه رویاند، كینه ها از سینه ها بیرون رود. حیوانات نیز با هم سازگاری كنند. در آن روزگار، زن با همه زینت و زیور خویش، از عراق آید و تا شام برود، نه جایی زمینی بی سبزه ببیند و نه درنده ای او را نگران سازد.»
▪ امام باقر(ع)
«قائم ما به هنگام رستاخیز خویش، نیروهای عقلانی توده ها را تمركز دهد. و خردها و دریافت های خلق را به كمال رساند.»
▪ امام صادق(ع)
« به هم بپیوندید، به یكدیگر نیكی روا دارید و مهربانی كنید. سوگند به آن كس كه دانه را در دل خاك شكافت و جان انسان را آفرید، روزگاری برسد، كه كسی برای درهم و دینار خویش جایی نیابد، به این علت كه همه مردمان، از فضل خدایی ... بی نیاز باشند و مستغنی»● ویژگی های حكومت حضرت مهدی(ع)
ویژگی اول؛ این كه حكومت، حكومت جهانی است. حكومتی نیست كه در یك گوشه ای از زمین برقرار شود. حكومتی است جهانی كه همه جهان را تسخیر می كند و همه را تحت اختیار خودش قرار می دهد. از روایات و آیات فراوان این مسأله استفاده می شود.
«... ان الارض یرثها عبادی الصلحون.» آیات بسیاری مانند این آیه بیان می كند كه زمانی صالحان حاكم زمین می شوند.
یكی از خصوصیات این حكومت كه با حكومت های دیگر تفاوت دارد، حكومت واحد جهانی بودن است.
ویژگی دوم؛ حكومت حضرت مهدی(ع) گسترش اسلام در همه جهان است به گونه ای هیچ جایی نیست كه صدای اذان از آن جا به گوش نرسد.
ویژگی سوم؛ از برنامه های حكومت حضرت مهدی(عج) و مهمترین برنامه اش مبارزه جدی با ستم و ریشه كن كردن آن است. در این دوران نه افراد نسبت به هم ظلم می كنند نه حكومت ها نسبت به هم، ستم و ظلم به طور كلی برچیده می شود.
ویژگی چهارم؛ حضرت عدالت را در سراسر جهان گسترش می دهند و به اجرا در می آورند. همه جا به عدالت رفتار می شود و عدالت در همه جا گسترش پیدا می كند. در آن وقت دیگر كسی به كس دیگر ظلم نمی كند.
ویژگی پنجم؛ ویژگی پنجم حكومت امام زمان(عج) این است كه اسلام را در ابعاد مختلف زندگی مردم وارد می كند، یعنی اجرای احكام اسلام در ابعاد مختلف زندگی و در همه جهان، یعنی اداره جهان به وسیله احكام، در آن روز مسایل مختلف جهان(مسایل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ...) به طور كلی جهان با قوانین اسلام اداره خواهد شد.
● عقیده به ظهور حضرت مهدی(ع) از نظر اقوام وادیان
انتظار ظهور یك مصلح بزرگ آسمانی و امید به آینده و استقرار صلح و عدل جاویدان، امری فطری و طبیعی است كه با ذات و وجود آدمی سر و كار داشته و با آفرینش هر انسانی همراه است و زمان و مكان نمی شناسد و به هیچ قوم و ملتی اختصاص ندارد.
از این رو، همه افراد طبق فطرت ذاتی خود مایلند روزی فرا رسد كه جهان بشریت در پرتو ظهور رهبری الهی و آسمانی و با تایید و عنایت پروردگار از ظلم ظالمان و ستم ستمگران نجات یافته، شور و بلوا در جهان پایان پذیرد و انسان ها از وضع فلاكت بار موجود نجات یابند و از نابسامانی و ناامنی و تیره روزی خلاص شوند و سرانجام به كمال مطلوب و زندگی شرافتمندانه ای نایل آیند.
به همین دلیل در تمام ادیان و مذاهب مختلف جهان، از مصلحی كه در آخر الزمان ظهور خواهد نمود و به جنایت ها و خیانت های ضد انسانی خاتمه خواهد داد و اساس حكومت واحد جهانی را براساس عدالت و آزادی واقعی بنیان خواهد نهاد، سخن به میان آمده و تمام پیامبران و سفیران الهی در این زمینه به مردم با ایمان جهان، نوید رهایی داده اند.
موضوع ظهور و علایم ظهور موضوعی است كه در همه مذاهب بزرگ جهان واجد اهمیت خاصی است.
صرف نظر از عقیده و ایمان كه پایه این آرزو را تشكیل می دهد، هر فرد علاقه مند به سرنوشت بشریت و طالب تكامل معنوی وقتی كه از همه ناامید می شود و می بیند كه با وجود این همه پیشرفت فكری و علمی، باز متاسفانه بشریت غافل و بی خبر، روز به روز خود را به سوی فساد و تباهی می كشاند و از خداوند بزرگ دور می شود و از اوامر او سرپیچی می كند، بنا به فطرت ذاتی خود متوجه درگاه خدواند بزرگ می شود و از برای رفع ظلم و فساد یاری می جوید.
از این رو همه قرون و اعصار آرزوی یك مصلح بزرگ جهانی در دل های خداپرستان وجود داشته است و این آرزو نه تنها در میان پیروان مذاهب بزرگ مانند زرتشتی، یهودی و مسلمان سابقه دارد، بلكه آثار آن را در كتاب های قدیمی چینیان، در عقاید هندیان و در بین اهالی اسكاندیناوی و حتی در میان مصریان قدیم و بومیان و حتی مكزیكی و نظایر آن ها نیز می توان یافت.
