بن لادن کجاست؟

آخرین نوار ویدئویی كه بن لادن در آن ظاهر و از شبكه های بزرگ عربی پخش شد به بیش از یك سال پیش برمی گردد. در آن نوار، رهبر سازمان القاعده، مسلمین جهان را دعوت كرد تا در برابر توطئه هایی كه به گفته وی بر علیه امت اسلامی طراحی می شوند ، بایستند. او همچنین در این پیام تصویری، به اشغال عراق ، نقشه راه و « میثاق ژنو » كه خواستار برقراری صلح میان فلسطینی ها و اسرائیلها شده بود، اشاره كرد. اما قطع اخبار مربوط به بن لادن به این شكل، شگفتی دستگاه های اطلاعاتی آمریكا و ناظران امور« سازمان القاعده » را برانگیخته است. این شگفتی حتی به بنیادگرایان افراطی نیز رسیده است، به طوری كه تفسیرهای متناقضی از سوی آنان ارائه می شود. برخی از آنها می گویند شرایط امنیتی رهبر القاعده در وضعیت بسیاری بدی قرار گرفته است به طوری كه وی قادر نیست به راحتی با رسانه های جمعی ارتباط برقرار كند. یك گروه دیگر اظهارنظر می كنند كه وی خود را برای انجام یك عملیات بزرگ در آمریكا آماده می كند و به این دلیل، ضرورت آن را درك كرده است تا از مراكز اطلاع رسانی دوری كند. اما یك فرد مطلع به روزنامه «الشرق الاوسط» گفته كه بن لادن ممكن است عمل جراحی بر روی صورت خود انجام داده باشد و به این دلیل دیگر حاضر نیست در انظار عمومی ظاهر شود.
در هر حال و با وجود اختلاف نظر میان این افراد درباره علت اختفای بن لادن ، اما همه آنها در یك مورد اتفاق نظر دارند و آن اینكه، رهبر القاعده هنوز در قید حیات به سر می برد و در صورت مرگ وی، شورای رهبری سازمان القاعده تشكیل جلسه می دهد و این موضوع را اعلام خواهد كرد. همچنین این شورا، رهبری جدیدی را انتخاب و موضوع « بیعت » با وی را در ملأ عام مطرح خواهد كرد. «دونالد رامسفلد» نیز در سفر اخیر خود به پاكستان نتوانست شگفتی اش را از اختفای بن لادن پنهان كند و در این باره گفت كه آمریكا برای دستگیری وی، حساب ویژه ای باز كرده و خود بسیار متعجب است كه چرا نزدیك به یك سال خبری از بن لادن نیست. از سوی دیگر، اگرچه تاكنون بیش از یك سال از ظاهر شدن بن لادن در رسانه های جمعی گذشته است؛ زمانی كه در آن « ابومصعب زرقاوی » را به عنوان امیر و فرمانده سازمان القاعده در سرزمین بین النهرین تعیین كرد، اما برعكس وی، ایمن ظواهری مرد شماره ۲ القاعده در طول این مدت، ۷ بار بر شبكه های اطلاع رسانی ظاهر شده و پیام های تصویری و رادیویی خود را ارسال كرده است. غیبت بن لادن كه طولانی ترین غیبت وی بعد از رویداد ۱۱ سپتامبر به حساب می آید، در میان هواداران وی نگرانیهای زیادی برانگیخته، به طوری كه بسیاری از نوشته های آنها بر روی سایتها مبین این مسأله است. برخی تفسیرها و مقالات نوشته شده بر روی این سایتها چنین عبارتهایی را در بر دارد: « ... بن لادن كه دستگاه های امنیتی و اطلاعاتی به دنبال وی است، در كوهستانهای مرز افغانستان با پاكستان پنهان شده است» یا « ... از ظهور در رسانه ها یا تماس با دیگران دست برداشته است، زیرا مكان تمام رهبرانی كه دستگیر شدند، به وسیله تماسهای تلفنی آنها كشف شد ».
در جایی دیگر، «محمد عباس» نویسنده روزنامه ممنوع شده «الشعب» مصر كه مقاله های وی بن لادن را تا حد تقدس بالا می برد، تحت عنوان « نامه دلتنگی برای بن لادن » چنین می نویسد: «... بر مشیت خداوند و آنچه كه مقدر كرده است، اعتراضی نیست و چنین می پندارم كه به زودی در بارگاه الهی ترا زیارت كنم، اما آنچه كه لرزه بر اندام من می اندازد، اسیر دیدن تو است.. ای محبوب من .. و ای عزیزتر از دل».
شاید آخرین پیام بن لادن كه شبیه به وصیت نامه است، خودبخود، چنین نگرانیهایی را برانگیخته است. رهبر القاعده در این پیام بر تغییر دادن روشها و مواد درسی به سبك غربی در برخی كشورهای عربی تاخت و هشدار داد: آنچه كه در حال انجام است یك «جنگ دینی - اقتصادی » علیه كشورهای عربی حوزه خلیج فارس می باشد كه مرحله بعد از اشغال عراق محسوب می شود. او همچنین به شیوخ منطقه خلیج فارس حمله ور شد و بر روی توانایی آنها برای دفاع از مرزكشورهای خود در برابر یك هجوم آمریكایی دیگر نقاط شك و تردید گذاشت. بن لادن برای اثبات این سخن خود از مثال های تاریخی بهره برد و به خصوص به جنگ كویت در سال ۱۹۹۰ و سپس به حمله آمریكا به عراق در سال ۲۰۰۳ اشاره كرد. او حال اعراب خلیج فارس در جنگ كویت را معیار قرار داد كه چگونه دولتهای این كشورها نتوانستند در برابر عراق قدرت دفاعی تشكیل دهند و مجبور شدند به نیروهای بیگانه تأسی جویند. همچنین حال آنها در زمان حمله آمریكا به بغداد و ساقط كردن رژیم صدام، نسبت به گذشته تعریف چندانی نداشت. دو دستگی و نبود استراتژی واحد نسبت به آنچه كه در كنار مرزهای آنها اتفاق می افتاد، تقریباً آنان را در برابر تصمیم آمریكا برای هجوم به بغداد به حاشیه رانده بود.
با وجود این نگرانیها در میان دوستان بن لادن، اما آمریكاییها نزدیك به یقین معتقد هستند كه اسامه بن لادن زنده است، اما دقیقاً نمی توانند مكان اختفای او را مشخص كنند. «یان كروكر» سفیر آمریكا در «اسلام آباد» كه اخیراً همراه با شخصیت های سرشناس مطبوعات جهان به منطقه زلزله زده پاكستان سفر كرده بود تأكید كرد كه نفر اول تحت تعقیب دولت ایالات متحده در جهان هنوز زنده است و روزی از روزها توسط نیروهای امنیتی پاكستان دستگیر خواهد شد. كروكر به روزنامه نگاران گفت كه بن لادن همراه با ایمن ظواهری در كوهستان های مرزی میان پاكستان و افغانستان مخفی شده است، اما او نام منطقه مشخصی را در میان مرز طولانی و صعب العبور دو كشور ذكر نكرد.
« منتصر زیات » وكیل گروه های اسلام گرا در مصر در گفت وگوی تلفنی با روزنامه الشرق الاوسط درباره شرایط زندگی بن لادن گفته است كه شرایط دشوار امنیتی رهبر القاعده مانع از آن شده است كه وی به راحتی بتواند با وسایل ارتباط جمعی رابطه برقرار كند. به اعتقاد وی، اینكه ظواهری طی یك سال گذشته توانسته پیام های خود را به رسانه های فراگیر برساند نشان از بودن وی در جایی دور از بن لادن است. این اختلاف مكانی برای یك فرد شرایط امنیتی بهتری فراهم كرده و فرد دیگر از آن محروم است. چنین حالتی بیان می كند كه وضعیت بن لادن به مراتب دشوارتر از همكار وی می باشد یا شاید رهبر القاعده شكل چهره خود را اندكی تغییر داده و براین اساس مایل نیست در رسانه های جمعی ظاهر شود. این وكیل مصری اضافه می كند: «...هیچكس نمی تواند محل اختفای بن لادن را حدس بزند، اما به احتمال زیاد، وی در جایی مخفی شده است كه كسی انتظار آن را ندارد».