عقیده به ظهور یك مصلح بزرگ آسمانی در پایان جهان، یكی از مسایل بسیار مهم و حساس است كه نه تنها در آیین مبین اسلام، بلكه در همه ادیان آسمانی و نه تنها در میان پیروان ادیان و مذاهب بلكه در نزد بسیاری از مكاتب مختلف جهان سابقه ای قدیمی دارد، و تمامی پیروان ادیان بزرگ عالم از مسیحیان، كلیمیان و زرتشتیان گرفته تا پیروان مكتب های كوچك تر همه و همه به آن عقیده دارند.
البته در پیروان ادیان و مذاهب گوناگون و دیگر ملل و اقوام گذشته و مكاتب مختلف جهان درباره نام آن بزرگوار با هم اختلاف نظر دارند، مسلمانان او را «مهدی موعود منتظر(ع)» و پیروان سایر ادیان و مكتب ها و ملت ها، وی را «مصلح جهانی» یا «مصلح غیبی» یا «رهاننده بزرگ» یا «نجات بخش آسمانی» یا «منجی اعظم» می نامند.
ولی درباره اوصاف كلی، برنامه های اصلاحی، تشكیل حكومت واحد جهانی بر اساس عدالت و آزادی و ظهور او در آخرالزمان اتفاق نظر دارند.
● نظر دانشمندان و فلاسفه درباره مهدویت
در این اواخر، عقیده مهدویت در بین گروهی از دانشمندان و فلاسفه بزرگ جهان به عنوان: «لزوم تشكیل حكومت واحد جهانی» در سطح وسیعی مطرح گردیده است.
در دنیای امروز در كنار پیشرفت همه جانبه ای كه در تمام مسایل علمی نصیب بشریت شده، این ایده و عقیده نیز از مرز ادیان و مذاهب قدم فراتر نهاده و به عنوان یكی از مهم ترین مسایل حیاتی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
آری! امروزه بسیاری از دانشمندان و فلاسفه مشهور جهان نیز عقیده دارند كه با پیشرفت سریع صنعت و تكنولوژی زندگی ماشینی، رقابت های ناسالم بازی های خطرناك سیاسی و احساس یأس و نا امیدی در بین جوامع بشری برای رهایی از اوضاع نابسامان كنونی، تشكیل حكومت واحد جهانی براساس عدالت و آزادی لازم و ضروری است. این مسأله اختصاص به مسلمانان و شیعیان ندارد، بلكه یك اعتقاد عمومی مشترك است كه همه امت ها و ملت ها و پیروان ادیان و حتی مكاتب مختلف، فلاسفه، دانشمندان اندیشمندان واقع بین جهان به آن اعتقاد دارند و در این عقیده با همه شریكند.
● اعتقاد همگانی به ظهور منجی
عقیده به ظهور یك نجات دهنده بزرگ آسمانی و امید به یك آینده روشن كه در آن، نگرانی ها و هراس ها مرتفع می گردد و به بركت ظهور یك شخصیت ممتاز الهی همه تاریكی ها از جهان هستی برچیده شود و ریشه ظلم و نادانی و تباهی از روی كره زمین بركنده شود، یك اعتقاد عمومی ثابت است كه همواره در همه وقت در همه جا و در همه زمان ها بین تمام ملت ها شایع و رایج بوده است.
بر اساس تحقیقات پژوهشگران مسایل سیاسی، اسلامی، اجتماعی این عقیده در طول دوران زندگی انسان ها پیوسته در میان همه ملت ها و پیروان ادیان بزرگ موجود بوده و حتی اقوام مختلف جهان چون، اسلاوها، ژرمن ها، اسنها و ... نیز معتقدند كه سرانجام باید پیشوایی در آخرالزمان ظهور كرده و بی عدالتی ها را از بین ببرد و حكومت واحد جهانی را تشكیل دهد و در بین مردم به عدالت داوری كند.
آن چه از تاریخ امت ها استفاده می شود این است كه مسأله عقیده به ظهور یك رهبر مقتدر الهی و آمدن مصلحی در آخرالزمان به نام «منجی موعود جهانی» به قدری اصیل و ریشه دار است كه در اعماق دل ملت ها و پیروان همه ادیان الهی و تمام اقوام و ملل جهان جا گرفته است تا جایی كه در طول تاریخ بشریت، انسان ها در فراز و نشیب های زندگی با یادآوری ظهور چنین رهبری، پیوسته خود را از یاس و ناامیدی نجات داده و در انتظار ظهور آن مصلح موعود جهانی در پایان جهان لحظه شماری می كنند.
نگاهی كوتاه به كتاب های مذهبی اهل ادیان این امر را به خوبی نشان می دهد كه وقتی جهان دچار فتنه و آشوب گردد و آتش ظلم و بیدادگری همه جهان را فراگیرد و جنگ های خانمانسوز همه را به ستوه آورد و زمامداران جهان از اداره امور كشورها عاجز و ناتوان گردند و برای خاموش كردن آتش فتنه ها و جنگ ها راه چاره ای نیابند. در چنین موقعیت حساس و بحرانی یك مصلح بزرگ جهانی، با اتكا به قدرت لایزال الهی قیام خواهد كرد و به یك اصلاح عمومی در تمام جهان دست خواهد زد و زورگویان و قدرت طلبان عالم را سرجای خود خواهد نشاند و به همه بدبختی ها و تیره روزی ها و گرفتاری های بشریت خاتمه خواهد داد. در اكثر كتاب های آسمانی ادیان این مطلب بیان شده و آن نشان ها با وجود مقدس مهدی موعود آخرین بازمانده حجت الهی از امامان معصوم شیعه مطابقت دارد.

منبع : روزنامه جوان