منتصر زیات می گوید: «...بزرگترین دلیل بر زنده بودن « بن لادن » همین نوار ویدیویی پخش شده از سوی ایمن ظواهری است.. در این نوار ظواهری تأكید می كند كه قلمرو و تشكیلات سازمان القاعده در حال گسترش است و در اقصی نقاط جهان نیروهای جدیدی به آن پیوسته اند و این سازمان در حال گسترش همچنان توسط « امیر » خود هدایت می شود.
از سوی دیگر، «عمر بكری» یك فعال افراطی و رهبر اسبق گروه « مهاجرون » كه اخیراً بعد از سفر خود به «بیروت» از ورود به خاك انگلیس منع شد، به الشرق الاوسط گفته است كه شاید بن لادن خود را برای زدن یك ضربه دیگر همانند ۱۱ سپتامبر آماده می كند و به این دلیل از انظار مخفی شده است تا امنیت این عملیات را تضمین كند. وی تأكید كرده كه بن لادن همچنان رهبر القاعده است و هیچ رقیبی در این بین برای وی متصور نیست. بكری به یقین اظهار می دارد كه در صورت مرگ بن لادن ، سازمان القاعده در اعلام خبر آن درنگ نخواهد كرد.
«هانی سباعی» كه مركز مطالعات « مقریزی» در لندن را اداره می كند، همین عقیده را دارد. او معتقد است در صورت مرگ بن لادن، سازمان القاعده خبر آن را اعلام می كند و برای انتخاب رهبری جانشین و شیوه بیعت با او كارهایی تدارك خواهد دید همانطور كه برای «خطاب» رهبر القاعده در سرزمین قفقاز و «ابوحفص مصری» كه در شهر قندهار به قتل رسید، چنین كارهایی انجام داد. او به نقل از ظواهری اضافه می كند كه القاعده درباره اعلام خبر دستگیری «ابوفرج اللیبی» ، «خالد شیخ محمد» و «رمزی بن شیبه» كه از افراد مهم این تشكیلات بودند، لحظه ای درنگ نكرد. بنابراین در مورد بن لادن نیز هیچگونه پنهان كاری صورت نخواهد گرفت.اما خارج از چارچوب القاعده و برای كسانی كه امور این سازمان را بطور روزمره دنبال می كنند ، غیبت طولانی بن لادن، این فرضیه را به وجود آورده كه ممكن است انشعابی در القاعده صورت گرفته باشد، زیرا با وجود ناپدید شدن بن لادن، اما ظواهری به كرات بر صفحه تلویزیون ظاهر شده و پیام خود را ارسال نموده است. سباعی می گوید: چنین فرضیه ای باطل است، زیرا افرادی كه به القاعده پیوستند، به شكل داوطلبانه به این سازمان روی آوردند و تشكیلات بن لادن یك تشكیلات سیاسی نیست كه در آن انشعاب صورت گیرد، بلكه پیوند انسانها با یكدیگر براساس بینش عقیدتی است.
وی می گوید: بن لادن از ظاهر شدن در رسانه ها دوری می كند تا دیگر اعضای القاعده نقش خود را بشناسند و مسؤولیتها تقسیم شود. وقتی ظواهری بر صفحه تلویزیون ظاهر می شود، بدان معنی است كه سازمان القاعده، افراد متعددی برای پذیرفتن نقش رهبری دارد و جوانان را تشویق می كند كه در این راه گام بردارند و علیه اشغالگران سرزمین مسلمانان در عراق ، افغانستان ، فلسطین و كشمیر بسیج شوند. همچنین بن لادن با غیبت خود مایل است دستگاه های اطلاعاتی غرب را به اشتباه بیندازد تا اعلام كنند او مرده است، سپس با یك نوار جدید و یك پیام جدید بر صفحه تلویزیون ظاهر شود و رسوایی تبلیغاتی جدیدی برای غرب رقم زند. این وسیله می تواند آمریكا را به دروغ پردازی متهم كرده و میزان صداقت مسلمین را بیشتر جلوه گر كند.

حسن هاشمیان

منبع : روزنامه ایران